Trồng cây ra quả toàn gai, lãi vài trăm triệu/năm

Nói đến hạt dẻ, nhiều người vẫn nghĩ chỉ có hạt dẻ của đất Trùng Khánh (Cao Bằng) là số 1. Tuy nhiên, mấy năm trở lại đây vườn dẻ thơm ngon của anh Nguyễn Trung Hiếu (dân tộc Tày), ở thôn Quảng Trung 2, xã Quảng Lạc, TP.Lạng Sơn lại là điểm đến của rất nhiều người yêu thích hạt dẻ và được cho là mô hình lạ mà hay. Nhờ trồng cây ra quả xù xì, gai góc này mà anh Hiếu có nguồn thu vài trăm triệu/năm.

Đến khu vườn đồi hạt dẻ của gia đình anh Hiếu chúng tôi mới thấy bất ngờ bởi vườn cây dẻ cao đều, khỏe khoắn, những quả hạt dẻ đua nhau nở vỏ, chìa ra những cái gai nhỏ sắc, tiếng người làm vườn gọi nhau râm ran cả khu đồi.

Trước đây, từ thời bố mẹ anh Hiếu đã làm vườn đồi, thế nhưng những loại cây gia đình anh trồng như hồng, vải, mận đều không mang lại hiệu quả kinh tế cao, hoặc bị sâu bệnh phá hoại. Đang loay hoay với việc “trồng cây gì” thì đầu năm 2003, TP.Lạng Sơn có chủ trương xây dựng mô hình thí điểm trồng thử giống dẻ mới. Thế là mạnh dạn chuyển đổi sang trồng dẻ.

Những quả dẻ có vỏ bên ngoài gai chi chít, xù xì nhưng khi lớp vỏ hé ra để lộ những hạt dẻ đen bóng mẩy.

Mặc dù, không chắc chắn cây dẻ sẽ hợp thổ nhưỡng Lạng Sơn, nhưng gia đình anh Hiếu vẫn quyết tâm lấy thử 300 gốc dẻ về trồng. Chỉ sau 2 năm chăm sóc, 300 gốc dẻ sinh trưởng tốt và bắt đầu bói quả. Kích thước hạt dẻ lớn, không kém hạt dẻ của Cao Bằng. Nhận thấy đây có thể sẽ là giống cây giúp phát triển kinh tế bền vững, năm 2006, anh Hiếu quyết định phá bỏ gần 3ha cây ăn quả sau nhà, chuyển sang trồng dẻ.

“Ban đầu chỉ là 300 gốc để thay thế dần vườn tạp. Sau thấy hiệu quả, gia đình tôi mới đầu tư trồng hẳn gần 3ha với hơn 1.500 gốc và hiện tại là hơn 7ha. Chưa có kinh nghiệm chăm sóc cây dẻ nên gia đình chủ yếu tự đúc rút kinh nghiệm từ thực tế và tham khảo thêm một số tài liệu”, anh Hiếu chia sẻ.

Khi chín quả dẻ sẽ tự rụng xuống gốc nhiều quả vỏ đã tự hé mở.

Sau 3 năm miệt mài chăm sóc, vườn dẻ anh Hiếu bắt đầu cho thu quả. Anh cho biết: “Dẻ dễ trồng, dễ chăm sóc, lứa đầu gia đình tôi trồng 2 năm đã bói quả, đến năm thứ 3 năng suất ổn định 11-12kg/cây/năm, cá biệt có những cây cho đến 20 kg hạt/năm. Thấy cây dẻ cho nhiều tiền hơn, tôi quyết định đầu tư trồng tiếp. Đến nay tôi có hơn 7ha diện tích trồng cây hạt dẻ”.

Giống dẻ mà anh Hiếu trồng có độ đồng đều cao, thơm ngon hơn dẻ Trùng Khánh, lại được thu hoạch sớm hơn thời vụ chung, vì thế nên dù giá cao hơn dẻ ngoài thị trường, tư thương vẫn đến gia đình anh Hiếu thu mua với giá trung bình 40.000 đồng/kg hạt dẻ.

Anh Hiếu phấn khởi nói: “Chừng 5 năm trở về đây, giá hạt dẻ luôn ổn định, với 3 mức giá khác nhau. Cụ thể, loại 1 là 100 - 110.000 đồng/kg; loại 2 là 80.000 đồng/kg và loại 3 là 60.000 đồng/kg. Thu hái được bao nhiêu là khác có người vào lấy, nếu ở xa thì gửi xe cho họ. Khách hàng chủ yếu là khách quen, lâu năm trên địa bàn Lạng Sơn và các tỉnh Hưng Yên, Hà Nội…”

Theo anh Hiếu, hạt  dẻ vsau khi nhặt về sẽ được phân ra làm 3 loại từ lớn tới bé bán với 3 mức giá bán khác nhau.

Cây hạt dẻ dễ trồng, công chăm sóc ít, tuổi thọ lâu, cưa gốc khi cây già để chồi mới mọc lên vẫn lại sai quả như bình thường. Việc chăm sóc cây dẻ cũng khá đơn giản, mỗi năm 2 lần bón phân, tỉa cành và vun xới gốc. Nhờ vậy sau trừ chi phí, anh thu về vài trăm triệu đồng/năm. Đồng thời còn tạo việc làm theo thời vụ cho một số lao động địa phương.  

Trồng dẻ tốn khá ít chỉ phí chủ yếu phải phát cỏ vườn thường xuyên.

Theo anh Hiếu, hạt dẻ đồi thông thường mỗi quả chứa từ 2 đến 4 hạt. Dau khi lấy hạt về sẽ phân loại rồi đóng mỗi túi 1kg. Hạt dẻ ngon là loại có màu đen, to đều, không bị sâu, trước khi rang phải khía hình chữ thập vào đầu quả để tách vỏ. Khách hàng mua quen đặt mua hạt dẻ nhiều, nhu cầu cao nhưng số lượng có hạn nên phải ưu tiên ai đặt trước lấy hàng trước và nhiều hôm không trả đủ số lượng khách yêu cầu.

“Năm ngoái gia đình tôi thu khoảng 3-4 tấn hạtdẻ  tính ra cũng có 300 triệu đồng. Năm nay vườn dẻ sai quả nhiều nên hạt có vẻ nhỏ hơn nhưng giá cả thì vẫn chia làm 3 giá như mọi năm, hạt to loại 1 giao 100.000/kg, loại 2 là 80.000 đồng/kg và loại 3 là 60.000/kg” anh Hiếu nói.

Vườn ươm cây dẻ giống của gia đình anh Hiếu để phục vụ gia đình và đáp ứng nhu cầu của người dân trong vùng.

Qua kinh nghiệm trồng dẻ lâu năm và tự mày mò tìm hiểu, từ năm 2013 anh Hiếu cũng đã tiến hành tự ghép để ươm giống cây dẻ. Hiện trong vườn ươm của gia đình anh Hiếu có 3.000 cây dẻ giống cung cấp ra thị trường. Nhiều người cũng học tập mô hình trồng dẻ của anh Hiếu, cải tạo lại đất đồi trồng cây hạt dẻ bước đầu có hiệu quả. Ngoài ra anh còn nhận hỗ trợ một số bà con tại địa phương về cây giống, kỹ thuật chăm sóc để mở rộng diện tích cây trồng này, đồng thời bao tiêu sản phẩm, tìm đầu ra cho người dân.