IOC cấm Indonesia tổ chức các sự kiện thể thao quốc tế

Uỷ ban Olympic Quốc tế (IOC) kêu gọi các liên đoàn thể thao không tổ chức giải đấu ở Indonesia, sau khi nước này cấm VĐV Israel dự giải Thể dục Dụng cụ Thế giới 2025.

Theo thông cáo của IOC ngày 22/10, quyết định kể trên được đưa ra trong cuộc họp trực tuyến của Ban điều hành (EB), sau khi Indonesia không cho phép đội tuyển thể dục dụng cụ Israel nhập cảnh để dự giải đấu khởi tranh ngày 19/10 tại thủ đô Jakarta.

"Những hành động như vậy tước đi quyền được thi đấu trong hòa bình của VĐV và ngăn cản phong trào Olympic thể hiện sức mạnh gắn kết của thể thao", thông cáo có đoạn.

Tân chủ tịch IOC, bà Kirsty Coventry. Ảnh: AP

IOC khẳng định lập trường nguyên tắc rằng mọi VĐV đủ điều kiện và bất kể quốc tịch, phải được tham dự các sự kiện thể thao quốc tế, phù hợp với Hiến chương Olympic và các nguyên tắc cơ bản về phi phân biệt đối xử, tự chủ và trung lập chính trị. Do đó, IOC yêu cầu tất cả các liên đoàn thể thao quốc tế (IFs) như FIFA tránh tổ chức giải đấu hay hội nghị tại Indonesia cho đến khi chính phủ nước này đưa ra cam kết bằng văn bản rằng sẽ cho phép tất cả VĐV nhập cảnh.

IOC cũng chấm dứt mọi cuộc trao đổi với Ủy ban Olympic Indonesia (NOC) về việc đăng cai Olympic, Olympic Trẻ hay các sự kiện liên quan, đồng thời yêu cầu NOC Indonesia và Liên đoàn Thể dục dụng cụ Thế giới (FIG) tới trụ sở IOC ở Lausanne (Thụy Sĩ) để giải trình.

Quyết định này được xem là đòn giáng mạnh vào tham vọng của Indonesia về việc đăng cai Olympic 2036, vốn được chính phủ nước này nhiều lần bày tỏ. "IOC sẽ chỉ nối lại thảo luận nếu Indonesia đảm bảo rằng mọi VĐV, không phân biệt quốc tịch, được phép tham dự các sự kiện thể thao tổ chức tại nước này trong tương lai", thông cáo viết.

IOC là cơ quan tối cao của toàn bộ Phong trào Olympic. Phong trào này gồm các ủy ban Olympic quốc gia (NOC), liên đoàn thể thao quốc tế (như FIFA, FIBA hay FIG), các ủy ban tổ chức Olympic (như Paris 2024). Các liên đoàn như FIFA là thành viên của Phòng trào Olympic, tuân theo hiến chương Olympic, nên thường tuân theo những khuyến nghị của IOC.

Sự việc bắt đầu khi chính phủ Indonesia từ chối cấp visa cho các VĐV Israel, trong đó có nhà vô địch Olympic Tokyo 2020 Artem Dolgopyat, viện dẫn "quan ngại an ninh" và "phản ứng dữ dội của công chúng" trước chiến dịch quân sự của Israel ở Gaza. Bộ trưởng phụ trách pháp lý Yusril Ihza Mahendra cho biết chính phủ nhận được ý kiến phản đối từ nhiều nhóm tôn giáo, trong đó có Hội đồng giáo sĩ Hồi giáo Indonesia.

VĐV Israel, Pavel Gulidov trong phần thi ngựa tay quay ở nội dung toàn năng tại giải thể dục dụng cụ thế giới ở Antwerp, Bỉ ngày 5/10/2023. Ảnh: AP

Liên đoàn Thể dục Dụng cụ Israel (IGF) gọi đây là quyết định gây sốc và đau lòng, cho rằng "một quốc gia ngăn VĐV nước khác thi đấu là hành động vi phạm trắng trợn các quy tắc thể thao quốc tế".

Chủ tịch FIG Morinari Watanabe phát biểu tại giải đấu rằng ông đồng ý với lập trường của IOC, nhấn mạnh thể thao và chính trị phải được tách biệt. "Mọi VĐV đều có quyền bình đẳng được thi đấu. IOC và FIG có nghĩa vụ bảo vệ quyền lợi đó".

Tuy nhiên, ông cũng nói thêm phía Indonesia khẳng định việc từ chối visa không mang tính chính trị, mà nhằm đảm bảo an toàn cho tất cả VĐV và khán giả trong bối cảnh nhạy cảm.

Indonesia là quốc gia có dân số Hồi giáo lớn nhất thế giới, với gần 250 triệu người tính đến năm 2025, theo Data Indonesia. Họ không có quan hệ ngoại giao chính thức với Israel và luôn bày tỏ lập trường ủng hộ Palestine. Nước này từng bị FIFA tước quyền đăng cai U20 World Cup 2023, sau khi thống đốc tỉnh Bali từ chối cho đội Israel thi đấu tại địa phương.

Theo IOC, các điều khoản mới về vòng loại Olympic sắp tới sẽ yêu cầu các liên đoàn thể thao đưa cam kết "mở cửa" cho mọi VĐV vào hợp đồng đăng cai, nhằm ngăn tình huống tương tự.

NOC Indonesia chưa thông báo chính thức về quyết định của IOC. Theo báo Indonesia Rakyat Merdeka, việc từ chối cho phép các VĐV từ một quốc gia thi đấu không phải điều mới mẻ. Hôm 22/10, Liên đoàn trượt tuyết và trượt ván quốc tế (FIS) đã cấm các VĐV Nga và Belarus dự Olympic Mùa đông 2026, vì hai nước này tham gia chiến dịch quân sự ở Ukraine. Trước đó ở Olympic Paris 2024, VĐV hai nước này chỉ có thể góp mặt dưới lá cờ trung lập, miễn là không công khai ủng hộ chiến tranh.

Về điều này, hồi tháng 10/2023, Tổng thống Nga Vladimir Putin từng cáo buộc IOC "phân biệt chủng tộc" và mang tính chính trị khi cấm VĐV thi đấu dưới cờ Nga. "Nhờ một số lãnh đạo IOC, chúng tôi nhận ra việc tham dự Thế vận hội không phải quyền vô điều kiện của những VĐV giỏi nhất, mà là loại đặc quyền có thể được hưởng không phải bằng thành tích thể thao, mà bằng những hành động chính trị hoàn toàn không liên quan thể thao".