Cùng mua dầu Nga, vì sao Trung Quốc không bị Mỹ tung đòn "rắn" như với Ấn Độ?

Tổng thống Mỹ Donald Trump từng đe dọa sẽ áp đặt các lệnh trừng phạt thứ cấp nhằm vào những quốc gia nhập khẩu dầu thô của Nga, đem lại nguồn thu ngoại tệ cho Moscow.

2 quốc gia nhập khẩu dầu nhiều nhất từ Nga hiện tại là Ấn Độ và Trung Quốc (ảnh: Vallehr/Shutterstock)

Hồi đầu tháng 8, Mỹ đã áp đặt mức thuế 25% đối với Ấn Độ.

Ngày 6/8, Mỹ cảnh báo áp mức thuế bổ sung 25% đối với hàng hóa Ấn Độ, viện lý do nước này tiếp tục nhập khẩu dầu Nga. Ngày 27/8, mức thuế mới (50%) dự kiến có hiệu lực.

Trong khi tăng sức ép đối với Ấn Độ, chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump lại không làm điều tương tự đối với Trung Quốc – đối tác năng lượng lớn nhất của Nga.

Trung Quốc là nước mua nhiều dầu Nga nhất thế giới. Năm 2024, Trung Quốc nhập khẩu 109 triệu tấn dầu Nga (mức kỷ lục), chiếm 20% tổng nguồn cung năng lượng nhập khẩu, theo dữ liệu hải quan Trung Quốc.

Ấn Độ nhập khẩu 88 triệu tấn dầu của Nga vào năm 2024.

Ngày 15/8, trả lời câu hỏi của Fox News về khả năng áp đặt lệnh trừng phạt thứ cấp nhằm vào Trung Quốc vì mua dầu Nga, ông Trump nói: “Dựa trên kết quả ngày hôm nay (hội nghị thượng đỉnh ở Alaska), tôi cho rằng chưa cần nghĩ tới điều đó”.

“Có thể tôi sẽ cân nhắc điều đó trong 2 hoặc 3 tuần nữa, nhưng ngay bây giờ thì chúng ta không cần nghĩ về nó”, ông Trump nói thêm.

Đất hiếm

Một trong những nguyên nhân lớn nhất khiến Mỹ ngần ngại áp đặt thêm các lệnh trừng phạt nhằm vào Trung Quốc là vấn đề đất hiếm, theo Al Jazeera.

Đất hiếm là nguồn nguyên liệu quan trọng đối với ngành công nghiệp sản xuất công nghệ cao, từ linh kiện ô tô, pin năng lượng đến vũ khí quân sự. Trung Quốc đang có ưu thế trước Mỹ về khai thác và chế biến khoáng sản đất hiếm.

Theo Al Jazeera, nhiều ngành công nghiệp của Mỹ phụ thuộc vào nguồn cung đất hiếm từ Trung Quốc, và đây là vấn đề trọng tâm trong các cuộc đàm phán thương mại đang diễn ra.

Ông Trump cũng có lý do khác để tránh tăng thuế đối với Trung Quốc. Hiện tại đang là thời điểm các nhà bán lẻ Mỹ tăng cường nhập khẩu hàng hóa Trung Quốc để chuẩn bị cho dịp Lễ Giáng sinh vào tháng 12.

Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi và Tổng thống Mỹ Trump trong một cuộc gặp tại Nhà Trắng (ảnh: New York Times)

Tuyên bố từ Mỹ

Trả lời phỏng vấn của CNBC hôm 19/8, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent cho biết, Mỹ có lý do để không áp đặt các lệnh trừng phạt thứ cấp đối với Trung Quốc.

“Trước xung đột ở Ukraine, dầu Nga chỉ chiếm 13% lượng dầu nhập khẩu của Trung Quốc, và hiện tại đã tăng lên 16%. Vì vậy, Trung Quốc có nguồn nhập khẩu dầu đa dạng”, ông Bessent nói.

Đối với Ấn Độ, ông Bessent cáo buộc nước này đang “đầu cơ trục lợi”.

Theo ông Bessent, trước cuộc xung đột ở Ukraine, lượng dầu Ấn Độ nhập khẩu từ Nga chỉ chiếm dưới 1%, nhưng hiện tại, con số này đã lên tới 42%.

“Đây là điều tôi gọi là kinh doanh dựa trên giá chênh lệch của Ấn Độ – mua dầu Nga giá rẻ, rồi bán lại với giá cao”, ông Bessent nói.

“Họ đã kiếm được 16 tỷ USD lợi nhuận từ mua bán chênh lệch. Một số gia đình giàu có nhất Ấn Độ hưởng lợi từ việc này”, ông Bessent nói thêm.

Ấn Độ chưa phản hồi các bình luận của Bộ trưởng Tài chính Mỹ.

Hôm 20/8, Bloomberg đưa tin, các nhà máy lọc dầu Ấn Độ đã nối lại việc mua dầu Nga sau một thời gian ngắn tạm dừng do sức ép thuế quan của Mỹ.

Bất chấp áp lực, Indian Oil Corp và Bharat Petroleum Corp (hai công ty năng lượng Ấn Độ) đang tiếp tục mua dầu Nga, dự kiến nhận hàng trong tháng 9 và tháng 10.

Đầu tháng này, một số công ty Ấn Độ đã tạm dừng mua dầu Nga do áp lực từ Mỹ.

Động thái của Trung Quốc khi Ấn Độ tạm dừng nhập dầu Nga

Trong bối cảnh nhiều công ty Ấn Độ tạm dừng mua dầu nga vì mức giá và lo ngại trừng phạt từ phía chính quyền ông Trump, các nhà máy lọc dầu Trung Quốc...

Bấm xem >>