Biên giới Thái Lan - Campuchia trước diễn biến căng thẳng

Tình hình biên giới Thái Lan - Campuchia đang nóng trở lại, cần sự hợp tác từ các bên để giải quyết ngăn chặn căng thẳng leo thang.

Tình hình biên giới Thái Lan - Campuchia nóng trở lại từ đầu tuần này sau khi Bangkok cáo buộc Phnom Penh dỡ hàng rào dây thép gai và đặt mìn mới ở biên giới khiến 4 binh sĩ Thái Lan bị thương, trong đó có một binh sĩ bị thương nặng.

Thiếu tướng Winthai Suvaree, người phát ngôn quân đội Hoàng gia Thái Lan, nói rằng việc xảy ra tại tỉnh Si Sa Ket khi các binh sĩ Thái đang thực hiện “tuần tra định kỳ theo tuyến đường thường sử dụng”.

Theo ông Winthai, vụ việc cho thấy Campuchia “vi phạm Tuyên bố chung đã ký kết và chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến lập trường của Thái Lan cũng như các thỏa thuận khác”.

Hai binh sĩ Thái Lan bị thương trong lúc tuần tra tại biên giới ở tỉnh Sisaket, đông bắc Thái Lan, vào ngày 10-11. Ảnh: QUÂN ĐỘI HOÀNG GIA THÁI LAN/EPA

Động thái cứng rắn từ Thái Lan

Ngay sau vụ nổ mìn, Thủ tướng Thái Lan Anutin Charnvirakul đã đình chỉ việc thực hiện thỏa thuận hòa bình mà ông đã ký với Thủ tướng Campuchia Hun Manet tại Malaysia vào tháng trước. Phía Thái Lan cũng huỷ kế hoạch thả 18 binh sĩ Campuchia đang bị Bangkok giam giữ, theo tờ Bangkok Post.

“Những gì chúng ta đã thực hiện từ trước đến nay, phải được xem là tạm dừng cho đến khi có sự rõ ràng. Những gì đã xảy ra cho thấy thái độ đối địch mà chúng ta nghĩ sẽ giảm đi thực ra không hề giảm. Vì chưa giảm, chúng ta không thể tiến hành bất cứ việc gì tiếp theo” - ông Anutin phát biểu tại trụ sở Cảnh sát Hoàng gia Thái Lan hôm 10-11.

Sang ngày 11-11, Thủ tướng Thái Lan ra lệnh cho lực lượng vũ trang chuẩn bị bảo vệ biên giới, đồng thời yêu cầu Bộ Nội vụ bảo vệ người dân trước nguy cơ xung đột, tờ Nation dẫn lời người phát ngôn chính phủ Thái Lan - ông Siripong Angkasakulkiat.

Theo ông Siripong, ông Anutin chỉ đạo Bộ Quốc phòng Thái Lan triển khai các hoạt động quân sự tối đa cần thiết để bảo vệ lãnh thổ Thái Lan. Đồng thời, ông cũng yêu cầu Bộ Ngoại giao nộp công hàm phản đối chính thức và thực hiện các nỗ lực ngoại giao nhằm giải thích tình hình với Đoàn quan sát tạm thời ASEAN (AOT).

Thủ tướng Anutin cũng chỉ đạo Bộ Nội vụ đảm bảo người dân sống dọc 7 tỉnh biên giới Thái Lan – Campuchia sẵn sàng đối phó nguy cơ xung đột. Bộ Nội vụ được yêu cầu hướng dẫn cư dân các biện pháp an toàn và quy trình sơ tán nếu xảy ra chiến sự.

Bộ Giáo dục và các cơ quan liên quan cũng được chỉ đạo tổ chức các buổi diễn tập định kỳ về việc trú ẩn trong hầm hoặc các khu vực an toàn khác, ông Siripong nói thêm.

Cũng trong ngày 11-11, Tổng Tư lệnh Quân đội Hoàng gia Thái Lan (RTA) - Tướng Pana Klaewplodthuk tuyên bố tạm dừng việc thực thi thoả thuận hoà bình Thái Lan - Campuchia.

“Thực tế đã cho thấy rõ ràng rằng hành động thù địch vẫn tồn tại. Quân đội Hoàng gia Thái Lan buộc phải đình chỉ tất cả các thỏa thuận để bảo vệ quyền tự vệ trước những cuộc tấn công không công bằng” - ông Pana thông báo trên Facebook.

Bộ trưởng Ngoại giao Thái Lan Sihasak Phuangketkeow cho biết Thái Lan sẽ giải thích với Mỹ và Malaysia về quyết định đình chỉ thoả thuận ngừng bắn.

Phía Thái Lan cũng cáo buộc binh sĩ Campuchia ngày 10-11 đã nổ 4-5 phát súng nhỏ gần đền Ta Muen Thom - khu vực tranh chấp giữa hai bên. Truyền thông Thái Lan đưa tin rằng tình hình biên giới ở mức nhạy cảm cao, các đơn vị quân đội của cả hai nước trong tình trạng cảnh giác và theo dõi sát diễn biến.

(Từ trái sang) Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim, Thủ tướng Thái Lan Anutin Charnvirakul, Thủ tướng Campuchia Hun Manet và Tổng thống Mỹ Donald Trump tại lễ ký tuyên bố chung hòa bình ngày 26-10 ở Malaysia. Ảnh: THE NEW YORK TIMES

Campuchia phản ứng thận trọng

Sau cáo buộc của Thái Lan, tối 10-11, chính phủ Campuchia đã bày tỏ quan ngại sâu sắc trước việc Thái Lan đình chỉ thực hiện thỏa thuận hòa bình ký ngày 26-10, theo tờ Khmer Times.

Bộ Ngoại giao và Hợp tác quốc tế Campuchia nêu rõ cho rằng “Tuyên bố chung” - do Thủ tướng hai nước ký kết dưới sự chứng kiến của Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim - là bước tiến quan trọng hướng tới hòa bình và ổn định lâu dài dọc biên giới.

“Chính phủ Hoàng gia Campuchia kiên quyết bác bỏ cáo buộc của Thái Lan rằng Campuchia đã gài mìn mới dọc biên giới giữa hai nước” - thông cáo nêu rõ, đồng thời nhấn mạnh hầu hết các bãi mìn trong khu vực này là tàn dư từ các cuộc nội chiến Campuchia trong thập niên 1970-1980.

Sang ngày 11-11, Bộ Quốc phòng Campuchia tiếp tục “bác bỏ mạnh mẽ cáo buộc” của Thái Lan rằng lực lượng Campuchia đã gài thêm mìn dọc khu vực biên giới chung, khẳng định cáo buộc này là vô căn cứ.

“Campuchia rất lấy làm tiếc về vụ nổ mìn xảy ra ngày 10-11, làm bị thương các binh sĩ Thái Lan đã tiến vào khu vực vẫn còn ô nhiễm mìn từ các cuộc chiến trong quá khứ. Cáo buộc cho rằng Campuchia đã gài mìn mới là hoàn toàn sai sự thật” - người phát ngôn Bộ Quốc phòng Campuchia, bà Maly Socheatacho, nói.

Bà kêu gọi quân đội Thái Lan tránh xâm nhập hoặc tuần tra tại các khu vực đã được xác định từ lâu là nguy hiểm, đồng thời lưu ý rằng những hành động như vậy có thể dẫn đến các sự cố đáng tiếc và gây leo thang căng thẳng không cần thiết dọc biên giới.

Theo bà Socheata, Quân khu 4 của Campuchia xác nhận rằng các chỉ huy địa phương hai bên đã liên lạc với nhau và tình hình biên giới hiện vẫn ổn định.

Tái khẳng định cam kết lâu dài của Campuchia đối với các hiệp ước quốc tế về cấm mìn, bà Socheata nhấn mạnh rằng Campuchia vẫn tuân thủ đầy đủ mọi nghĩa vụ theo Công ước Ottawa - văn kiện cấm sử dụng, sản xuất, tàng trữ và chuyển giao mìn sát thương.

“Campuchia một lần nữa khẳng định nước này không triển khai hay gài bất kỳ loại mìn mới nào có thể đe dọa tính mạng dân thường hoặc sự ổn định của khu vực biên giới” - bà Socheata nói tại cuộc họp báo ngày 11-11.

Cũng theo người phát ngôn, Bộ Quốc phòng Campuchia vẫn kiên định duy trì hợp tác chặt chẽ với phía Thái Lan, phù hợp với tinh thần Tuyên bố chung Campuchia - Thái Lan để thúc đẩy hòa bình và ổn định giữa hai nước, cũng như bảo đảm an ninh, an toàn cho dân thường.

Liên quan 18 binh sĩ Campuchia bị phía Thái Lan giam giữ, Campuchia cho biết đã đề nghị Văn phòng Cao ủy Nhân quyền Liên Hợp Quốc (OHCHR) phụ trách khu vực châu Á - Thái Bình Dương can thiệp, thúc đẩy việc trả tự do sớm cho 18 “người lính anh hùng” Campuchia.