Băng đảng Brazil chém giết, chặt đầu nhau trong tù, 58 người chết: Điều đáng sợ phía sau

Sau 5 giờ bạo lực đẫm máu vì xung đột giữa các băng đảng hôm 29.7, số tù nhân bị giam giữ ở nhà tù Altamira, Brazil đã giảm một phần sáu so với ban đầu.

Các nhà tù ở Nam Mỹ thực tế lại là nơi bất ổn nhất, với việc các băng đảng chia bè phái, lũng đoạn chính quyền địa phương.

Khi nhà tù bị thiêu cháy còn các tù nhân la hét, lính canh đứng gác trên các tòa tháp, theo dõi cảnh địa ngục xảy ra.

"Xem này, chúng sẽ giết chết tù nhân!", một lính gác nói.

"Trời ơi, chúng tóm được hắn rồi".

"Hắn đã ngã xuống".

"Chuyện này sẽ tệ lắm đây".

Đây là sự khởi đầu cho cuộc hỗn chiến đẫm máu giữa thành viên hai băng đảng đối địch tại nhà tù Altamira hôm 29.7.

Nhà tù Altamira ở Brazil xong phút chốc trở thành chiến trường thanh toán lẫn nhau giữa các băng đảng tội phạm. Thay vì tìm cách kiểm soát tình hình, lính cánh với số lượng chỉ bằng một phần mười các tù nhân, đứng quan sát từ trên cao và ghi hình lại bằng điện thoại di động.

Đến cuối ngày 29.7, 58 người bị giết, trong đó có 16 người bị chặt đầu. Đây được coi là cuộc bạo loạn đẫm máu nhất trong tù ở Brazil trong vài thập kỷ qua.

Vụ bạo loạn hé lộ góc tối bên trong nhà tù các nước Mỹ Latin, nơi chính quyền dùng để giam giữ những kẻ phạm pháp, nhưng thực ra lại là nơi chính quyền ít kiểm soát được tình hình nhất, theo Washington Post.

Những kẻ tham gia cuộc chiến đẫm máu ở nhà tù Altamira hôm 29.7 đã được chuyển đến nhà tù liên bang.

Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro đã mô tả kế hoạch "nhét đầy tội phạm vào các nhà tù". Khi được hỏi liệu có cần thêm an ninh ở nhà tù Altamira hay không, ông trả lời: "Hãy hỏi các nạn nhân của những người đã chết ở đó xem họ nghĩ gì".

Brazil, quốc gia lớn thứ 5 thế giới, có số lượng tù nhân lớn thứ 3, chỉ sau Mỹ và Trung Quốc. Nhưng các nhà tù của nước này, thay vì là nơi cô lập tội phạm, thì lại trở thành nơi để tội phạm trỗi dậy.

Với quyền truy cập vào điện thoại di động, vũ khí và có cả đội quân tù nhân, các thủ lĩnh băng đảng bị giam giữ sử dụng các nhà tù làm thành lũy để thực hiện các chiến dịch đẫm máu, tranh giành quyền kiểm soát các đường dây ma túy.

Ở Brazil, nhiều nhà tù phức tạp nhất tọa lạc ở các bang nghèo khó, ở khu rừng rậm phía bắc. Các băng đảng ở khu vực này thường giàu có và quyền lực hơn cả chính quyền địa phương.

"Tội phạm có tổ chức đã lũng đoạn và thông đồng với chính quyền. Có thể nói, chính phủ đã nhượng quyền kiểm soát nhà tù cho các nhóm buôn ma túy", Rob Muggah, đồng sáng lập của Viện Igarapé, nhóm nghiên cứu về bạo lực ở Rio, nói với Washington Post.

Các tù nhân xấu số thiệt mạng được đem đi chôn cất một cách chóng vánh.

Các nhóm nhân quyền đã phơi bày tình trạng bạo lực và tội phạm bên trong các nhà tù. Các tòa nhà được chia theo băng đảng. Lính gác thậm chí còn trao chìa khóa cho các “chaveiros” - những người chủ chốt, được các ông trùm cử vào “trông coi nhà tù”.

Khi vào nhà tù, các tù nhân mới dù không thuộc băng đảng nào, buộc phải chọn một phe. Điều này đã biến nhà tù thành nơi các ông trùm chiêu mộ thêm thành viên.

Một băng đảng ở Sao Paulo đã mở chiến dịch tuyển mộ tại các nhà tù trên toàn Brazil, kết quả là chiêu mộ được tới 1.000 thành viên mỗi tháng và nhanh chóng trở thành nhóm lớn nhất và mạnh nhất của đất nước.

Năm 2016, băng đảng này gây chiến với băng đảng quyền lực thứ hai ở Rio de Janeiro, để giành quyền kiểm soát các tuyến đường ma túy kéo dài từ Brazil đến Colombia, Peru và Bolivia.

Các cuộc chiến nổ ra trên đường phố và phía sau song sắt, góp phần vào số vụ giết người kỷ lục ở Brazil trong năm 2017.

Joao Batista Uchoa Pereira, giám đốc một tổ chức địa phương, nói ông đã làm việc tại nhà tù hơn 2 thập kỷ, cố gắng cải tạo tù nhân.

"Môi trường ở đó rất khắc nghiệt. Các lính gác bên trong không vũ trang và chỉ có thể sống sót bằng cách kết bạn với các tù nhân", Joao nói.

Người thân của các tù nhân chờ đợi, nghe ngóng tin tức ở bên ngoài nhà tù.

Ở Altamira, nhà tù này có sức chứa 163 tù nhân, nhưng lại giam giữ tới 343 người và chỉ có 33 lính gác. Hội đồng Tư pháp Quốc gia Brazil từ tháng trước đã đề nghị xây thêm nhà tù mới và tuyển thêm lính gác để đối phó với tình hình.

Ở nhà tù này có 2 khu A và B, khu A là nơi giam giữ của băng đảng First Command of the Capital, khu B là nơi giam giữ các thành viên băng đảng Red Command. “Bạn không thể sống trung lập trong môi trường như vậy”, Ivonaldo Lopes, một luật sư nói trên Washington Post.

7 giờ sáng ngày 29.7, các thành viên băng đảng First Command of the Capital đã mở cuộc tấn công vào nơi giam giữ thành viên băng đảng đối địch ở khu B. Lửa cháy ngùn ngụt, nhà tù Altamira biến thành địa ngục.

Qua đám khói đen, các thi thể nằm rải rác trên sàn. Một người đàn ông vẫy một vật như cái rựa.

Manoella Batalha da Silva, Chủ tịch Hiệp hội luật sư Brazil ở Altamira, nói rằng cảnh tượng khi đó còn tệ hơn một bộ phim kinh dị.

Trận chiến kinh hoàng kéo dài trong 5 giờ cho đến trưa. Không rõ nhà chức trách Brazil đưa lực lượng đến can thiệp hay chỉ đơn giản là các thành viên băng đảng đã mệt mỏi.

Ronivia Teixeira Pontes, em gái của một nạn nhân chết trong tù, nói anh tra mình tử vong vì bị thiêu sống. "Mọi người đều nghe nói về vụ bạo loạn trước khi nó xảy ra. Và họ không làm gì cả. Họ để mọi thứ xảy ra", cô nói.

Sau vụ việc, giới chức Brazil đã cách ly các thủ lĩnh băng đảng, chuyển một số tù nhân đến các nhà tù liên bang. 4 trong số những người được chuyển đi chết vì ngạt thở, nhưng không rõ nguyên nhân cụ thể.

Ngày hôm sau, những người thân tiếp tục tìm kiếm thông tin về những thân nhân trong nhà tù Altamira. Một chiếc xe tải thịt đã tới mang đi các thi thể đi. Số tù nhân trong nhà tù sau cuộc hỗn chiến đã giảm xuống chỉ còn một phần sáu. Nhưng bối cảnh thì vẫn căng thẳng như vậy, với những cuộc bạo loạn khác có thể nổ ra bất cứ lúc nào.