Đặc khu kinh tế: Muốn xây tổ đón đại bàng hay chim sâu?

Ông Vũ Hồng Thanh, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Quốc hội nhận định về yếu tố để xây dựng đặc khu thành công.

Vân Đồn được cho là vị trí đắc địa để xây dựng đặc khu

Trao đổi với PV Báo Giao thông về yếu tố để xây dựng đặc khu kinh tế thành công, ông Vũ Hồng Thanh, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Quốc hội cho biết: Về vị trí địa lý Phú Quốc, Vân Đồn, Bắc Vân Phong đều là những vị trí đắc địa để phát triển đặc khu. Song đây mới chỉ là điều kiện tối thiểu, yếu tố quyết định chính là cơ chế chính sách và đội ngũ nhân lực vận hành đặc khu.

Theo ông Thanh, dự thảo Luật đơn vị hành chính đặc biệt đã đưa ra nhiều cơ chế chính sách đột phá, nổi trội so với những chính sách đang thực hiện tại các khu công nghiệp - khu chế xuất. Theo đó, tổ chức bộ máy mặc dù có hội đồng nhân dân nhưng hoạt động chuyên trách, không có thường vụ. Hàng loạt quyền hạn tương đương với quyền lãnh đạo UBND cấp tỉnh, quyền lãnh đạo Bộ ngành thậm chí là quyền của Thủ tướng cũng được giao cho chủ tịch đặc khu để có thể tự quyết xử lý các tình huống linh hoạt khi quản lý đặc khu. Ngoài  ra, rất nhiều chính sách ưu đãi về đất đai, thuế, xuất nhập cảnh… được mở ra mời gọi các nhà đầu tư chiến lược.

"Đặc khu cũng cần cơ chế lựa chọn, sàng lọc những nhà đầu tư chiến lược có trình độ khoa học công nghệ, tiềm lực kinh tế… có như vậy mới xứng đáng là vị trí đầu tàu, tạo ra sự kích thích lan tỏa phát triển kinh tế chung của cả nước. Tuy nhiên, để đón được đại bàng cần phải xây được tổ đẹp, tổ xấu chỉ có chim sâu, chim sẻ về ở", Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Quốc hội nhận định.

Từ kinh nghiệm thực tế Quảng Ninh đang triển khai xây dựng đặc khu Vân Đồn, ông Thanh cho biết: Ngân sách nhà nước chỉ được dùng như vốn mồi tập trung xây dựng kết cấu hạ tầng, thậm chí nếu tư nhân có khả năng đầu tư vào lĩnh vực này cũng rất được hoan nghênh. Sân bay Vân Đồn là ví dụ điển hình về việc huy động vốn tư nhân vào phát triển hạ tầng đặc khu.

Liên quan tới câu hỏi, liệu Việt Nam có lạc hậu khi bây giờ mới tính tới việc xây dựng đặc khu kinh tế, ông Thanh cho hay: "Trên thế giới có rất nhiều đặc khu, có mô hình thành công song cũng không ít mô hình thất bại. Ngay cả trong những mô hình thành công cũng còn những hạn chế, bất cập. Chính vì thế, tuy là người đi sau nhưng chúng ta cũng có những thuận lợi về học hỏi kinh nghiệm, xử lý thách thức khi vận hành đặc khu. Điều quan trọng có  đủ quyết tâm cải cách tư duy, bố trí nguồn lực hay không mà thôi. Suy cho cùng đủ cơ chế chính sách, môi trường đầu tư thuận lợi song nếu người quản lý vẫn theo lối tư duy cũ thì dù có tổ đẹp tới mấy thì đại bàng cũng sẽ e dè lựa chọn".