Hai cơ quan quyền lực Ukraine công khai đối đầu: Nga “ngư ông đắc lợi”?

Cuộc đấu quyền lực giữa Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) và Cục Chống tham nhũng quốc gia (NABU) đang leo thang, kéo theo hàng loạt vụ bắt giữ, khám xét và cáo buộc qua lại, phơi bày rạn nứt sâu sắc trong bộ máy chính quyền Kiev trong bối cảnh xung đột với Nga.

SBU được coi là cánh tay nối dài của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Ảnh: Văn phòng Tổng thống Ukraine.

Mâu thuẫn từ thượng tầng

Mâu thuẫn bắt đầu vào tháng 7, khi Tổng thống Volodymyr Zelensky ký luật đặt NABU dưới quyền của Tổng công tố – quan chức do Tổng thống bổ nhiệm. Sau làn sóng biểu tình phản đối, luật này bị rút lại, nhưng căng thẳng đến nay vẫn không hạ nhiệt.

Ngay trước khi luật được ký, SBU đã ập vào trụ sở NABU, bắt giữ Ruslan Mahamedrasulov – trưởng nhóm điều tra của NABU, cùng cha ông. Hai người bị cáo buộc tiếp tay cho Nga. SBU cho rằng họ có liên hệ với Moscow và từng bàn kế hoạch buôn bán cần sa ở vùng Dagestan của Nga.

Tuy nhiên, NABU cho rằng đây là hành động trả đũa, vì Mahamedrasulov từng tham gia điều tra các cộng sự thân cận của ông Zelensky, trong đó có doanh nhân Timur Mindich – đồng sở hữu hãng phim Kvartal 95 của tổng thống.

Ruslan Mahamedrasulov ra tòa ở Kiev vào ngày 12/9/2025. Ảnh: Kyiv Independent.

Theo Trung tâm Hành động chống tham nhũng (AntAC), vụ án có nhiều dấu hiệu vi phạm tố tụng, thậm chí có cáo buộc tra tấn nhân chứng. Luật sư Daria Kaleniuk – giám đốc AntAC – nói thẳng: “Đây là hành động trả thù cá nhân, nhằm dằn mặt những ai dám điều tra bạn bè của tổng thống”.

Hai bên “ăn miếng trả miếng”

Sau vụ bắt giữ, NABU và SBU bước vào chuỗi trả đũa công khai lẫn nhau. Ngày 2/9, NABU khởi tố cựu trưởng phòng an ninh mạng của SBU – ông Illia Vitiuk – về tội “làm giàu bất chính”. Đến 10/9, SBU đáp trả bằng cách truy tố một điều tra viên của NABU vì “khai man tài sản”.

Ngày 25/9, nhà riêng của Taras Likunov – cựu nhân viên NABU và là anh trai của luật sư bào chữa cho Mahamedrasulov – cũng bị lục soát, với cáo buộc xung đột lợi ích khi nhận việc tại doanh nghiệp nhà nước từng do chính ông điều tra.

Diễn biến kịch tính nhất là vụ hồi hương bất ngờ của nghị sĩ thân Nga Fedir Khrystenko – người bị truy tố tội phản quốc – vào đầu tháng 9. Ông Khrystenko sống ở Dubai và không bị yêu cầu dẫn độ. Theo các nguồn tin, Phó giám đốc SBU Oleksandr Poklad đã tới Dubai trước đó, làm dấy lên nghi ngờ về một thỏa thuận bí mật.

Nghị sĩ Ukraine thân Nga Fedir Khrystenko đã bị truy tố tội phản quốc. Ảnh: Kyiv Independent.

Sau khi Khrystenko trở lại, SBU tuyên bố ông này có liên hệ với Mahamedrasulov và một số nhân viên NABU, cáo buộc họ chịu ảnh hưởng của Nga. NABU phủ nhận hoàn toàn. Trong khi đó, SBU cũng bị nghi ngờ có quan chức có mối liên hệ với Nga. Tướng Serhiy Duka – phó cục trưởng SBU – bị tố có gia đình sinh sống ở Nga.

Cả hai cùng thua

Theo tờ Kyiv Independent, các nhà quan sát cho rằng việc hai cơ quan thực thi pháp luật công khai đối đầu đã gây tổn hại nghiêm trọng cho uy tín của Ukraine, trong khi bên được hưởng lợi duy nhất là Nga. “Tất cả những gì đang diễn ra chỉ làm suy yếu năng lực của NABU và gieo nghi ngờ vào cam kết chống tham nhũng của Kiev”, bà Kaleniuk nói, đề cập cuộc đấu đá công khai đang làm suy yếu Ukraine từ bên trong.

Nga từ lâu đã mô tả các mâu thuẫn nội bộ trong chính quyền Kiev — đặc biệt là giữa các cơ quan an ninh và cơ quan chống tham nhũng — là “vấn đề nội bộ Ukraine”. Nhưng Moscow cũng ám chỉ rằng các mâu thuẫn này cho thấy Kiev không thể duy trì sự đồng thuận chính trị, cũng như đặt ra câu hỏi xoay quanh nguồn gốc cuộc xung đột đang diễn ra.

Cả SBU lẫn NABU đều thừa nhận trong các cuộc trao đổi riêng rằng đối đầu công khai không mang lại lợi ích cho ai. Nhưng không rõ khi nào tình trạng căng thẳng này mới kết thúc.

SBU được cho là cánh tay nối dài của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, còn NABU được phương Tây hậu thuẫn, là cơ quan cầu nối để đưa Ukraine tiến gần hơn đến mục tiêu gia nhập EU.