Nepal: Kinh tế đối mặt thử thách lớn sau làn sóng biểu tình Gen Z

Làn sóng biểu tình do giới trẻ khởi xướng gây chấn động chính trường Nepal, buộc Thủ tướng từ chức và tấn công nhiều cơ sở cao cấp. Ngân hàng Thế giới (WB) từng dự báo tăng trưởng hồi đầu năm, nhưng bất ổn mới khiến triển vọng kinh tế trở nên mong manh hơn.

Biểu tình Gen Z đã thay đổi gì trong chính trường Nepal?

Làn sóng biểu tình được gọi là “Gen Z” chủ yếu gồm thanh thiếu niên và người trẻ bùng phát mạnh trong những ngày đầu tháng 9. Làn sóng biểu tình được khởi xướng từ ngày 8/9 để phản đối chính phủ cấm các mạng xã hội, cộng với những bất bình về tình trạng tham nhũng và tình trạng thiếu cơ hội cho giới trẻ.

Cuộc biểu tình leo thang thành bạo lực, kéo theo việc nhiều tòa nhà công quyền, tòa nhà quốc hội và vài khách sạn hạng sang bị phóng hỏa; theo báo cáo, ít nhất 34 người thiệt mạng và hơn 1.300 người bị thương. Trước sức ép chính trị và xã hội, Thủ tướng KP Sharma Oli đã tuyên bố từ chức - một bước ngoặt lớn trong đời sống chính trị Nepal.

Làn sóng biểu tình do những người trẻ thuộc thế hệ Z khởi xướng từ ngày 8/9.

Những tác động tức thì tới kinh tế

Du lịch - một trụ cột quan trọng của nền kinh tế Nepal - chịu ảnh hưởng nặng: nhiều khách sạn cao cấp (gồm các cơ sở như Hilton, Hyatt Regency và Varnabas Museum Hotel) bị tấn công, hoạt động kinh doanh buộc phải tạm ngưng, còn khách quốc tế hoãn hoặc hủy chuyến. Sự sụt giảm khách và doanh thu du lịch làm giảm nguồn ngoại tệ cần thiết cho nền kinh tế.

Thêm vào đó, làn sóng bất ổn càng làm trầm trọng mối lo về việc người trẻ tiếp tục ra nước ngoài tìm việc, khiến lực lượng lao động trong nước khó nhận được đầu tư dài hạn. Giá cả và chi phí sinh hoạt gia tăng cùng tình trạng nền kinh tế còn quá phụ thuộc vào các nguồn thu dễ tổn thương khiến sự bất mãn xã hội càng thêm lớn.

Về ngắn hạn, niềm tin người tiêu dùng và nhà đầu tư giảm sút; nhiều doanh nghiệp, đặc biệt trong lĩnh vực có chuỗi cung ứng gắn với xuất nhập khẩu, báo cáo kế hoạch trì hoãn hoặc hủy dự án, làm chậm tiến độ giải ngân vốn đầu tư công và tư nhân.

Kinh tế Nepal sẽ ra sao?

Ngân hàng Thế giới (WB) hồi đầu năm đã công bố bản cập nhật dự báo tăng trưởng cho Nepal, cho rằng GDP có thể tăng khoảng 4,5% trong năm tài khóa 2025 (so với 3,9% của năm trước) và đạt trung bình 5,4% trong hai năm tiếp theo, nếu quốc gia duy trì ổn định và thúc đẩy các cải cách cơ cấu. WB đặc biệt nhấn mạnh cần tăng trưởng do khu vực tư nhân dẫn dắt và hoàn thiện thực thi các dự án vốn đầu tư công.

Tuy nhiên, WB cũng cảnh báo nhiều rủi ro: bất ổn chính trị, suy giảm chất lượng tài sản ngân hàng, thay đổi nhân sự gây thiếu nhất quán chính sách và trì hoãn giải ngân vốn đầu tư. Những yếu tố này giờ đây trở nên cấp bách hơn khi làn sóng biểu tình mới nổ ra nếu đình trệ kéo dài, kịch bản tích cực của WB sẽ khó thực hiện.