Xung đột Nga-Ukraine: Mỹ đổi chiều có làm Nga đổi hướng?

Xung đột Nga-Ukraine tiếp tục leo thang trên chiến trường, trong bối cảnh chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump không hài lòng khi cuộc chiến chưa cho thấy dấu hiệu kết thúc.

Những diễn biến giằng co trên chiến trường cũng như trên mặt trận ngoại giao tiếp tục định hình xung đột Nga-Ukraine, khiến triển vọng sớm chấm dứt cuộc chiến trở nên ảm đạm.

Sự chuyển hướng thái độ của Mỹ

Tổng thống Mỹ Donald Trump hồi tuần trước nói rằng Ukraine có thể giành lại toàn bộ lãnh thổ mà Nga đang kiểm soát và rằng Kiev nên hành động ngay khi Moscow đối mặt những vấn đề kinh tế “lớn”. Từ thời điểm đó, chính quyền Mỹ tiếp tục cho thấy sự cứng rắn hơn với Nga.

Không lâu sau khi Tổng thống Trump thể hiện sự thay đổi trong lập trường liên quan cuộc chiến, ngày 28-9, Phó Tổng thống Mỹ J.D. Vance kêu gọi Nga “tỉnh dậy và chấp nhận thực tế”. Theo ông Vance, Moscow không có nhiều “thành quả để chứng minh” cho nỗ lực quân sự trong cuộc xung đột với Ukraine.

Phát ngôn của ông Vance đánh dấu sự khác biệt lớn so với những tuyên bố trước đây của chính quyền Mỹ rằng Ukraine nhiều khả năng sẽ mất một phần lãnh thổ, trong nỗ lực của Mỹ nhằm làm trung gian kết thúc cuộc chiến đã kéo dài hơn ba năm.

Phó Tổng thống Mỹ J.D. Vance. Ảnh: POLITICO

“Người Nga phải tỉnh dậy và chấp nhận thực tế ở đây. Rất nhiều người đang chết. Họ cũng chẳng đạt được bao nhiêu” - ông Vance nói với đài Fox News, lưu ý rằng Mỹ sẽ “tiếp tục nỗ lực vì hòa bình”.

Theo Phó Tổng thống Mỹ, quân đội Nga đã “thực sự đình trệ” trong khi nền kinh tế Nga được cho là “đang gặp vấn đề”.

“Họ còn sẵn sàng chịu thêm bao nhiêu tổn thất nữa? Họ còn sẵn sàng kéo dài cuộc xung đột này đến mức nào để đổi lấy rất ít, nếu không muốn nói là chẳng có, lợi thế quân sự nào trên thực địa?” - ông Vance tiếp tục.

Ngoài ra, ông Vance cũng nói rằng nói rằng Mỹ đang xem xét đề nghị của Ukraine về việc được cung cấp tên lửa tầm xa Tomahawk. Ông Vance cho biết ông Trump sẽ là người đưa ra “quyết định cuối cùng” về việc có cho phép thương vụ này hay không.

Tổng thống Ukraine - ông Volodymyr Zelensky đã đề nghị Mỹ bán tên lửa Tomahawk cho các quốc gia châu Âu, sau đó những nước này sẽ chuyển giao cho Ukraine.

“Chúng tôi chắc chắn đang xem xét một số đề nghị từ phía châu Âu” - ông Vance nói. Diễn biến này đánh dấu thêm một sự chuyển hướng đáng chú ý khác từ Nhà Trắng khi ông Trump trước đây từng từ chối các đề nghị của Ukraine về việc sử dụng tên lửa tầm xa.

Phía quốc hội Mỹ cũng tiếp tục xuất hiện tiếng nói kêu gọi gia tăng áp lực lên Nga. Ngày 28-9, hạ nghị sĩ Cộng hòa Mike Turner - người vừa trở về từ Ukraine - đã kêu gọi Nhà Trắng bật đèn xanh để Ukraine sử dụng vũ khí tầm xa do Washington sản xuất tấn công vào lãnh thổ Nga.

Trả lời phỏng vấn của đài CBS, ông Turner nhấn mạnh sự cần thiết phải thay đổi chính sách để Ukraine có thể giành chiến thắng và lấy lại lãnh thổ. “Tổng thống Mỹ thực sự cần phải làm vậy” - ông Turner nói.

“Ukraine cần có khả năng dùng vũ khí tầm xa để đẩy lùi Nga. Khi làm được điều đó, họ sẽ giành lại lãnh thổ. Nếu làm được điều đó, họ sẽ thắng cuộc chiến này”- theo vị nghị sĩ.

Ông Turner cũng chỉ trích phương Tây vì “tài trợ cho cả hai phía” trong xung đột, cho rằng trong khi Mỹ viện trợ cho Kiev, các nước phương Tây vẫn gián tiếp hỗ trợ nền kinh tế Nga bằng cách mua năng lượng qua các trung gian như Trung Quốc và Ấn Độ.

Nhà lập pháp này cũng kêu gọi bỏ phiếu ngay đối với dự luật Đạo luật Trừng phạt Nga có tính lưỡng đảng, nhằm “ngừng trợ cấp cho nền kinh tế và khả năng sản xuất của Nga”. Ông Turner lập luận rằng các biện pháp trừng phạt mạnh tay hơn là con đường duy nhất để đạt được hòa bình, phù hợp với tầm nhìn của ông Trump.

Lữ đoàn cơ giới số 23 của Ukraine trên chiến trường. Ảnh: X

Tên lửa tầm xa Tomahawk có tầm bắn 2.500 km, có thể vươn tới các mục tiêu sâu bên trong lãnh thổ Nga. Sự xuất hiện của vũ khí này trên chiến trường chắc chắn sẽ khiến Moscow phản ứng gay gắt.

Nga kiên định với mục tiêu ban đầu

Giới quan sát cho rằng một trong những nguyên nhân khiến Mỹ cứng rắn hơn với Nga là do những diễn biến leo thang gần đây trên chiến trường.

Chỉ vài giờ trước cuộc phỏng vấn của ông Vance với Fox News, Ukraine nói rằng Nga đã tiến hành một trong những đợt không kích lớn nhất kể từ đầu xung đột, nhắm vào Kiev và nhiều khu vực khác của Ukraine.

Các cuộc tấn công làm 4 người thiệt mạng và khoảng 80 người bị thương. Theo hãng tin Ukrainska Pravda của Ukraine, Nga đã tấn công bằng 643 máy bay không người lái và hàng chục tên lửa trong suốt 12 giờ, khiến 41 địa điểm bị trúng không kích.

Bộ Quốc phòng Nga ngày 28-9 xác nhận quân đội nước này đã thực hiện một cuộc tấn công lớn vào Ukraine bằng vũ khí tầm xa trên không và trên biển cùng UAV để nhắm vào cơ sở hạ tầng quân sự, bao gồm sân bay.

Trước những hướng gió đổi chiều từ Washington, Moscow vẫn cho thấy sự kiên định trong lập trường của mình. Ngày 28-9, người phát ngôn Điện Kremlin - ông Dmitry Peskov nói rằng Tổng thống Nga Vladimir Putin vẫn sẵn sàng và mong muốn đón tiếp Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Moscow, theo đài RT.

“Lời mời này vẫn còn hiệu lực. Tổng thống Putin đã sẵn sàng và sẽ rất vui khi gặp Tổng thống Trump. Tất cả phụ thuộc vào quyết định của ông Trump” - ông Peskov nói khi được hỏi liệu lập trường của Nga có thay đổi sau những động thái mới từ Mỹ.

Sang ngày 29-9, ông Peskov nói với hãng thông tấn RIA Novosti rằng không có tín hiệu nào từ Kiev về khả năng nối lại đàm phán giữa các phái đoàn Nga và Ukraine. “Không, cho đến nay về cơ bản không có tín hiệu nào từ Kiev cả” - ông Peskov nói, cho biết Nga vẫn sẵn sàng đàm phán.

Theo người phát ngôn, Kiev vẫn chưa phản hồi đề xuất của Moscow về việc thành lập ba nhóm công tác. Vào tháng 7, trong vòng đàm phán thứ ba tại Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ), phía Nga đã đề xuất Ukraine thành lập ba nhóm công tác để giải quyết cụ thể hơn các vấn đề nhân đạo, quân sự và chính trị.

Ukraine chưa bình luận về phát ngôn của ông Peskov. Tổng thống Zelensky ngày 28-9 nói rằng trong khi Liên Hợp Quốc đang tổ chức các phiên họp của Đại hội đồng, Nga đã “tận dụng từng ngày, từng giờ để tấn công Ukraine”.

Ông Zelensky kêu gọi cộng đồng quốc tế hành động quyết liệt để cắt đứt nguồn thu từ năng lượng của Nga. “Đã đến lúc phải hành động quyết liệt và chúng tôi trông đợi phản ứng mạnh mẽ từ Mỹ, châu Âu, G7 và G20” - ông Zelensky kêu gọi trên Telegram.