Việt Nam thành cường quốc xuất khẩu nông sản, nhiều mặt hàng dẫn đầu thế giới

00:00 / 0:00

Chuẩn

Tốc độ đọc

80 năm sau Cách mạng Tháng 8 và Quốc khánh 2/9, Việt Nam từ đói nghèo đã thành cường quốc xuất khẩu nông sản, trong đó nhiều mặt hàng vươn lên dẫn đầu thế giới.

Vượt qua khủng hoảng kinh tế, xung đột địa chính trị, đại dịch Covid-19 và các rào cản về thuế quan... kim ngạch xuất khẩu nông sản của Việt Nam vẫn tăng trưởng mạnh mẽ. Mới đây, Bộ Nông nghiệp và Môi trường quyết tâm phấn đấu đạt mức tăng trên 4%, kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản đạt 70 tỷ USD trong năm 2025.

Với hơn 100 triệu tấn nông, lâm, thủy sản xuất khẩu mỗi năm, theo ông Trần Đức Thắng - quyền Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường, giá trị kim ngạch xuất khẩu cần hướng đến mục tiêu 80-90, thậm chí 100 tỷ USD.

Top 2 thế giới, gạo Việt có mặt tại các thị trường cao cấp nhất

Năm 1989, lần đầu tiên nước ta xuất khẩu 1,4 triệu tấn gạo, thu về 322 triệu USD. Ngay trong năm kế tiếp, kim ngạch xuất khẩu gạo đã vượt 1 tỷ USD, với sản lượng 4,6 triệu tấn. Nhờ đó, Việt Nam chính thức trở thành một trong những cường quốc xuất khẩu gạo trên thế giới.

Từ năm 2000 đến nay, kim ngạch xuất khẩu gạo luôn theo chiều hướng tăng, lần lượt vượt qua mốc 2 tỷ USD, 3 tỷ USD, 4 tỷ USD và năm 2024 đạt 5,7 tỷ USD.

Ngành lúa gạo Việt Nam lập kỷ lục lịch sử cả về sản lượng lẫn giá trị trong năm 2024, giữ vững vị trí cường quốc xuất khẩu gạo lớn thứ ba thế giới với 9 triệu tấn, sau Ấn Độ (17 triệu tấn) và Thái Lan (9,3 triệu tấn).

Số liệu thống kê cho thấy, hết tháng 7 năm nay, xuất khẩu gạo của Việt Nam đạt 5,5 triệu tấn, thu về 2,8 tỷ USD. Việt Nam đã vượt qua Thái Lan (xuất khẩu 4,3 triệu tấn, kim ngạch 2,7 tỷ USD), trở thành quốc gia đứng thứ hai thế giới về xuất khẩu gạo.

Điều đáng nói, sau nhiều năm bị gắn với hình ảnh chất lượng thấp, bán giá rẻ, thì những năm gần đây chất lượng gạo Việt Nam được nâng cao và liên tục vươn lên vị trí quốc gia có giá xuất khẩu đắt đỏ nhất.

Không chỉ nằm trong top đầu thế giới về xuất khẩu, Việt Nam còn hướng đến sản xuất gạo xanh phát thải thấp. Ảnh: Báo QB

Năm 2019 và 2023, gạo ST25 của Việt Nam được vinh danh “Gạo ngon nhất thế giới”. Những túi gạo in thương hiệu “Vietnam Rice” tự tin hiện diện trên quầy kệ của các chuỗi siêu thị lớn toàn cầu, trong đó có các thị trường khó tính nhất như Nhật Bản, Hàn Quốc, Mỹ, châu Âu...

Tháng 6 vừa qua, Việt Nam tung ra dòng “Gạo Việt xanh, phát thải thấp” mà chưa quốc gia nào sản xuất được. Lô gạo đầu tiên đã xuất khẩu sang thị trường Nhật Bản.

Loại gạo có thương hiệu đặc biệt này là sản phẩm của Đề án "Phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL đến năm 2030". Đây không đơn thuần là khoanh vùng làm hàng chất lượng cao, mà còn là điểm khởi đầu cho cuộc cách mạng mới trong sản xuất để chứng minh cách Việt Nam tạo ra hạt gạo có chất lượng thơm ngon, minh bạch và trách nhiệm với môi trường.

Xuất khẩu cà phê Robusta số 1 thế giới

Tương tự như gạo, vị thế cà phê Việt đã khác khi các nhà rang xay trên toàn cầu ồ ạt tìm mua, thị trường thế giới cũng trông vào nguồn cung từ nước ta.

“Khách quốc tế tìm đến đặt mua hàng rất nhiều. Có những tháng, một ngày chúng tôi tiếp vài đoàn, từ thứ Hai đến thứ Bảy”, ông Phan Minh Thông - Chủ tịch HĐQT Phúc Sinh Group, chia sẻ. Không chỉ vậy, giữa năm ngoái cà phê đặc sản Sơn La vừa mang đến Chicago (Mỹ) chào hàng đã bán hết sạch. Ở nhà máy, 8.000 tấn cà phê, tương đương 400 container hàng cũng không còn một hạt.

Cà phê Robusta vốn rẻ, nay trở thành loại Robusta có giá cao nhất thế giới.

Việt Nam thành cường quốc xuất khẩu nông sản, nhiều mặt hàng dẫn đầu thế giới - 3

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, tổng diện tích cà phê của nước ta năm 2024 khoảng 718.000ha, sản lượng 1,95 triệu tấn, trong đó chủ yếu là cà phê Robusta. Kim ngạch xuất khẩu đạt 5,62 tỷ USD, vượt qua các dự báo trước đó.

Chỉ trong 7 tháng năm nay, các doanh nghiệp Việt Nam đã xuất khẩu 1,06 triệu tấn cà phê, thu về gần 6 tỷ USD. Đây là con số cao chưa từng có trong lịch sử ở ngành hàng thế mạnh này của nước ta.

Giá cà phê xuất khẩu bình quân 7 tháng ước đạt 5.672,2 USD/tấn, tăng 53,4% so với cùng kỳ năm 2024.

Việt Nam giữ vững vị thế 1 trong 5 quốc gia sản xuất và xuất khẩu cà phê hàng đầu thế giới, trong đó cà phê Robusta đứng số 1 toàn cầu.

Sở hữu kho “vàng đen” lớn nhất thế giới

Chung đà tăng mạnh như cà phê, kim ngạch xuất khẩu hạt tiêu của Việt Nam đạt gần 990 triệu USD, tăng 29,7% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong năm 2024, Việt Nam xuất khẩu gần 250.000 tấn hạt tiêu, giá trị đạt 1,31 tỷ USD - mức kỷ lục trong 8 năm.

Theo đó, Việt Nam vẫn nắm giữ kho “vàng đen” lớn nhất thế giới khi sản lượng chiếm 40% và xuất khẩu chiếm 60% trên toàn cầu.

Thực tế, sau nhiều năm trồng và xuất khẩu, loại hạt gia vị này đã trở thành ngành hàng thế mạnh của nước ta. Cách đây hơn một thập kỷ, hạt tiêu bất ngờ sốt giá trên toàn cầu và đạt đỉnh vào năm 2015 với mức giá 230 triệu đồng/tấn.

Ở thời hoàng kim này, quy đổi 1 tấn hạt tiêu đen khô sẽ tương đương với 6,5 lượng vàng. Đây cũng là nguyên nhân hạt tiêu được ví như “vàng đen” của Việt Nam, đồng thời trở thành mặt hàng tỷ USD của ngành nông nghiệp.

Từ năm 2024 đến nay, giá tiêu vào đà tăng mạnh và neo ở mức cao, chính thức mở ra chu kỳ tăng giá mới với dự báo kéo dài trong 10 năm và có thể đạt đỉnh mới 350-400 triệu đồng/tấn.

Gần 2 thập kỷ giữ vị trí nhà cung ứng điều số 1 toàn cầu

Không sốt giá như hạt tiêu, cà phê hay gạo, song kim ngạch xuất khẩu điều của Việt Nam vẫn không ngừng tăng trong những năm qua.

Kim ngạch đạt 520 triệu USD vào năm 2006 đã đưa Việt Nam trở thành quốc gia xuất khẩu điều số 1 thế giới. Đến năm 2010, mặt hàng này lần đầu thu về 1 tỷ USD, đồng thời gia nhập "câu lạc bộ tỷ đô" của ngành nông nghiệp.

Việt Nam là nhà cung ứng điều số 1 thế giới. Ảnh: Pan Group

Năm 2024, các doanh nghiệp Việt xuất khẩu hơn 723.800 tấn hạt điều, kim ngạch đạt 4,34 tỷ USD. Đây là con số cao kỷ lục kể từ khi hạt điều Việt Nam tham gia sân chơi quốc tế.

Hạt điều Việt chiếm khoảng 80% thị phần điều nhân toàn cầu, trong đó các thị trường nhập khẩu nhiều nhất là Mỹ, Úc, Trung Quốc, Hà Lan... Năm 2024, chỉ riêng Mỹ đã chi tới gần 1,2 tỷ USD để mua loại hạt siêu dưỡng chất của Việt Nam.

Năm nay, chỉ trong 7 tháng xuất khẩu hạt điều đã đem về 2,8 tỷ USD.

Lợi thế lớn nhất của ngành điều Việt Nam chính là công nghệ chế biến tiên tiến nhất thế giới, do người Việt sản xuất. Với khoảng 500 doanh nghiệp sản xuất và chế biến, công suất khoảng 4 triệu tấn điều thô mỗi năm, điều nhân của nước ta đã có mặt trên kệ hàng ở 90 quốc gia và vùng lãnh thổ.

Đứng thứ 3 thế giới về xuất khẩu thủy sản, ‘vua cá tra’ toàn cầu

Số liệu thống kê mới nhất từ Cục Hải quan, 7 tháng vừa qua, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam tiếp tục tăng trưởng hai con số so với cùng kỳ năm ngoái khi đạt 6,08 tỷ USD.

Trong năm 2024, dù đối mặt với nhiều thách thức, xuất khẩu thủy sản vẫn về đích ấn tượng với 10 tỷ USD. Trên bản đồ xuất khẩu thủy sản thế giới, Việt Nam là quốc gia xuất khẩu lớn thứ ba, chỉ sau Trung Quốc và Na Uy.

Trong đó, thế mạnh xuất khẩu tôm mang về 4 tỷ USD, cá tra đạt 2 tỷ USD và cá ngừ thu về 1 tỷ USD...

Việt Nam giữ ngôi số 1 thế giới về xuất khẩu cá tra trong hơn 2 thập kỷ qua. Ảnh: Hoàng Giám

Đáng chú ý, con cá tra Việt Nam từ sản phẩm ở “ao làng” vươn ra chợ toàn cầu và giữ ngôi số 1 thế giới trong hơn hai thập kỷ qua.

Kim ngạch xuất khẩu lần đầu tiên đạt chỉ vỏn vẹn 1,65 triệu USD vào năm 1997, sau đó vọt lên và lập kỷ lục lịch sử 2,4 tỷ USD năm 2022. Trong 7 tháng năm nay, con cá này đã đem về 1,2 tỷ USD.

Trong bối cảnh nguồn nguyên liệu được cải thiện, chất lượng sản phẩm không ngừng nâng cao và thị trường xuất khẩu được mở rộng, ngành thủy sản Việt Nam đặt mục tiêu vượt qua mốc 10 tỷ USD trong năm 2025, và tiến tới mục tiêu 11 tỷ USD.

Từ nghề mộc truyền thống đến ngành công nghiệp xuất khẩu tỷ USD

Khởi nguồn từ những xưởng mộc gia công với những làng nghề truyền thống, ngành gỗ Việt Nam đã có bước chuyển mình ngoạn mục trong hơn hai thập kỷ qua.

Năm 2000, kim ngạch xuất khẩu chỉ đạt 219 triệu USD, đến năm 2004 đã vượt mốc 1 tỷ USD. Con số này đã tăng gấp hơn 10 lần, đạt 11,3 tỷ USD năm 2019, đưa Việt Nam vươn lên vị trí top 5 quốc gia xuất khẩu đồ gỗ và nội thất lớn nhất thế giới.

Năm 2024, vượt qua nhiều “chông gai” liên quan đến truy xuất nguồn gốc, gỗ bất hợp pháp, điều tra chống bán phá giá hay siêu bão số 3 Yagi... thế mạnh xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ thu về 16,3 tỷ USD - lập kỷ lục lịch sử, đồng thời đưa Việt Nam trở thành nhà xuất khẩu nhóm sản phẩm đồ gỗ có giá trị gia tăng cao (đồ mộc trong nhà và ngoài trời) đứng thứ hai toàn cầu, chỉ sau Trung Quốc.

Sản phẩm đồ gỗ Việt Nam phủ sóng các thị trường Mỹ, Nhật, Trung Quốc... Ảnh: Đồng Gia

Theo thống kê, gỗ và sản phẩm gỗ Việt Nam có mặt ở trên 160 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong đó 5 thị trường lớn là Mỹ, Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc và EU chiếm tới hơn 90% tổng kim ngạch xuất khẩu của ngành.

Tính đến hết tháng 7/2025, xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ Việt Nam đạt 9,64 tỷ USD, tiếp tục là nhóm mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu cao nhất ngành nông nghiệp.

Trong bối cảnh thị trường tín chỉ carbon toàn cầu đang phát triển mạnh mẽ, trở thành một trong những lĩnh vực giao dịch sôi động nhất, ngành Lâm nghiệp đang tích cực chuẩn bị để thương mại hóa tín chỉ carbon rừng.

Mỗi năm, từ rừng tự nhiên và rừng trồng, Việt Nam có thể thu về 60-70 triệu tấn tín chỉ CO2/năm. Trước đó, tín chỉ carbon rừng ở nước ta đã được chuyển nhượng cho Ngân hàng Thế giới với giá 5 USD/tín chỉ, thu được 1.250 tỷ đồng.