Lịch vạn niên
Vì sao xung đột Ấn Độ - Pakistan là cơn “ác mộng” đối với Trung Quốc?
Trung Quốc đang đứng trước nguy cơ bị vướng vào cuộc xung đột giữa Ấn Độ và Pakistan, trong bối cảnh căng thẳng ở khu vực Kashmir nằm sát biên giới Trung Quốc đang nóng lên.
Quan hệ ngoại giao giữa Ấn Độ và Pakistan đang trở nên ngày càng xấu đi sau khi Pakistan tuyên bố rằng không quân nước này vừa bắn rơi 2 máy bay Ấn Độ ở khu vực tranh chấp Kashmir và bắt sống được một phi công. Một ngày trước, Quân đội Ấn Độ cho biết họ đã tiến hành không kích nhằm vào một trại khủng bố ở Pakistan, đánh dấu lần đầu tiên Ấn Độ làm vậy kể từ sau chiến tranh Ấn Độ - Pakistan năm 1971.
Cánh của một máy bay Ấn Độ bị Pakistan bắn rơi.
Trung Quốc không chỉ có đường biên giới nằm sát khu vực Kashmir, mà quốc gia này cũng có mối quan hệ với cả Pakistan và Ấn Độ.
Từ lâu, Bắc Kinh đã có mói quan hệ hợp tác kinh tế, ngoại giao và quân sự với Pakistan, và quốc gia này trở thành một trong những đồng minh thân cận nhất của họ trong khu vực. Tuy nhiên, cuộc chiến thương mại với Mỹ đã buộc Trung Quốc phải tìm những đối tác thương mại thay thế, và kết quả là họ đã bắt đầu xây dựng lại quan hệ với Ấn Độ và Thủ tướng Narendra Modi.
Tuần này, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã kêu gọi cả Pakistan và Ấn Độ “tiếp tục kiềm chế và tập trung giữ vững hòa bình và ổn định trong khu vực”.
Trong một cuộc gọi khẩn cấp vào đêm ngày 27/2, Ngoại trưởng Pakistan Shah Mehmood Qureshi đã kêu gọi Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị “thể hiện vai trò của mình để xoa dịu căng thẳng hiện tại”. Nhưng đáp lại, ông Vương nói rằng “chủ quyền và sự toàn vẹn lãnh thổ của tất cả các quốc gia trên thế giới phải luôn được tôn trọng, và Trung Quốc không muốn hành động vi phạm nguyên tắc ngoại giao quốc tế”.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bắt tay Thủ tướng Pakistan Imran Khan ngày 2/11 năm ngoái.
Ông Steve Tsang, giám đốc Viện nghiên cứu Trung Quốc tại trường SOAS London cho biết Trung Quốc sẽ không có được bất kỳ lợi ích nào nếu căng thẳng giữa Ấn Độ và Pakistan leo thang. “Trung Quốc không muốn làm Pakistan thất vọng, nhưng cùng lúc đó tôi tin họ không muốn đối đầu với Ấn Độ vì vấn đề này”, ông nói.
Ông Tsang cho rằng quan hệ không tốt giữa Pakistan và Ấn Độ trong nhiều năm qua vốn không phải là vấn đề lớn với Bắc Kinh, bởi nó sẽ khiến Islamabad coi trọng Trung Quốc hơn. Tuy nhiên căng thẳng leo thang trong tuần này đã đặt Bắc Kinh vào tình thế khó xử.
“Trung Quốc phải làm gì đó để chứng minh rằng họ đang nỗ lực để kiểm soát tình hình mà không đánh mất lòng tin từ đồng minh Pakistan”, ông nói. Tuy nhiên, Bắc Kinh không muốn đẩy mạnh sự ủng hộ của mình với Pakistan để rồi đẩy Ấn Độ về phía Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Càng khiến cho vấn đề của Trung Quốc trở nên nghiêm trọng hơn đó là việc Ấn Độ khẳng định họ đang tập kích vào các phần tử khủng bố ở Kashmir. Việc Trung Quốc bắt giữ hàng loạt người Duy Ngô Nhĩ theo đạo Hồi ở tỉnh Tân Cương được tiến hành với lý do rằng đây là động thái cần thiết để chống khủng bố. “Họ không muốn quá khắt khe với Ấn Độ bởi những gì nước này đang làm đó là công kích khủng bố”, ông Tsang nói.
Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi bắt tay Chủ tịch Tập tại hội nghị thượng đỉnh các nước BRICS lần thứ 6 tại Brazil.
Các chuyên gia Trung Quốc cho biết, lựa chọn tốt nhất đối với Bắc Kinh lúc này đó là cùng Washington tìm cách giải quyết căng thẳng giữa Ấn Độ và Pakistan.
Bà Han Hua, giáo sư và là chuyên gia vùng Nam Á tại Đại học Bắc Kinh nói rằng, với tầm ảnh hưởng lớn của Trung Quốc đối với Pakistan và của Mỹ đối với Ấn Độ, việc hai cường quốc hợp tác với nhau là điều dễ hiểu. “Thông điệp của Trung Quốc là rất rõ ràng, đó là kiềm chế”, bà nói. “Lợi ích của Trung Quốc nằm ở sự ổn định ở Nam Á”.
Trong nhiều năm qua, Trung Quốc đã nỗ lực ngoại giao để giảm bớt căng thẳng ở Nam Á. Vào tháng 7/2017, quân đội Trung Quốc và Ấn Độ đã đối đầu nhiều tháng tại Doklam, gần biên giới Ấn Độ, Trung Quốc và Bhutan. Tuy nhiên, một hội nghị thượng đỉnh giữa Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi vào tháng 4/2018 đã đưa quan hệ hai nước tốt đẹp trở lại.
Về phía Pakistan, họ là đồng minh và đối tác thương mại lâu năm của Bắc Kinh. Nhiều quan chức ngoại giao Trung Quốc cho hay họ đang có quan hệ “mưa thuận gió hòa” với quốc gia Nam Á. Pakistan cũng là một trong những khách hàng mua vũ khí lớn nhất của Trung Quốc. Theo viện nghiên cứu CSIS của Mỹ, từ năm 2008 đến 2017, Islamabad đã mua về hơn 6 tỉ USD vũ khí Trung Quốc.
Quan hệ giữa hai nước cũng đã trải qua những thử thách nhất định. Nhiều người đã chỉ trích khối nợ khổng lồ mà Pakistan đang chồng chất do vay mượn từ Trung Quốc. Tuy nhiên Thủ tướng Pakistan Imran Khan đã thể hiện quyết tâm củng cố quan hệ giữa hai nước. “Chúng ta nên coi Trung Quốc như một nguồn cảm hứng để đưa đất nước thoát khỏi cảnh đói nghèo”, ông nói.
Pakistan đã công bố đoạn băng ghi lại cảnh 1 phi công bị bắt giữ, sau khi nước này tuyên bố bắn hạ hai máy bay chiến...
