Nhật Bản tuyên bố không chấp nhận thỏa thuận thương mại với Mỹ nếu điều này chưa được thực hiện
Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba khẳng định sẽ không ký bất kỳ thỏa thuận thương mại nào với Mỹ nếu không có điều khoản dỡ bỏ mức thuế 25% mà Washington đang áp lên ô tô nhập khẩu từ Nhật. Đây là tuyên bố cứng rắn giữa lúc hai nước đang đàm phán căng thẳng về thương mại song phương.
Thị trường ô tô là lĩnh vực xuất khẩu chủ lực của Nhật Bản sang Mỹ. Chính vì vậy, việc chính quyền Mỹ áp thuế 25% lên ô tô nhập khẩu đã gây thiệt hại lớn cho nền kinh tế Nhật. Tokyo coi đây là rào cản thương mại bất công, làm méo mó cán cân thương mại và ảnh hưởng trực tiếp đến ngành công nghiệp then chốt của mình.
Phát biểu trước Quốc hội ngày 9/5, Thủ tướng Shigeru Ishiba nêu rõ: “Chúng tôi không thể chấp nhận bất kỳ thỏa thuận nào nếu không giải quyết vấn đề thuế ô tô.” Tuyên bố này nhấn mạnh lập trường kiên quyết của Nhật trong các cuộc đàm phán với Mỹ.
Việc Mỹ giữ nguyên mức thuế cao với ô tô không chỉ khiến các hãng xe Nhật gặp khó khăn mà còn ảnh hưởng đến hàng chục nghìn việc làm tại Nhật cũng như trong chuỗi cung ứng toàn cầu có liên quan.
Do đó, Tokyo coi việc Mỹ dỡ bỏ hoặc điều chỉnh thuế suất là điều kiện tiên quyết để đạt được bất kỳ thỏa thuận nào.
Nhật Bản đang đề xuất những gì để thuyết phục Mỹ?
Trong nỗ lực đạt được đồng thuận, phía Nhật Bản đã chủ động đưa ra các đề xuất nhằm làm dịu căng thẳng thương mại, bao gồm việc tăng cường đầu tư vào ngành ô tô tại Mỹ và mở rộng hợp tác trong lĩnh vực đóng tàu.
Theo đài truyền hình NHK, những đề xuất này nhằm chứng minh thiện chí hợp tác của Nhật, đồng thời tạo thêm việc làm và giá trị cho kinh tế Mỹ – điều mà chính quyền Tổng thống Donald Trump rất quan tâm.
Thông qua các đề xuất này, Tokyo kỳ vọng có thể thuyết phục Washington dỡ bỏ hàng rào thuế quan hiện tại, tạo điều kiện cho một thỏa thuận thương mại mang lại lợi ích hai bên.
Dù vậy, sự thận trọng vẫn bao trùm khi Mỹ chưa đưa ra phản hồi chính thức về các đề xuất từ phía Nhật.
Mỹ đang tiến hành những bước đi thương mại nào?
Trong khi đàm phán với Nhật Bản, chính quyền Tổng thống Donald Trump cũng đang tăng tốc các thỏa thuận thương mại song phương với nhiều đối tác khác. Gần đây, Mỹ đã ký một khuôn khổ thỏa thuận thương mại với Vương quốc Anh và kết thúc vòng đàm phán kéo dài hai ngày với Trung Quốc.
Tuy nhiên, chi tiết cụ thể của cả hai thỏa thuận này vẫn chưa được công bố. Điều này khiến giới quan sát cho rằng Mỹ đang xây dựng một chiến lược thương mại linh hoạt, ưu tiên lợi ích trước mắt và có thể sử dụng đàm phán với các nước để gây sức ép lên những đối tác còn lại.
Trong bối cảnh đó, Nhật Bản không muốn trở thành “bên yếu thế” khi các nước khác đã đạt được các thỏa thuận có lợi hơn. Vì vậy, việc giữ lập trường cứng rắn về thuế ô tô là cách để Tokyo bảo vệ lợi ích chiến lược của mình.
Việc Nhật giữ lập trường cứng rắn sẽ ảnh hưởng thế nào?
Một số hãng truyền thông địa phương dự báo rằng Nhật và Mỹ có thể đạt được một thỏa thuận sơ bộ vào đầu tháng 7. Tuy nhiên, hiện chưa có dấu hiệu rõ ràng về việc Mỹ sẽ nhượng bộ trong vấn đề thuế ô tô – điều vốn được xem là rào cản lớn nhất.
Thủ tướng Ishiba cũng bác bỏ khả năng Nhật Bản chấp nhận một thỏa thuận tạm thời không bao gồm điều chỉnh thuế ô tô. Điều này cho thấy hai bên vẫn còn nhiều bất đồng cần tháo gỡ trước khi có thể tiến tới một thỏa thuận chính thức.
Thời gian sẽ là yếu tố then chốt, đặc biệt khi cả hai quốc gia đều đang chuẩn bị cho các cuộc bầu cử quan trọng và cần cho thấy những thành tựu kinh tế đối ngoại để ghi điểm với cử tri trong nước.
Việc Nhật Bản tuyên bố không nhượng bộ cho thấy nước này đang nỗ lực bảo vệ ngành công nghiệp chiến lược và giữ thể diện trong các mối quan hệ quốc tế. Tuy nhiên, lập trường cứng rắn cũng có thể khiến tiến trình đàm phán kéo dài và ảnh hưởng đến quan hệ hợp tác rộng hơn giữa hai đồng minh.
Đây là thời điểm nhạy cảm trong quan hệ kinh tế toàn cầu, khi các nước lớn đang tái định hình chuỗi cung ứng và quan hệ thương mại hậu đại dịch. Trong bối cảnh đó, Nhật Bản buộc phải cân nhắc giữa lợi ích ngắn hạn và chiến lược dài hạn.
Nếu không đạt được tiếng nói chung, cả hai bên đều có thể chịu thiệt hại – không chỉ về kinh tế mà cả về uy tín quốc tế.
Chính phủ Nhật Bản đang đề nghị Mỹ loại nước này khỏi danh sách các quốc gia bị áp thuế cao đối với mặt hàng thép và nhôm. Động thái này được đưa ra...