Sống bất an nơi nhà lún hơn nửa mét ở TP HCM

10 năm qua, mặt đường trước ngôi nhà 4 tầng ở phường An Lạc của bà Nguyễn Thị Bích Tuý lún 60 cm làm nứt toác chân tường, mất an toàn.

Căn hộ của bà Tuý, 69 tuổi, trên đường 2A, phường An Lạc (quận Bình Tân cũ) được xây năm 2015. Biết khu vực có nền đất yếu, bà cho đóng cọc móng sâu hơn 30 m để đảm bảo an toàn, song sau nhiều năm, ngôi nhà vẫn tiếp tục lún.

Ban đầu, dọc chân tường dài 20 m chỉ xuất hiện vài vết nứt nhỏ, sau đó rộng dần khi nền đất hạ xuống, tạo khoảng hở tới 60 cm. Khe hở ẩm thấp, thường có rắn và chuột chui vào làm tổ, bò lên nhà. Bà Tuý từng rải thuốc diệt nhưng khi chúng chết gây mùi hôi, việc dọn dẹp rất vất vả. Gia đình đã ba lần nâng nền trước nhà để lấp khoảng trống, song đất tiếp tục sụt, lớp xi măng lại nứt vỡ, buộc phải dùng gạch che chắn tạm.

Bấm để lật

Căn nhà 4 tầng của bà Tuý bị sụt lún nền phía trước 60 cm so với chân tường. Dù nhiều lần sửa chữa nhưng nền vẫn hạ thấp, tạo khoảng trống lớn. Ảnh: Đình Văn

Xung quanh nhà bà Tuý, nhiều căn hộ cao tầng khác cũng bị nứt toác tường, có nhà bị nghiêng về một phía tạo khoảng cách hơn 20 cm so với bức tường hàng xóm. Không chỉ nhà dân, hàng loạt nhà máy, xưởng trong khu công nghiệp Tân Tạo (phường An Lạc) cũng nứt tường, ảnh hưởng kết cấu khi nằm trong vùng sụt lún nặng nhất TP HCM.

Cách đó khoảng 15 km, phòng khách căn nhà rộng 60 m2 của ông Phước Tài, 61 tuổi, gần cầu Thanh Đa (quận Bình Thạnh cũ) bị võng xuống do sụt lún kéo dài nhiều năm. Giữa nhà, gạch men nứt vỡ; trên tường xuất hiện hàng loạt vết nứt dài, ngày càng lan rộng.

Ông Tài cho biết đã nhiều lần thay nền gạch men nhưng chỉ sau một thời gian lại hư hỏng. Nhà ông nằm gần bờ kênh bị sụt lún từ giữa năm 2023, từng làm hư hại 13 căn hộ, nên cũng chịu ảnh hưởng.

Tháng 10/2024, khi triều cường đạt mức kỷ lục, phòng khách nhà ông ngập tới đầu gối. Năm nay, dù triều cường tương đương năm trước, mực nước vẫn cao hơn, dòng nước đục tràn vào phòng ngủ, bếp, buộc gia đình chờ nước rút để dọn bùn.

Nước thấm vào tường gây ẩm mốc, hư hại kéo dài. "Nền nhà lún dần, còn triều cường các năm gần đây lại tăng, khiến căn nhà ngập nặng hơn", ông nói. Theo ông, do nhà nằm trong hành lang quy hoạch xây kè kênh Thanh Đa, việc sửa chữa gặp khó khăn, phải chờ dự án triển khai.

Bấm để lật

Phòng khách ngôi nhà của ông Tài bị võng xuống khiến gạch men bị vỡ, khi triều cường lại ngập nặng hơn, khiến nhiều đồ đạc hư hỏng. Ảnh: Đình Văn

Hộ bà Tuý và ông Tài nằm trong số năm khu vực chịu ảnh hưởng nặng nhất bởi sụt lún ở TP HCM, cùng với khu Nam Sài Gòn, Thảo Điền và Hiệp Bình Phước (TP Thủ Đức cũ). Theo Liên đoàn Quy hoạch và Điều tra Tài nguyên nước miền Nam, từ năm 2005 đến 2017, phường An Lạc lún 81 cm – mức cao nhất thành phố, gấp hơn ba lần mức lún trung bình 23 cm. Tổng diện tích bị ảnh hưởng bởi hạ thấp địa chất toàn TP HCM khoảng 239 km2.

Ông Nguyễn Quốc Khánh, Chủ tịch phường An Lạc, cho biết khu vực này vốn là ruộng, đầm lầy có nền đất yếu; sụt lún gia tăng khiến nhiều nhà dân, công trình, khu công nghiệp bị nứt, đứt gãy tường; thậm chí một số trụ sở hành chính, lối đi trong chung cư cũng bị ảnh hưởng.

Để khắc phục, vài năm gần đây, nhiều hộ khi xây mới đã đóng cọc móng sâu hơn 30 m hoặc đầu tư kỹ thuật chống lún. "Phường cũng khoanh vùng các khu vực chịu ảnh hưởng nặng để theo dõi, xử lý kịp thời khi có sự cố," ông Khánh nói.

Theo số liệu của Hội Trắc địa Bản đồ TP HCM, từ vài điểm nhỏ bị biến dạng vào năm 2000, đến nay tình trạng sụt lún đã lan rộng khắp thành phố. Hiện tượng này ghi nhận tại nhiều quận, huyện cũ như 7, 8, 9, 11, 12, Bình Thạnh, Gò Vấp, Tân Phú, Bình Tân, Hóc Môn, Bình Chánh và Nhà Bè.

Căn hộ 5 tầng ở đường Lê Cơ, phường An Lạc bị nghiêng tạo khoảng hở hơn 20 m so với bức tường nhà bên cạnh do sụp lún nền đất. Ảnh: Đình Văn

Nghiên cứu của các nhà khoa học Đại học Công nghệ Nanyang (Singapore), NASA và Viện Công nghệ Liên bang Thụy Sĩ xác định TP HCM thuộc nhóm đô thị lún nhanh nhất thế giới do ba nguyên nhân chính. Thứ nhất, đặc điểm địa chất tự nhiên với nền đất yếu, dễ nén khiến khu vực dễ biến dạng; sự dao động mực nước ngầm theo mùa, triều cường và xâm nhập mặn cũng làm thay đổi cấu trúc đất.

Nguyên nhân thứ hai là khai thác nước ngầm quá mức, tạo khoảng rỗng trong lòng đất khiến bề mặt phía trên sụt lún dần. Cuối cùng, tốc độ đô thị hóa quá nhanh khiến đất tự nhiên bị phủ kín bởi nhựa đường, bê tông và công trình cao tầng; thiếu mảng xanh và hồ chứa nước làm nước mưa không thấm xuống bổ sung mạch ngầm, khiến đất co ngót và mất ổn định.

Vì sao TP HCM rơi vào nhóm 'thành phố lún nhanh nhất thế giới'?

Khai thác nước ngầm, nền đất yếu, đô thị hóa nhanh với các công trình tải trọng lớn khiến TP HCM rơi vào nhóm thành phố sụt lún nhanh nhất trên thế...

Bấm xem >>