Kế hoạch “khoan dầu, hạ giá xăng” của ông Trump: Kết quả bất ngờ

Bước sang nhiệm kỳ hai, Tổng thống Donald Trump từng hứa hẹn một kỷ nguyên bùng nổ khai thác dầu khí và giá nhiên liệu giảm sâu. Sau 9 tháng, điều ông đạt được mới chỉ là một nửa: giá xăng giảm, còn hoạt động khai thác lại đang lao dốc.

Sản lượng dầu khí của Mỹ giảm dù chính quyền Trump “mở cửa” khai thác

Theo số liệu từ Cục Dự trữ Liên bang Dallas công bố cuối tháng trước, hoạt động khai thác dầu khí tại Mỹ đã sụt giảm trong toàn bộ quý III - quý thứ hai liên tiếp ghi nhận tình trạng thu hẹp. Những người tham gia khảo sát ngành năng lượng của Dallas Fed cũng cho biết điều kiện kinh doanh đang xấu đi rõ rệt.

Giá dầu giảm sâu là nguyên nhân then chốt. Giá dầu Brent đã giảm hơn 13,5% so với đầu năm, còn giá dầu WTI – chuẩn của Mỹ – giảm hơn 14,5%. Khi giá dầu cao, các doanh nghiệp mạnh tay đầu tư vào thiết bị, mở rộng khai thác vì lợi nhuận hấp dẫn. Nhưng khi giá dầu rơi xuống quanh 40 USD/thùng – như định hướng của chính quyền Trump nhằm hạ giá xăng – thì chi phí khoan mới trở nên khó chấp nhận. Một người tham gia khảo sát nói thẳng: “Với thuế nhập khẩu tăng lên, chi phí đầu vào cho khoan cũng tăng. Hoạt động khai thác sẽ biến mất”.

Những yếu tố toàn cầu nào đang gây áp lực lên giá dầu?

Thị trường năng lượng thế giới đang đối mặt với tình trạng dư cung cận kề, khiến giá khó phục hồi. Nhu cầu xăng tại Mỹ năm 2026 dự kiến chỉ tăng nhẹ, trong khi nhu cầu điện lại được đáp ứng ngày càng nhiều từ năng lượng mặt trời. Ở châu Âu, Trung Á, Mỹ Latin và Trung Quốc, mức tiêu thụ dầu cũng đã giảm đáng kể.

Trong khi đó, OPEC liên tục tăng sản lượng để giành thị phần từ Mỹ. Tháng 9, tổ chức này thông báo tăng thêm 137.000 thùng/ngày từ tháng 10. Trung Quốc – vốn là động lực chính của tăng trưởng nhu cầu dầu – lại tăng dự trữ khổng lồ, càng gây áp lực lên giá. Ở Mỹ, các nhà máy lọc dầu hoạt động ở công suất cao nhất kể từ giữa năm 2022, tạo ra nút thắt chế biến và kéo giá dầu thô xuống sâu hơn.

Chính quyền Trump đã thông qua đạo luật “One Big Beautiful Bill”, tăng số lượng đất liên bang cho thuê và giảm phí bản quyền để khuyến khích khai thác. Tuy nhiên, chỉ 6% doanh nghiệp trong khảo sát của Dallas Fed tin rằng chính sách này sẽ tạo ra khác biệt đáng kể. Các nhà phân tích của Guinness Global Investors nhận định: “Nới lỏng quy định và lời kêu gọi ‘drill baby drill’ từ Tổng thống không khiến ngành dầu khí thay đổi chiến lược”.

Thực tế, tại mỏ Bakken trải dài từ Bắc Dakota đến Montana và Canada – một trong những trung tâm dầu khí lớn nhất nước – Exxon Mobil đã bán 550 triệu USD thiết bị khoan cho một công ty nhỏ, còn Chevron giảm số giàn khoan từ 4 xuống 3. Trong khi giá khí đốt tăng dần, sản lượng vẫn giữ nguyên do Mỹ đẩy mạnh xuất khẩu, chứ không phải mở rộng khai thác trong nước.

Giá xăng giảm có thực sự là “thắng lợi” của ông Trump?

Ở một góc độ, chính quyền Trump đã đạt được mục tiêu hạ giá xăng. Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ (EIA) dự báo giá bán lẻ xăng trung bình năm 2025 sẽ ở mức 3,10 USD/gallon, thấp hơn 0,20 USD so với năm trước. Năm 2026, giá có thể tiếp tục giảm xuống còn 2,90 USD/gallon. Nhưng “mặt trái” là sản lượng dầu giảm, ngành khai thác chịu áp lực, và chuỗi cung ứng thiết bị dầu khí cũng đang chậm lại.

Theo khảo sát của Dallas Fed, hoạt động sản xuất tại Texas – nơi tập trung nhiều doanh nghiệp dầu khí – tăng chậm lại trong tháng 9, lượng đơn hàng mới giảm, giá nguyên liệu đầu vào tăng dù tốc độ tăng đã hạ. Một doanh nghiệp sản xuất máy móc cho biết: “Chúng tôi thấy ngành dầu khí chậm lại nên ngần ngại mở rộng đầu tư”.

Tương lai thị trường dầu Mỹ sẽ đi về đâu?

Cơ quan EIA dự báo giá dầu Brent sẽ giảm xuống bình quân 59 USD/thùng vào quý IV và 50 USD/thùng đầu năm 2026, trong khi lượng tồn kho toàn cầu có thể tăng hơn 2 triệu thùng/ngày. Trong bối cảnh đó, ngành dầu khí Mỹ khó có thể bứt phá dù chính quyền có nới lỏng thêm quy định.

Một số ý kiến cho rằng thay vì hỗ trợ ngành dầu khí trong nước, chính quyền Trump đang tận dụng chiến lược dư cung để kéo giá dầu xuống, phối hợp phần nào với OPEC, qua đó kìm lợi nhuận của các nhà khai thác trong nước. Như một người trả lời khảo sát nhận xét: “Chính quyền trước đã gây áp lực bằng các quy định môi trường. Chính quyền hiện tại thì hoàn tất phần việc còn lại”.

Các công ty dầu mỏ cắt giảm hàng nghìn việc làm khi giá lao dốc

Các công ty dầu mỏ hàng đầu Mỹ đang phải giảm hàng nghìn nhân sự khi giá dầu giảm, thuế quan tăng và ngành công nghiệp trải qua quá trình sáp nhập quy...

Bấm xem >>