Tiêm kích MiG-29 đầu tiên của Nga bị Ukraine phá hủy?

Ukraine tuyên bố đã phá hủy một tiêm kích MiG-29 của Nga tại Crimea, đồng thời khẳng định đây là lần đầu tiên loại tiêm kích này bị bắn hạ kể từ khi chiến sự Nga–Ukraine nổ ra.

Điều khiến giới quan sát bất ngờ là suốt hơn ba năm qua, hầu như không có bằng chứng nào cho thấy Nga từng triển khai MiG-29 trong chiến sự. Vụ việc lần này thay vì làm sáng tỏ, lại đặt ra thêm nhiều nghi vấn khó giải đáp.

UAV Ukraine tấn công mục tiêu Nga. (Nguồn: X/DIU)

Theo thông tin từ Tổng cục Tình báo Quốc phòng Ukraine (GUR), đơn vị đặc nhiệm "Ghost" đã tiến hành cuộc tấn công vào đêm 4/12 bằng máy bay không người lái (UAV) tầm xa loại chưa công bố. Video cho thấy hai mục tiêu bị đánh trúng: một chiếc máy bay trông giống MiG-29 tại sân bay Kacha gần Sevastopol và một radar giám sát Irtysh gần Simferopol. Loại UAV được sử dụng có thể là loại điều khiển bằng sợi quang, tương tự những mẫu Ukraine từng phóng từ tàu không người lái.

GUR tuyên bố rằng chiến dịch nhằm tiếp tục "làm suy yếu hệ thống phòng không Nga ở Crimea", nơi Moscow duy trì nhiều cụm radar, tên lửa và máy bay phục vụ các đòn tấn công vào Ukraine. Tuy nhiên, điều gây tò mò nhất là chính chiếc MiG-29 bị phá hủy: nó có hình dáng giống MiG-29KR hoặc MiG-29KUBR — phiên bản hiện đại và hiếm hoi, được thiết kế cho tàu sân bay Đô đốc Kuznetsov.

Dòng MiG-29K sử dụng khung thân mới, hệ thống điều khiển bay kỹ thuật số, cánh lớn hơn, móc hãm và hàng loạt thay đổi để hoạt động trên tàu sân bay. Chúng cũng được nâng cấp động cơ, điện tử hàng không, có khả năng mang gần 10.000 pound vũ khí cùng nhiều loại tên lửa không đối không và không đối đất. Đây là một trong những chiến đấu cơ chiến thuật hiện đại nhất mà Nga sở hữu, dù số lượng rất hạn chế.

Nhưng chính vì tính chất đặc biệt đó mà sự xuất hiện của nó tại Kacha gây nhiều nghi vấn. Sân bay này trong nhiều thập kỷ chỉ phục vụ trực thăng và thủy phi cơ, không có cơ sở hạ tầng dành cho máy bay phản lực.

Ảnh vệ tinh trong năm qua cho thấy chiếc MiG này xuất hiện không liên tục, nằm ở vị trí lạ trên một bãi đáp trực thăng, không có dấu vết hoạt động động cơ trên mặt đất. Nhà báo hàng không người Đức Stefan Buttner, cho biết chưa từng có bằng chứng cho thấy Kacha triển khai máy bay chiến đấu hoạt động. Ông nghi rằng đây có thể là một chiếc MiG-29 đã loại biên vì hỏng hóc quá nặng, hoặc thậm chí chỉ là một mồi nhử tinh vi được đặt tại đây để thu hút UAV Ukraine tấn công, bảo vệ các tài sản thực sự quan trọng.

Nếu là mồi nhử, đó là một mô hình được chế tạo rất kỹ lưỡng, vì video từ UAV cho thấy chi tiết phần bụng và cấu trúc máy bay giống hệt một MiG-29K thật — điều hiếm thấy trong chiến sự, nơi mô hình thường được làm đơn giản hơn để tiết kiệm thời gian và chi phí. Nhưng nếu là máy bay thật, câu hỏi tiếp theo là tại sao Nga để một tài sản đắt giá như vậy nằm lẻ loi ở một sân bay gần như chẳng có tác dụng quân sự cho phản lực.

Thêm vào đó, MiG-29K của Nga hầu như không xuất hiện trong chiến sự tại Ukraine. Tàu sân bay Kuznetsov đã nhiều năm nằm ụ, sửa chữa mãi không xong, khiến phi đội MiG-29K chủ yếu đóng trên bờ tại Severomorsk. Mặc dù chúng là dòng tiêm kích đa nhiệm hiện đại, Nga vẫn chưa từng được xác nhận đưa chúng vào chiến đấu ở Ukraine. Điều này càng khiến việc một chiếc MiG-29K "ngủ quên" tại Crimea trở nên khó hiểu hơn.

Tất cả những nghi vấn đặt ra khiến giới phân tích tỏ ra thận trọng khi đánh giá vụ việc. Rõ ràng Ukraine đã phá hủy một mục tiêu trông giống MiG-29K, nhưng liệu đó có phải là một máy bay đang hoạt động, hay đơn thuần là một xác máy bay, hoặc một mồi nhử được dựng lên có chủ đích - thì chưa thể khẳng định.