Thổ Nhĩ Kỳ lo trở thành mục tiêu tiếp theo của Israel

Vụ không kích của Israel nhằm vào các quan chức Hamas ở Qatar khiến Thổ Nhĩ Kỳ lo ngại nước này có thể trở thành mục tiêu tiếp theo.

Một cuộc biểu tình phản đối Israel ở Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ ngày 21/6. (Ảnh: AP)

Trong tuần này, Chuẩn Đô đốc Zeki Akturk - người phát ngôn Bộ Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ, cảnh báo Israel sẽ "mở rộng hơn nữa các cuộc tấn công liều lĩnh như đã làm ở Qatar, và kéo toàn bộ khu vực, bao gồm chính Thổ Nhĩ Kỳ, vào thảm họa".

Israel và Thổ Nhĩ Kỳ từng là đối tác mạnh mẽ ở khu vực, nhưng mối quan hệ song phương xấu đi từ cuối những năm 2000 và tụt xuống mức thấp nhất mọi thời đại từ khi nổ ra cuộc xung đột ở Dải Gaza. Căng thẳng cũng gia tăng vì hai nước cạnh tranh ảnh hưởng ở nước láng giềng Syria kể từ khi chính quyền ông Bashar Assad sụp đổ vào năm ngoái.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan từ lâu đã ủng hộ sự nghiệp của người Palestine và phong trào Hamas. Nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ nhiều lần chỉ trích Israel bằng những lời lẽ gay gắt, đặc biệt là Thủ tướng Benjamin Netanyahu, cáo buộc Israel "diệt chủng" và ví ông Netanyahu với lãnh đạo Đức Quốc xã Adolf Hitler.

Các quan chức Hamas thường xuyên đến Thổ Nhĩ Kỳ và một số người đã định cư tại đây. Israel từng cáo buộc Thổ Nhĩ Kỳ cho phép Hamas dùng lãnh thổ để lên kế hoạch tấn công, cùng với các hoạt động tuyển dụng và gây quỹ.

Sau các cuộc tấn công của Israel vào lãnh thổ Iran, Syria, Yemen và giờ là Qatar, Ankara chắc chắn đang lo ngại nguy cơ Israel tự ý sử dụng không phận của các quốc gia láng giềng.

“Việc Israel có thể tiến hành những cuộc tấn công vô tội vạ, thường xuyên vượt qua hệ thống phòng không khu vực và các chuẩn mực quốc tế đã tạo ra một tiền lệ khiến Ankara vô cùng lo ngại”, Serhat Suha Cubukcuoglu, giám đốc chương trình Thổ Nhĩ Kỳ của tổ chức nghiên cứu Trends Research and Advisory, đánh giá.

Theo nhà nghiên cứu này, Thổ Nhĩ Kỳ coi những cuộc tấn công như vậy là “chiến lược của Israel nhằm thiết lập một vùng đệm với các quốc gia yếu hoặc đã được bình định xung quanh họ".

Thổ Nhĩ Kỳ có sức mạnh quân sự vượt trội

Khi vượt qua ranh giới không thể tưởng tượng trước đây bằng cuộc tấn công Qatar - đồng minh thân cận của Mỹ, Israel cũng đặt ra câu hỏi về việc họ sẵn sàng đi xa đến đâu để có thể loại bỏ Hamas.

Với tư cách thành viên Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), Thổ Nhĩ Kỳ có thể được bảo vệ tốt hơn Qatar trước các cuộc tấn công của Israel.

Thổ Nhĩ Kỳ cũng sở hữu sức mạnh quân sự lớn hơn đáng kể so với quốc gia vùng Vịnh, với lực lượng vũ trang Thổ Nhĩ Kỳ chỉ đứng sau Mỹ trong số các nước NATO và có ngành công nghiệp quốc phòng tiên tiến.

Trong bối cảnh căng thẳng gia tăng, Thổ Nhĩ Kỳ đã tăng cường năng lực phòng thủ. Khi Israel tấn công các cơ sở hạt nhân của Iran hồi tháng 6, Tổng thống Erdogan tuyên bố tăng sản lượng tên lửa. Tháng trước, ông chính thức khánh thành hệ thống phòng không tích hợp "Vòm thép" của Thổ Nhĩ Kỳ, trong khi các dự án như chế tạo máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm KAAN được đẩy nhanh tiến độ.

Lính Thổ Nhĩ Kỳ đứng gác trên tàu quân sự di chuyển trên Biển Địa Trung Hải, hướng đến cảng Beirut để cung cấp viện trợ nhân đạo và sơ tán công dân Thổ Nhĩ Kỳ khỏi Li-băng, ngày 9/10/2024. (Ảnh: AP)

Ozgur Unluhisarcikli, giám đốc Quỹ Marshall Đức tại Ankara, cho rằng Israel tấn công vào lãnh thổ của một thành viên NATO là "cực kỳ khó xảy ra", nhưng các cuộc tấn công bằng bom hoặc súng quy mô nhỏ do điệp viên Israel thực hiện nhằm vào các mục tiêu Hamas ở Thổ Nhĩ Kỳ hoàn toàn có thể xảy ra.

Ông Cubukcuoglu cho rằng vụ tấn công Qatar có thể khiến Ankara càng ủng hộ Hamas.

"Điều này đúng với lo ngại của Thổ Nhĩ Kỳ rằng Israel cuối cùng có thể mở rộng hoạt động như vậy sang lãnh thổ Thổ Nhĩ Kỳ. Ankara tin rằng từ bỏ Hamas vào lúc này sẽ làm suy yếu ảnh hưởng của họ ở khu vực, trong khi giữ vững lập trường sẽ củng cố vai trò của họ như một bên bảo vệ các vấn đề của Palestine trước những hành động của Israel", ông Cubukcuoglu nói.

Cạnh tranh ở Syria

Trong khi chú ý đang dồn vào cuộc xung đột ở Dải Gaza và mối quan hệ của Thổ Nhĩ Kỳ với Hamas, ông Unluhisarcikli cảnh báo nguy cơ lớn hơn có thể xảy ra ở Syria, nơi ông mô tả Israel và Thổ Nhĩ Kỳ đang "trên đà tiến tới xung đột".

Từ khi quân nổi dậy Syria lật đổ chính quyền ông Assad vào tháng 12 năm ngoái, căng thẳng giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Israel gia tăng vì quốc gia này. Ankara ủng hộ chính phủ lâm thời mới và tìm cách mở rộng ảnh hưởng, bao gồm lĩnh vực quân sự.

Ngược lại, Israel nhìn chính phủ mới của Syria với ánh mắt nghi ngờ. Israel đã chiếm giữ vùng đệm do Liên Hợp Quốc kiểm soát ở miền nam Syria, tiến hành hàng trăm cuộc không kích vào các cơ sở quân sự của Syria và tự coi mình là người bảo vệ cộng đồng người Druze thiểu số chống lại chính quyền chủ yếu là người Hồi giáo Sunni ở Damascus.

Căng thẳng cũng có thể lan sang khu vực rộng lớn hơn ở phía đông Địa Trung Hải, với khả năng Israel xích lại gần Hy Lạp và người Síp gốc Hy Lạp để thách thức hiện diện quân sự của Thổ Nhĩ Kỳ ở miền bắc đảo Síp.