Lý do tên lửa “sứ giả chiến tranh” của Mỹ khó thay đổi cuộc chơi ở Ukraine

Theo Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) có trụ sở ở Mỹ, nếu Washington chấp thuận chuyển giao tên lửa hành trình tầm xa Tomahawk cho Ukraine, gần 2.000 mục tiêu quân sự của Nga sẽ nằm trong tầm bắn — lớn hơn số lượng tên lửa Mỹ có thể cung cấp.

Quân đội Úc phóng thử tên lửa Tomahawk vào tháng 12/2024. Ảnh: AFP.

Vũ khí gây tổn thất cho Nga

Các tên lửa Tomahawk với tầm bắn xa nhất lên tới 2.500 km, đủ để đưa ít nhất 1.945 mục tiêu quân sự của Nga vào tầm ngắm, trong khi phiên bản tầm ngắn hơn, khoảng 1.600 km, có thể tiếp cận 1.655 mục tiêu. Danh sách ISW nêu gồm nhà máy sản xuất máy bay không người lái (UAV) Geran-2 tại khu công nghiệp Alabuga (Cộng hòa Tatarstan) và hàng chục sân bay quân sự của Nga.

Báo cáo cho biết 76 căn cứ không quân nằm trong tầm bắn của tên lửa Tomahawk. Trong số này có căn cứ Engels-2, nơi Nga đặt các máy bay ném bom chiến lược.

Các chuyên gia nhận định nếu có Tomahawk, Ukraine sẽ có khả năng tấn công sâu vào hậu phương Nga, gây thiệt hại cho những cơ sở hậu cần và sản xuất hỗ trợ tiền tuyến, từ đó làm gián đoạn nghiêm trọng hoạt động quân sự của Moscow.

Ông George Barros, chuyên gia phân tích về Nga tại ISW, nói với Kyiv Post rằng Ukraine có “nhu cầu tác chiến trong việc tấn công vào hậu phương” trong lãnh thổ Nga. Ông cho biết các loại vũ khí tầm xa mà Ukraine đang sở hữu “thường thiếu sức công phá cần thiết để tạo ra các đòn đánh có tác động mạnh”.

Theo ông Barros, Tomahawk có thể giúp Kiev lấp khoảng trống đó bằng khả năng đối phó hiệu quả với các đợt tấn công bằng máy bay không người lái (UAV), mà Nga thường triển khai hàng trăm chiếc mỗi vài ngày. “Nếu Ukraine có Tomahawk, họ có thể phá hủy nhà máy ở Tatarstan – nơi có khả năng sản xuất tới 2.700 UAV mỗi tháng”, ông nói thêm.

Ông cho rằng việc sở hữu Tomahawk sẽ dần làm suy yếu hậu cần của Nga ở tiền tuyến và các khu vực lân cận do mất nguồn cung ứng quan trọng.

Khó thay đổi cuộc chơi?

Mỹ hiện vẫn đang cân nhắc. Tổng thống Donald Trump ngày 6/10 cho biết ông đã “gần như đưa ra quyết định” nhưng muốn có câu trả lời rõ hơn về cách Ukraine sẽ sử dụng tên lửa. Một số nguồn tin trong chính quyền tiết lộ, nếu được thông qua, việc chuyển giao tên lửa Tomahawk sẽ đi kèm các điều kiện rất nghiêm ngặt.

Tuy nhiên, giới phân tích cũng chỉ ra nhiều hạn chế. Ông Sidharth Kaushal thuộc Viện Dịch vụ Thống nhất Hoàng gia Anh (RUSI) viện dẫn số liệu cho thấy Mỹ chỉ sản xuất khoảng 50–70 tên lửa Tomahawk mỗi năm và đã dùng hàng trăm quả trong các chiến dịch không kích ở Yemen từ năm 2024 và ở Iran cách đây vài tháng, khiến khả năng cung cấp nhanh chóng cho Ukraine với số lượng lớn là rất khó.

Ngoài ra, mỗi mục tiêu thường cần nhiều tên lửa Tomahawk để phá hủy hoàn toàn. Chẳng hạn, một sân bay quân sự có thể có hàng chục điểm tấn công lý tưởng dọc đường băng dài 3 km, trong đó nhiều vị trí được gia cố hoặc đặt ngầm dưới đất.

Tên lửa Tomahawk còn được gọi là "sứ giả chiến tranh", do chúng thường được Mỹ khai hỏa để đánh phủ đầu đối phương trong nhiều cuộc chiến. Mỹ bắt đầu sử dụng tên lửa Tomahawk trong chiến tranh vùng Vịnh, với 288 quả được phóng đi. Trong Chiến tranh Iraq năm 2003, Mỹ phóng 802 quả và đây là lần sử dụng tên lửa Tomahawk lớn nhất.