Giá vàng tăng mạnh, liên tục đạt đỉnh: Nguyên nhân tại sao?

Giá vàng đang có năm bứt phá hiếm có trong lịch sử, vượt mốc 4.000 USD/ounce – mức cao chưa từng thấy. Tuy nhiên, đằng sau đà tăng này không phải là tin tốt: nó phản ánh nỗi lo ngày càng lớn của giới đầu tư về lạm phát, bất ổn tài chính và sự suy yếu của đồng USD.

Theo dữ liệu của FactSet, giá vàng đã tăng tới 54% chỉ trong năm 2025, hướng tới mức tăng mạnh nhất kể từ năm 1979 – giai đoạn nước Mỹ từng đối mặt với lạm phát hai chữ số và khủng hoảng năng lượng.

Tuần này, giá vàng đã vượt mốc 4.000 USD/ounce, trong khi nhiều chuyên gia Phố Wall tin rằng đà tăng “chưa dừng lại”. Thông thường, vàng chỉ tăng mạnh khi nhà đầu tư mất niềm tin vào kinh tế toàn cầu. Việc dòng tiền ồ ạt đổ vào vàng thường phản ánh tâm lý lo sợ – khi thế giới “có biến” và họ tìm nơi trú ẩn an toàn.

Điều gì khiến đợt tăng lần này trở nên bất thường?

Điều đáng chú ý là vàng tăng cùng lúc với chứng khoán Mỹ, điều hiếm thấy trong lịch sử. Trong khi vàng là nơi trú ẩn trong khủng hoảng, thị trường chứng khoán lại đang sôi động nhờ cơn sốt trí tuệ nhân tạo (AI).

Các “ông lớn” công nghệ đang kéo chỉ số S&P 500 và Nasdaq tăng mạnh, song song với việc vàng đạt kỷ lục. David Kotok – đồng sáng lập công ty đầu tư Cumberland Advisors – ví von: “Thị trường chứng khoán và vàng đang đi theo hai nhịp trống hoàn toàn khác nhau.”

Đà tăng của vàng cho thấy nỗi lo lan rộng về kinh tế và lạm phát. Dù Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã cố gắng kiểm soát, lạm phát vẫn vượt mục tiêu 2% suốt hơn 4 năm qua. Cùng lúc, Mỹ áp thuế cao nhất kể từ Đại khủng hoảng, còn Nhật Bản lại chọn hạ lãi suất để kích thích tăng trưởng.

Ngoài ra, việc chính phủ Mỹ tạm ngừng hoạt động khiến các báo cáo kinh tế quan trọng bị đình trệ, làm giới đầu tư mất định hướng. Trong bối cảnh đó, vàng – tài sản không gắn với bất kỳ chính phủ nào – trở thành lựa chọn an toàn.

Giám đốc điều hành IMF Kristalina Georgieva cảnh báo: “Sức chống chịu của nền kinh tế toàn cầu vẫn chưa được kiểm chứng đầy đủ… Hãy nhìn vào nhu cầu vàng đang tăng vọt – đó là tín hiệu cảnh báo rõ ràng.”

Vai trò của đồng USD và các ngân hàng trung ương trong cuộc “săn vàng”?

Một trong những nguyên nhân lớn nhất khiến vàng bùng nổ là sự suy yếu của đồng USD – đồng tiền từng được xem là “pháo đài an toàn” của thế giới.

Sau khi Mỹ và các đồng minh đóng băng tài sản của Nga vì chiến sự Ukraine, nhiều quốc gia bắt đầu nghi ngờ về độ an toàn khi dự trữ ngoại tệ bằng USD. Các ngân hàng trung ương, đặc biệt tại châu Á và Trung Đông, đang gia tăng dự trữ vàng như một cách “thoát ly khỏi đồng bạc xanh”.

Theo Goldman Sachs, giá vàng có thể đạt 4.900 USD/ounce vào cuối năm 2026, nhờ lực mua mạnh từ các ngân hàng trung ương, nhà đầu tư cá nhân và khả năng Fed cắt giảm lãi suất.

Tỷ phú Ken Griffin, người từng ủng hộ ông Trump trong kỳ bầu cử trước, nhận định: “Thật đáng lo khi nhà đầu tư bắt đầu xem vàng là lựa chọn an toàn hơn cả đồng USD. Thế giới đang chứng kiến quá trình thoát khỏi sự thống trị của đồng đô la.”