Thanh khoản tốt, lãi suất vẫn khó giảm

Từ tháng 8 đến cuối tháng 10 nhiều NHTM đẩy lãi suất huy động lên cao, phổ biến tình trạng xé rào công khai với các kỳ hạn dài và “lách luật” ở các kỳ hạn ngắn.

Cuối tuần qua, NHNN ban hành chỉ thị, yêu cầu các NHTM thực hiện đồng bộ và có hiệu quả các giải pháp huy động vốn, chủ động cân đối giữa nguồn vốn và sử dụng vốn để đảm bảo thanh khoản, đáp ứng kịp thời nhu cầu tín dụng đối với nền kinh tế, các nhu cầu thanh toán, nhất là trong dịp Tết Dương lịch và Tết Nguyên đán. Thời điểm này những năm trước thanh khoản căng thẳng, nhưng năm nay ngược lại.

Hạ lãi suất đầu vào

Từ tháng 8 đến cuối tháng 10 nhiều NHTM đẩy lãi suất huy động lên cao, phổ biến tình trạng xé rào công khai với các kỳ hạn dài và “lách luật” ở các kỳ hạn ngắn. Nhưng tuần qua một số NHTM bắt đầu giảm lãi suất huy động. Tại Techcombank lãi suất huy động cao nhất chỉ còn 12%/năm, thay vì 12,5%/năm trước đó.

Tại Eximbank, lãi suất cao nhất còn 12%/năm áp dụng cho kỳ hạn 12 và 13 tháng, thay vì mức 12,3-12,8% cũ. Vietcombank cũng áp dụng lãi suất 10%/năm cho các kỳ hạn trên 12 tháng. Agribank huy động 12%/năm cho kỳ hạn 24 tháng, còn kỳ hạn 12 và 18 tháng lần lượt ở mức 11%/năm và 11,5%/năm. Lãi suất huy động kỳ hạn 12 tháng ở VietinBank 12%/năm cho kỳ hạn 12 tháng và 10-11%/năm cho kỳ hạn 13-36 tháng.

Trong số các NH lớn hiện nay chỉ còn ACB và Sacombank duy trì lãi suất huy động 13%/năm với kỳ hạn 13 tháng và 12,5%/năm cho kỳ hạn 12 tháng. Ở nhóm các NHTMCP, lãi suất huy động thường được đẩy lên khá cao để cạnh tranh với các ngân hàng lớn, nhưng nay đã bắt đầu giảm.

Hạ lãi suất huy động bằng VNĐ nhưng một số NHTM lại bắt đầu tăng lãi suất phát hành chứng chỉ huy động vàng. ACB phát hành chứng chỉ huy động vàng các kỳ hạn 4, 5 và 6 tháng với lãi suất hấp dẫn 0,8-1,8%/năm. Theo đó, những khách hàng gửi mới sẽ được hưởng lãi suất lên đến 1%/năm.

Những khách hàng hiện hữu tại ACB đồng ý chuyển đổi sang kỳ hạn 4, 5 và 6 tháng sẽ được hưởng lãi suất lên đến 1,8%/năm. Eximbank bất ngờ tăng lãi suất chứng chỉ huy động vàng lên 0,5-1%/năm. Kỳ hạn gửi vàng cũng tăng lên 3-6 tháng, thay vì mức tối đa 3 tuần áp dụng cuối tháng 10.

Cụ thể, kỳ hạn 3 tháng hưởng lãi suất 0,5%, kỳ hạn 4-6 tháng hưởng lãi suất 0,8-1%. Tại Ngân hàng Phương Nam, lãi suất chứng chỉ tiền gửi vàng 0,8%/năm với các kỳ hạn dưới 3 tháng, kỳ hạn trên 4 tháng hưởng lãi 1%/năm. Đáng chú ý, NH này huy động kỳ hạn tối đa tới 9 tháng.

Lý giải về vấn đề này, ông Nguyễn Hoàng Minh, Phó Giám đốc NHNN chi nhánh TPHCM, cho biết huy động vốn của các NHTM trên địa bàn trong tháng 8 và 9 giảm 0,99%, nhưng tháng 10 tăng trở lại, tổng cộng 10 tháng huy động tăng 6,21%. Việc các NHTM hạ lãi suất huy động bằng VNĐ do thanh khoản thời điểm này tốt hơn hẳn so với 2 tháng trước đó.

Đầu ra khó giảm

Theo yêu cầu của NHNN, từ nay đến cuối năm các NHTM áp dụng mức lãi suất cho vay hợp lý, không được thu các loại phí ngoài quy định. NHNN cũng yêu cầu các NHTM không được lợi dụng các quy định về cơ cấu lại nợ và các biện pháp nghiệp vụ khác để che giấu nợ xấu.

NHTM nào chưa trích lập dự phòng rủi ro đầy đủ chưa được chia cổ tức, lợi nhuận của năm 2012 và không được tăng tiền lương, tiền thưởng, thù lao. Xoay quanh về lợi nhuận của các NHTM năm nay, ông Nguyễn Hoàng Minh cho biết 10 tháng các NHTM trên địa bàn mới đạt 28,5% kết quả kinh doanh năm 2011, tức 10 tháng 2012 không bằng 1/3 của năm 2011.

Trong đó nhiều NHTM thua lỗ vì vàng, tín dụng không tăng trưởng, cộng thêm trích lập dự phòng rủi ro do nợ xấu gia tăng. Vì vậy, dù lãi suất huy động giảm nhưng lãi suất cho vay chưa có dấu hiệu giảm theo.

Theo một phó tổng giám đốc NH cổ phần, năm nay kết quả kinh doanh của NH ông không bằng 1/2 năm ngoái do kiếm khách hàng tốt cho vay không dễ. Hiện tại, NH phải giảm lãi suất cho vay mới mong kiếm khách hàng tốt. Tuy nhiên, với nhiều khoản dư nợ cũ, NH không thể giảm nhanh lãi suất cho vay vì sẽ ảnh hưởng đến lợi nhuận, nhất là nhiều khoản dư nợ cũ có dấu hiệu trở thành nợ quá hạn.

Theo nguồn tin từ NHNN, hiện nay một số NHTM trên địa bàn đang tiến hành tự tái cơ cấu theo yêu cầu của NHNN. Như NamVietBank đã trình NHNN phương án tự tái cơ cấu, NHNN đang xem xét và sẽ trình Thủ tướng Chính phủ. Một lãnh đạo của TrustBank cũng cho biết đã được NHNN duyệt đề án tự tái cơ cấu, mời cổ đông chiến lược tham gia góp vốn.

Có thể thấy những NHTM này sẽ tập trung ổn định thanh khoản và hạn chế cho vay ra. Như vậy, năm nay thanh khoản không phải là vấn đề nan giải, nhưng thị trường tiền tệ cũng khó kỳ vọng tín dụng giá rẻ sẽ bơm ra từ nay đến cuối năm, khi quá trình tái cơ cấu hệ thống NHTM đang diễn ra rốt ráo.