Nhà sáng lập Nike và bài học từ gã nghiện giày tạo nên thế giới

Phil Knight, người sáng lập và chủ tịch điều hành Nike - một trong những thương hiệu giày lớn nhất toàn cầu tiết lộ những bí mật giúp ông tạo dựng công ty tỷ đô.

Trong một cuộc phỏng vấn để giới thiệu cho cuốn sách “Shoe Dog: A Memoir by the Creator of Nike” của mình, Knight đã trả lời câu hỏi về số năm kinh nghiệm khi bắt đầu quản lý công ty vào năm 1962: "Tôi không biết gì về thiết kế giày dép, càng không biết nhiều về quản lý, và đặc biệt tôi không có tiền”. Sự thành công của ông đơn giản đến từ bí quyết quan trọng được chia sẻ dưới đây.

1. Tận dụng tuổi trẻ để học hỏi và khám phá

Nhà sáng lập Nike và bài học từ gã nghiện giày tạo nên thế giới - 1

Phil Knight, đồng sáng lập và chủ tịch của Nike

Sau khi tốt nghiệp đại học và dành một năm làm việc trong Hải quân, Phil Knight khi ấy 24 tuổi đã quyết định đi du lịch vòng quanh thế giới. Ông xin tiền từ cha mẹ cho chuyến đi tới Hawaii khi việc du lịch vẫn bị coi là kỳ lạ và tốn kém ở những năm 60.

Trong những tháng kế tiếp, Knight tiếp tục hành trình khám phá thế giới của mình và đến Nhật Bản, Hồng Kông, Việt Nam, Philippines, Ấn Độ, Kenya, Ai Cập, Thổ Nhĩ Kỳ, Đức, Pháp, Anh và một số nước khác. Ông đã áp dụng vào cuộc sống nhiều bài học về lịch sử, văn hoá, đời sống và kinh tế mà ông học được trong chuyến du hành trên.

2. Làm điều bạn thích

Khi đi vòng quanh thế giới, Knight đã có một ý tưởng điên rồ về việc thành lập công ty phân phối cho sản phẩm may mặc của Nhật. Kể từ giữa những năm 20, dù không có tiền, không có công ty, hay bất cứ một nhân viên bán hàng, Knight vẫn lên tàu từ Tokyo đến Kobe, và sắp xếp một cuộc họp với giám đốc điều hành từ Onitsuka, công ty Nhật Bản nổi tiếng với nhãn hiệu giày Tiger.

Khi được hỏi liệu ông có đại diện cho một công ty hay không, ông nói có (mặc dù trên thực tế ông không có công ty). Vài năm sau, ông lại cho đối tác tin rằng mình có một văn phòng ở bờ biển phía Đông, trong thực tế là không, và cũng cam kết mua một số đôi giày dù Knight không thể trả trước tiền.

Tuy nhiên, trong mỗi trường hợp, ông đã làm theo đúng lời nói của mình: Ông đã thành lập công ty Blue Ribbon (sau đó đổi tên Nike), mở văn phòng tại bờ Đông Wellesley, Massachusetts và trả đủ tiền cho các đơn hàng.

3. Tìm những người đồng hành đáng tin cậy, trong cả công việc và cuộc sống cá nhân

Ngay từ đầu, Knight xây dựng công ty của mình với sự trợ giúp của những người bạn lâu năm: cựu vận động viên từ trường đại học hoặc các đội đối thủ từng thi đấu, vị cựu huấn luyện viên, một vài kế toán viên và luật sư đáng tin cậy. Ông hoàn toàn tin tưởng họ.

Cha mẹ của một trong những nhân viên đầu tiên của ông thậm chí còn cho Knight vay nợ khi công ty đang cần tiền mặt. Họ đã làm như vậy bởi vì: "Nếu bạn không thể tin tưởng vào công ty con trai bạn làm việc, bạn còn có thể tin tưởng vào ai?"

Người vợ (trái) luôn sát cánh cùng Knight

Ông bắt đầu hẹn hò với người vợ Penny vào khoảng 30 tuổi, và ảnh hưởng của bà tới ông cũng rất sâu sắc. Ban đầu, bà giúp đỡ Blue Ribbon làm kế toán đầu tiên của công ty. Sau đó, bà trở thành điểm tựa của cả gia đình. Theo cuốn hồi ký, rõ ràng ông luôn coi những nhân viên ban đầu, và người bạn đời là yếu tố quan trọng trong thành công sau này.

4. Luôn có kế hoạch B dự phòng

Một trong những bài học quan trọng nhất đến với Knight khi ông biết nhà cung cấp giày duy nhất của mình, Onitsuka, đã “đâm sau lưng” ông khi bí mật làm việc với các nhà phân phối khác của Mỹ. Ngay khi phát hiện ra, ông đã thực hiện một kế hoạch B: sản xuất đôi giày của chính mình.

Một năm sau đó, nhà cung cấp kết thúc mối quan hệ làm ăn, "Nike" đã xuất hiện và ở trong các cửa hàng. Đó là một đôi giày có vấn đề về chất lượng từ những ngày đầu, nhưng ít nhất ông đã sở hữu thương hiệu riêng. Nó cho phép ông và 30 nhân viên khác bắt đầu hoạt động và bán hàng của Blue Ribbon. Nếu 1 năm trước Knight không nhanh chóng có kế hoạch dự phòng thì sự kết thúc hợp đồng với Onitsuka chắc chắn đồng nghĩa là kết thúc với Blue Ribbon.

5. Mang lại hi vọng và niềm tin cho đồng đội

Nhà sáng lập Nike và bài học từ gã nghiện giày tạo nên thế giới - 3

Phil Knight ôm Allyson Felix (nhân viên) sau khi cô giành chiến thắng trong trận Chung kết 200m trượt của nữ giới tại trường Hayward ngày 30/6/2012

Khi Blue Ribbon / Nike bị bỏ rơi, bầu không khí tại công ty ảm đạm hơn bao giờ hết. Chiếc giày Onitsuka đã làm thành công cho công ty, và bây giờ chính đối tác này cắt đứt quan hệ làm ăn.

Để nâng cao tinh thần của nhân viên, Knight đã đưa ra một câu chuyện về hy vọng, lạc quan và tự tin. “Không phải chiếc giày Onitsuka làm nên thành công công ty” , ông nói. “Mà là công sức của tất cả các bạn”. Việc hủy bỏ hợp tác của Onitsuka có nghĩa là Blue Ribbon cuối cùng cũng có thể làm việc theo cách riêng của mình, với thời gian giao hàng tốt hơn và một sản phẩm hoàn toàn phù hợp với thị trường Mỹ. Câu chuyện đã có hiệu lực khi khôi phục tinh thần của nhân viên Blue Ribbon và tạo nên một thương hiệu nổi tiếng toàn cầu Nike như hiện nay.