Doanh nghiệp nợ đọng gần 10 ngàn tỷ

Kiểm toán Nhà nước (KTNN) vừa công bố “Báo cáo Kiểm toán Báo cáo tài chính, các hoạt động liên quan đến quản lý, sử dụng vốn và tài sản Nhà nước năm 2015 của Bảo hiểm xã hội Việt Nam”. Theo đó, KTNN phát hiện trong 2 năm 2015 và 2016, các cơ sở khám chữa bệnh (KCB) chi sai gần 26 tỷ đồng chi phí KCB bảo hiểm y tế (BHYT). Ngoài ra, quyền lợi người lao động cũng bị xâm hại nghiêm trọng khi doanh nghiệp (DN) nợ đọng gần 10 nghìn tỷ đồng.

Chi sai Quỹ KCB BHYT

Theo báo cáo của KTNN, BHXH Việt Nam đã ký hợp đồng KCB BHYT với hơn 2.100 cơ sở y tế, bệnh viện trong đó có 582 cơ sở KCB theo định suất; 1.221 cơ sở KCB theo dịch vụ và 338 cơ sở KCB chỉ tiếp nhận bệnh nhân chuyển đến. Kết quả kiểm toán chi BHYT cho thấy, rất nhiều các cơ sở y tế, bệnh viện vi phạm về thanh quyết toán BHYT với cơ quan BHXH, số tiền thanh toán sai, vượt mức quy định đến hàng tỷ đồng.

Theo KTNN, các vi phạm phổ biến gồm: Áp giá dịch vụ kỹ thuật, giá thuốc không đúng quy định; thiếu chứng chỉ hành nghề; các cơ sở KCB lạm dụng chính sách; người bệnh gian lận; các cơ quan BHXH thiếu kiểm tra, giám sát…Tại Thái Bình, KTNN phát hiện chi phí KCB tại các cơ sở y tế đề nghị thanh toán với cơ quan BHXH sai quy định số tiền hơn 2,9 tỷ đồng. Nghiêm trọng hơn, qua kiểm toán cho thấy, một số dịch vụ kỹ thuật, sử dụng vật tư y tế có phát sinh nhiều và giá trị lớn nhưng chưa xác định được tính hợp lý, hợp lệ và cơ sở pháp lý để quyết toán chi KCB với số tiền trên 24,4 tỷ đồng.

Báo cáo của Kiểm toán Nhà nước cho biết, nhiều cơ sở KCB chi sai gần 26 tỷ đồng chi phí khám chữa bệnh BHYT

Tại Hòa Bình, KTNN cũng phát hiện từ năm 2013 tới nay, Bệnh viện Đa khoa Hoà Bình áp giá dịch vụ kỹ thuật xét nghiệm sai quy định và đã làm tăng giá thanh toán BHYT. Tính riêng quý 1/2016, KTNN đã yêu cầu giảm quyết toán chi BHYT đối với chi phí nói trên tại bệnh viện này lên tới hơn 1,4 tỷ đồng.

Doanh nghiệp nợ đọng gần 10.000 tỷ đồng

Theo KTNN, nợ BHXH năm 2015 còn lớn và tăng so với năm 2014 cả về tỷ lệ và số tiền còn nợ. Cụ thể, tổng số tiền nợ đọng các quỹ bảo hiểm đến 31/12/2015 là hơn 9,9 ngàn tỷ đồng, chiếm 4,88% trên tổng số phải thu năm 2015, tăng 5,5% so với số tiền nợ đọng bảo hiểm năm 2014. Trong đó, chủ yếu là nợ đọng BHXH bắt buộc với hơn 7.000 tỷ đồng, chiếm 71,4% tổng nợ đọng.

Cũng theo KTNN, DN tự giải thể phá sản, ngừng sản xuất kinh doanh hoặc có chủ bỏ trốn không có khả năng thu hồi là một trong những nguyên nhân dẫn đến nợ đọng bảo hiểm. Trong khi đó, cho đến năm 2015, cơ quan BHXH chưa có thẩm quyền để xử phạt các đơn vị, DN vi phạm pháp luật về BHXH mà sau khi phát hiện chỉ dừng lại ở việc làm văn bản đề nghị các sở, ngành xử lý nên hiệu quả không cao. Ngoài ra, có tình trạng người sử dụng lao động cố tình không đóng BHYT, BHXH hoặc chỉ đóng BHXH, BHYT cho một số người trong bộ khung quản lý để giảm chi phí, thu lợi nhuận nhiều hơn, hoặc lạm dụng tỷ lệ lãi suất phạt chậm nộp thấp hơn lãi suất ngân hàng, thủ tục vay ngân hàng phức tạp nên cố tình nợ BHXH, BHYT. “Tại một số địa phương như Hà Tĩnh, Nghệ An có tình trạng các sở ban ngành chưa quan tâm đến việc chỉ đạo đôn đốc thu hồi nợ và phát triển đối tượng tham gia BHXH, BHYT, còn đứng ngoài cuộc…”, báo cáo của KTNN nêu rõ.

Hơn 54 tỷ đồng tiền cấp trùng thẻ BHYT có bị thất thoát?

Báo cáo của KTNN cho thấy, công tác thu BHYT còn một số tồn tại. Cụ thể, theo Nghị định 105 năm 2014 của Chính phủ (quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật BHYT) thì Ngân hàng Nhà nước đóng và hỗ trợ đóng BHYT cho các đối tượng chính sách. Tuy nhiên, qua kiểm toán cho thấy, tình trạng cấp trùng thẻ BHYT cho các đối tượng chính sách xảy ra khá phổ biến tại hầu hết các tỉnh, thành phố được kiểm toán. Tổng số thẻ BHYT cấp trùng sau kiểm toán là 116.096 thẻ, tương ứng số tiền hơn 54 tỷ đồng.

Ngày 6/2, trao đổi với PV Tiền Phong, ông Phạm Lương Sơn, Phó Tổng giám đốc BHXH Việt Nam cho biết, báo cáo của KTNN hoàn toàn khách quan, đã chỉ ra những tồn tại, hạn chế của lĩnh vực BHXH, đòi hỏi BHXH Việt Nam phải nỗ lực khắc phục trong thời gian tới. “BHXH Việt Nam sẽ phối hợp với Bộ Y tế để siết lại tình trạng các cơ sở KCB ở các tỉnh, thành phố lạm dụng Quỹ BHYT, cố tình chi sai gây bội chi Quỹ BHYT”, ông Sơn nói.

Cũng theo ông Sơn, trong năm 2015, BHXH vẫn có quyền khởi kiện DN cố tình chây ỳ nợ đọng bảo hiểm. Toàn ngành BHXH đã khởi kiện hàng ngàn DN, thu được hơn 800 tỷ đồng (tính đến hết năm 2015). Dù ngành BHXH đã nỗ lực hết mình, tuy nhiên việc khởi kiện DN nợ đọng bảo hiểm vẫn chưa đạt được kết quả như mong muốn.

Lý giải về số tiền cấp trùng thẻ BHYT theo báo cáo của KTNN, ông Phạm Lương Sơn cho biết, nguyên nhân cấp trùng thẻ BHYT cho các đối tượng được ngân sách Nhà nước đóng, hỗ trợ tiền đóng là do có nhiều cơ quan quản lý lập danh sách đối tượng chuyển sang cơ quan BHXH để cấp thẻ BHYT. Vì thông tin không trùng khớp (họ tên, địa chỉ, ngày sinh...), dẫn đến một người có thể được cấp hơn một thẻ ở các nhóm đối tượng khác nhau. “Tuy nhiên, số tiền cấp trùng không thất thoát mà vẫn nằm trong Quỹ BHYT và theo yêu cầu của Bộ Tài chính, BHXH Việt Nam thực hiện hoàn trả lại ngân sách trung ương và địa phương. Ngoài ra, dù có trùng thẻ, mỗi người cũng chỉ được sử dụng một thẻ khi đi KCB nên không có chuyện thất thoát ngân sách từ việc cấp trùng thẻ BHYT”, ông Sơn lý giải.

Ông Sơn cho biết thêm, hiện BHXH Việt Nam đang hoàn thiện Hệ thống cơ sở dữ liệu thông tin hộ gia đình tham gia BHYT tập trung cả nước để cấp mã định danh cá nhân duy nhất cho toàn bộ dân số. Do đó, chắc chắn từ năm 2017 trở đi, việc cấp trùng thẻ BHYT sẽ được hạn chế tối đa.