Nga trước cục diện thay đổi bất ngờ

Sức ép gia tăng dồn dập với Moscow khi Tổng thống Mỹ Donald Trump hủy thượng đỉnh với Tổng thống Nga Vladimir Putin, cùng lúc Washington và EU đồng loạt áp đặt các lệnh trừng phạt kinh tế mới.

Trong ngày 22-10 đầy biến động, cục diện đối với Nga đã có sự thay đổi đột ngột. Moscow vừa nhận tin Tổng thống Mỹ Donald Trump hủy cuộc gặp thượng đỉnh với Tổng thống Nga Vladimir Putin vừa hứng các gói trừng phạt cứng rắn từ cả Washington và Liên minh châu Âu (EU).

Dồn dập động thái từ phương Tây

Nỗ lực đàm phán nhằm chấm dứt cuộc chiến tại Ukraine lần nữa rơi vào vòng bất định sau khi Tổng thống Trump chính thức tuyên bố hủy cuộc gặp rất được chờ đợi với Tổng thống Putin, dự kiến diễn ra tại thủ đô Budapest (Hungary).

Ngồi cùng Tổng thư ký Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) Mark Rutte tại Phòng Bầu dục, ông Trump xác nhận: "Chúng tôi đã hủy cuộc gặp... vì tôi cảm thấy không ổn”. Thực tế, tín hiệu về quyết định này đã được ông chủ Nhà Trắng đưa ra từ hôm 21-10 khi ông nói rằng "không muốn có một cuộc gặp vô ích".

Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) và Tổng thống Nga Vladimir Putin. Ảnh: WHITE HOUSE/TASS

Theo tờ The Washington Post, quyết định được đưa ra sau khi phía Mỹ đánh giá khoảng cách lập trường giữa Nga và Ukraine vẫn còn quá lớn. Chính ông Trump cũng cho rằng ông không muốn "lãng phí thời gian". Hãng tin Al Jazeera nhận định việc hủy bỏ sự kiện này là một bước lùi cho tiến trình đàm phán vốn đã trì trệ suốt nhiều tháng qua.

Áp lực lên Moscow mạnh thêm khi cả Mỹ và EU đồng loạt trừng phạt nhắm vào các lĩnh vực kinh tế trọng yếu của Nga.

Các lệnh trừng phạt của Mỹ nhắm trực tiếp vào ngành xuất khẩu dầu mỏ của Nga, cụ thể vào 2 tập đoàn năng lượng lớn nhất: Rosneft và Lukoil. Đây là một trong những bước đi cứng rắn nhất của Mỹ nhằm vào ngành năng lượng Nga kể từ khi xung đột ở Ukraine bắt đầu. Trước đây, chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden từng tránh trừng phạt trực tiếp hai tập đoàn này.

"Đây là một ngày rất quan trọng... Đây là những lệnh trừng phạt cực kỳ nghiêm trọng. Chúng rất lớn... và chúng tôi hy vọng rằng cuộc chiến sẽ được giải quyết" - Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Về phía châu Âu, EU áp gói trừng phạt thứ 19 lên Nga kể từ đầu xung đột, lần đầu đưa ra lệnh cấm nhập khẩu khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) từ Moscow, có hiệu lực từ ngày 1-1-2027.

EU cũng cấm mọi giao dịch với tập đoàn dầu khí Rosneft và Gazprom Neft, đưa thêm 117 tàu thuộc "hạm đội bóng tối" của Nga vào danh sách đen, từ chối cho tàu thuyền Nga tiếp cận các cảng và dịch vụ của khối. Một loạt biện pháp tài chính cũng được áp dụng, nhắm vào các ngân hàng và 45 thực thể bị cáo buộc giúp Moscow lách luật, trong đó có 12 thực thể ở Trung Quốc đại lục và Hong Kong.

Nga không dễ nhượng bộ

Các lệnh trừng phạt mới nhất của chính quyền Tổng thống Trump nhận được sự hoan nghênh từ các đồng minh của Ukraine. Ngoại trưởng Latvia, bà Baiba Braze, nhận định các biện pháp này “tương đối mạnh” và có tác động lớn khi nhắm vào các công ty có vai trò hệ thống trong ngành dầu mỏ của Nga, theo The New York Times.

Ngày 23-10, Tổng thống Ukraine - ông Volodymyr Zelensky hoan nghênh các biện pháp trừng phạt của Mỹ và EU đối với ngành năng lượng Nga, gọi đây là động thái "rất quan trọng". Tuy nhiên ông Zelensky cho rằng cần phải gia tăng thêm sức ép lên Moscow để đạt được thỏa thuận ngừng bắn cho cuộc chiến ở Ukraine.

Ông Michael Carpenter, cựu cố vấn Lầu Năm Góc, cho rằng đây là một “hành động rất đáng chú ý”, đánh dấu lần đầu tiên chính quyền ông Trump sử dụng công cụ trừng phạt và “đánh trúng vào điểm yếu nhất của Nga - nguồn thu từ dầu mỏ”.

Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng mức độ thực thi sẽ quyết định hiệu quả của lệnh trừng phạt. Mức độ hiệu quả liên quan khả năng áp dụng các biện pháp trừng phạt thứ cấp đối với các nước thứ ba vẫn làm ăn tài chính với Nga, theo ông Daniel Tannebaum, chuyên gia tại Hội đồng Đại Tây Dương.

Một tòa nhà bị phá hủy ở TP Druzhkivka (Ukraine) hồi đầu tháng này. Ảnh: Tyler Hicks/The New York Times

Về mặt ngoại giao, giới chuyên gia nhận định Moscow không sẵn sàng nhân nhượng. Cây bút chính trị Mikhail Rostovsky của tờ báo thân Điện Kremlin Moskovsky Komsomolets cho rằng “Moscow không có lý do gì để đồng ý với một lệnh ngừng bắn đơn thuần”.

Ông Rostovsky cho rằng lời kêu gọi chấm dứt giao tranh của ông Trump “không phù hợp với ý của ông Putin”, người được cho là đang cần thêm thời gian để dồn ông Zelensky vào thế khó hơn nữa. Theo ông Rostovsky, cách tiếp cận của Moscow hoàn toàn trái ngược với mong muốn kết thúc chiến tranh nhanh chóng của ông Trump, và Điện Kremlin không có ý định đưa ra bất kỳ nhượng bộ đơn phương nào.

Ngày 23-10, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova nói rằng các lệnh trừng phạt Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) vừa áp đặt lên Nga “sẽ không gây ra vấn đề” cho Moscow và sẽ “phản tác dụng”.

Một diễn biến đáng chú ý diễn ra trùng với thời điểm các áp lực ngoại giao và kinh tế gia tăng với Nga. Moscow đang tiến hành một cuộc phô diễn sức mạnh quân sự quy mô lớn. Nga công bố video cho thấy Tổng thống Putin giám sát các cuộc diễn tập của lực lượng hạt nhân chiến lược, bao gồm việc phóng thử tên lửa đạn đạo liên lục địa từ mặt đất, tàu ngầm và máy bay ném bom chiến lược, chẳng hạn Tu-22M3.

Động thái này được giới quan sát xem là lời cảnh báo mà Moscow muốn gửi vào thời điểm then chốt của cuộc chiến, nhằm nhắc nhở phương Tây về tiềm lực hạt nhân của Nga.

Đằng sau quyết định của ông Trump hủy gặp ông Putin và trừng phạt Nga

Diễn biến Tổng thống Mỹ Donald Trump huỷ gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin và trừng phạt Nga cho thấy rõ tính bất định trong nỗ lực tìm kiếm hòa bình...

Bấm xem >>