Phế liệu tồn đọng ở cảng biển: Làm giả giấy tờ để nhập "bom bẩn"

Hai công ty vừa bị Cục Hải quan Hải Phòng khởi tố điều tra về tội “Vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới” đã làm giả tinh vi các giấy tờ nhằm nhập khẩu phế liệu về trục lợi.

Chỉnh sửa giấy phép 

Theo lãnh đạo Cục Hải quan Hải Phòng, qua rà soát hồ sơ liên quan các doanh nghiệp nhập khẩu (NK) phế liệu qua địa bàn từ tháng 1/2016 đến 5/2018, lực lượng hải quan phát hiện Cty TNHH MTV Hương Quỳnh Cẩm Hưng (huyện Cẩm Giàng, Hải Dương) và Cty cổ phần DFG (phường Quang Trung, TP.Hải Dương) có dấu hiệu sửa chữa giấy chứng nhận (GCN) đủ điều kiện NK phế liệu (GCN) và văn bản thông báo lô hàng phế liệu NK của Sở Tài nguyên và Môi trường (Sở TNMT) tỉnh Hải Dương cấp để NK phế liệu.

Cục Hải quan Hải Phòng đã phối hợp với Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế và buôn lậu (PC03)- Công an Hải Phòng điều tra, xác minh. Qua xác minh thấy rõ: Ngày 27/5/2015, Sở TNMT tỉnh Hải Dương cấp GCN số 56 cho Cty cổ phần DFG. Đáng chú ý, GCN có hiệu lực trong 1 năm (đến ngày 27/5/2016), song công ty này đã táo tợn sửa thời hạn đến hết 27/5/2018. Công ty này còn làm giả 24 văn bản thông báo lô hàng phế liệu NK để nhập 86 lô hàng nhựa phế liệu, tổng trọng lượng hơn 2.678 tấn với trị giá khai báo gần 3 tỷ đồng.

Tương tự, Cty TNHH MTV Hương Quỳnh Cẩm Hưng được Sở TNMT tỉnh Hải Dương cấp GCN NK phế liệu số 124, ngày 8/10/2015 và có hiệu lực đến ngày 8/10/2018. Công ty này cũng đã làm giả 82 văn bản thông báo lô hàng phế liệu NK để nhập 202 lô nhựa phế liệu, tổng trọng lượng hơn 7.220 tấn với trị giá khai báo hơn 8,13 tỷ đồng.

Căn cứ kết quả điều tra, ngày 12/9/2018, Cục trưởng Cục Hải quan Hải Phòng Nguyễn Tiến Lộc ký 2 quyết định khởi tố vụ án hình sự về tội “Vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới” xảy ra tại cảng Hải Phòng đối với 2 công ty trên. 

Theo Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 (Cục Hải quan TP.HCM), từ tháng 2 đến 5/2018, Cty TNHH MTV Hương Quỳnh Cẩm Hưng còn đứng tên trên vận đơn NK 437 container phế liệu nhựa về cảng Cát Lái. Tuy nhiên, khi cơ quan Hải quan gửi công văn yêu cầu đến làm việc về số phế liệu này, doanh nghiệp (DN) đã có công văn gửi cơ quan Hải quan và hãng tàu từ chối nhận với lý do người xuất hàng gửi nhầm.

Phó tổng giám đốc công ty này là ông Nguyễn Phương Bình cho rằng, DN không ký hợp đồng mua lô hàng trên từ người xuất khẩu, do vậy các container hàng này không thuộc quyền sở hữu của họ. Công ty này yêu cầu đại lý hãng tàu thông báo cho người gửi và cơ quan hữu quan biết việc từ chối nhận hàng.

Theo thống kê của Cục Hải quan TP.HCM, trước khi từ chối nhận hàng trăm container phế liệu kể trên, năm 2017, Cty TNHH MTV Hương Quỳnh Cẩm Hưng đã mở gần 1.300 tờ khai và NK trên 31.000 tấn phế liệu. Những tháng đầu năm 2018, công ty này cũng đã mở đến gần 600 tờ khai và NK trên 18.400 tấn phế liệu qua cảng Cát Lái (TP.HCM).

Cảng Cát Lái vẫn ùn tắc nghiêm trọng vì hàng nghìn container phế liệu tồn đọng chưa được giải quyết dứt điểm. Ảnh: Tuấn Nguyễn

Nhiều công ty khác vào tầm ngắm

Theo thống kê của Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1, tại đây, Cty TNHH MTV Sản xuất Thương mại Dịch vụ XNK Việt Nhật (huyện Đức Hòa, Long An) cũng từ chối nhận 255 container phế liệu nhựa NK đang tồn đọng tại cảng Cát Lái, mặc dù trên các vận đơn gửi hàng đều thể hiện người nhận là công ty này. Doanh nghiệp cho rằng các lô hàng này không thuộc sở hữu của mình.

Công ty Môi trường Công nghiệp Phương Mai (tỉnh Bắc Ninh) cũng từ chối nhận 68 container phế liệu nhựa; một công ty khác thuộc huyện Bến Cầu (tỉnh Tây Ninh) từ chối nhận 29 container phế liệu nhựa đã cập cảng nhiều tháng nay. Các DN từ chối nhận hàng với nhiều lý do. Tuy nhiên, theo nhận định của một cán bộ hải quan, thực tế nhiều DN nhập khẩu phế liệu về cảng nhưng không được cấp “Giấy xác nhận đủ điều kiện về bảo vệ môi trường trong NK phế liệu làm nguyên liệu sản xuất” nên đã từ chối nhận hàng.

Mới đây, Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường (Bộ TNMT) đã xử phạt Cty TNHH sản xuất thương mại Bảo Phước (địa điểm hoạt động tại huyện Nghĩa Hành, tỉnh Quảng Ngãi) 430 triệu đồng vì hành vi “chuyển giao phế liệu NK tại cơ sở sản xuất của công ty cho tổ chức, cá nhân khác”. 

Ngoài bị phạt tiền, công ty này còn bị áp dụng hình thức xử phạt bổ sung tước “Giấy chứng nhận đủ điều kiện về bảo vệ môi trường trong NK phế liệu làm nguyên liệu sản xuất” số 36 do Bộ TNMT cấp ngày 5/6/2017, có hiệu lực trong 6 tháng.

Tổng cục Môi trường yêu cầu công ty thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả bằng việc tạm dừng NK phế liệu làm nguyên liệu sản xuất đến khi chấp hành xong quyết định xử phạt; phối hợp với cơ quan chức năng tái xuất các lô phế liệu NK không đạt quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về bảo vệ môi trường.

Trước đó, quá trình làm thủ tục hải quan, Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Đà Nẵng (Cục Hải quan Đà Nẵng) phát hiện 2 container thuộc tờ khai của Cty TNHH sản xuất thương mại Bảo Phước vi phạm về NK hàng hóa không đáp ứng quy định về loại phế liệu nhựa được phép NK. Hai container phế liệu này bám bẩn có mùi hôi nồng, chưa qua xử lý băm, cắt, không đủ điều kiện NK (theo kết quả giám định của Vinacontrol), trọng lượng hàng hóa thừa so với khai báo hải quan.

Một lãnh đạo Phòng Thu thập xử lý thông tin nghiệp vụ hải quan (Phòng 2), Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan) cho biết, đơn vị đang tiếp tục điều tra, xác minh, làm rõ các vi phạm của Cty TNHH sản xuất thương mại Bảo Phước để xử lý theo quy định của pháp luật.