EU cấm ngặt máy bay Nga, chuyên cơ chở ông Putin có thể tới Hungary gặp ông Trump bằng cách nào?

Cuộc họp thượng đỉnh giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin dự kiến diễn ra trong hai tuần tới ở Hungary. Đây sẽ là lần đầu tiên máy bay Nga xuất hiện trong không phận EU và NATO sau nhiều năm.

Tổng thống Nga Vladimir Putin tới Alaska dự cuộc họp thượng đỉnh với ông Trump bằng chuyên cơ Il-96. Ảnh: AFP.

Cuộc họp thượng đỉnh Trump – Putin ở Hungary 

Điện Kremlin gần đây cho biết, hai nhà lãnh đạo Nga – Mỹ đã thống nhất trong cuộc điện đàm tuần trước về việc họp thượng đỉnh tại Budapest (Hungary), song thời điểm cụ thể vẫn chưa được ấn định. Nếu ông Putin thực sự bay tới thủ đô Hungary, hành trình này sẽ cần được sắp xếp kỹ lưỡng bởi các lệnh cấm vận và hạn chế không phận hiện nay, BBC cho biết.

Sau khi Nga mở chiến dịch quân sự ở Ukraine vào tháng 2/2022, Liên minh châu Âu (EU) đã cấm toàn bộ máy bay Nga bay qua không phận của 27 quốc gia thành viên. Điều đó đồng nghĩa “Điện Kremlin bay”, chiếc Il-96 được cải tiến đặc biệt dành cho Tổng thống Nga, chỉ có thể tới Budapest nếu nhận được sự chấp thuận đặc biệt từ ít nhất một quốc gia EU.

Thủ tướng Hungary Viktor Orban là "đồng minh" quan trọng trong EU của ông Putin. Ảnh: Getty Images.

Trong bối cảnh đó, tuyên bố mới của Bulgaria được xem là bước mở đầu quan trọng. Phát biểu trên đài truyền hình quốc gia BNR hôm 21/10, Ngoại trưởng Bulgaria Georg Georgiev nói: “Khi có nỗ lực nhằm đạt tới hòa bình, và nếu điều kiện để làm được điều đó là tổ chức một cuộc gặp, thì hợp lý nhất là phải tạo điều kiện bằng mọi cách có thể”.

Ông nói thêm: “Làm sao có thể có cuộc gặp nếu một bên không thể đến được?”.

Bulgaria không giáp biên giới với Hungary, nhưng cả hai cùng giáp Serbia – quốc gia vẫn duy trì quan hệ hữu hảo với Nga và từ chối áp đặt trừng phạt với Moscow. Theo BBC, với động thái mới từ Bulgaria, tuyến đường khả dĩ nhất cho chuyến bay của ông Putin là từ Biển Đen tới Bulgaria, sau đó qua Serbia rồi hạ cánh ở Budapest, Hungary.

Giới quan sát cho rằng, nếu Bulgaria chính thức chấp thuận, đây sẽ là lần đầu tiên sau nhiều năm một quốc gia thành viên EU cho phép chuyên cơ tổng thống Nga đi qua không phận. Trong các chuyến công du nước ngoài, các chiến đấu cơ của không quân Nga thường tham gia hộ tống chuyên cơ của ông Putin. Hiện chưa rõ chiến đấu cơ Nga có được phép bay vào không phận EU và NATO hay không.

Tuyên bố mới của Bulgaria có thể gặp phản ứng trái chiều trong nội bộ EU, song nước này khẳng định “sẽ không tạo trở ngại” cho phía Nga nếu mục tiêu là thúc đẩy đàm phán hòa bình.

Những lựa chọn để ông Putin tới Hungary

Chuyên cơ chở ông Putin có thể bay qua Biển Đen, Bulgaria, Serbia và hạ cánh ở Hungary. Ảnh: BBC.

Hungary, quốc gia đồng minh thân cận nhất của Nga trong EU, cũng bày tỏ tin tưởng rằng mọi vướng mắc kỹ thuật có thể được giải quyết. Ngoại trưởng Peter Szijjarto cho biết Budapest “sẽ bảo đảm ông Putin có thể đến Hungary, tiến hành các cuộc đàm phán thành công và trở về an toàn”.

Ủy ban châu Âu (EC) tuyên bố không phản đối các cuộc gặp “phù hợp với mục tiêu đạt được nền hòa bình công bằng và bền vững cho Ukraine”, đồng thời nhấn mạnh lệnh trừng phạt hiện nay chỉ bao gồm việc phong tỏa tài sản của Nga chứ không cấm đi lại đối với ông Putin.

Trong khi đó, Romania – quốc gia láng giềng phía bắc Bulgaria và là nơi đặt căn cứ NATO lớn nhất châu Âu – gần đây cho biết nước này “chưa nhận được bất kỳ đề nghị bay qua không phận nào từ phía Nga”.

Ngoài lựa chọn bay qua nước thành viên EU là Bulgaria, Nga vẫn có lựa chọn khác an toàn nhưng dài hơn là bay vòng qua Thổ Nhĩ Kỳ, bám sát theo vùng ven biển Hy Lạp, rồi bay vào không phận Montenegro trước khi tới Hungary, theo BBC.

Giới phân tích nhận định, việc chọn Budapest làm nơi gặp mặt vừa phù hợp với ông Trump, người có quan hệ thân thiết với Thủ tướng Hungary Viktor Orban, vừa giúp ông Orban củng cố hình ảnh trên trường quốc tế.