Lưỡi có 10 dấu hiệu này cần đi khám sớm kẻo gặp họa

00:00 / 0:00

Chuẩn

Tốc độ đọc

Những thay đổi về màu sắc, kết cấu hoặc hình dạng của lưỡi, chẳng hạn như đỏ, nổi cục hoặc mảng trắng, có thể báo hiệu các bệnh lý tiềm ẩn. Các vấn đề ở lưỡi cần được chăm sóc y tế để hiểu rõ hơn về cơ thể và đảm bảo chẩn đoán kịp thời.

Lưỡi không chỉ giúp bạn nếm thức ăn hay nói chuyện, nó còn đóng vai trò như một chỉ báo sức khỏe tự nhiên. Những thay đổi tinh tế về màu sắc, kết cấu và hình dạng tổng thể của lưỡi có thể cung cấp những manh mối quan trọng về những gì đang diễn ra bên trong cơ thể bạn. Từ thiếu hụt dinh dưỡng và nhiễm trùng đến các vấn đề tự miễn dịch và mất cân bằng nội tiết tố, lưỡi thường biểu hiện những dấu hiệu sớm của các vấn đề từ rất lâu trước khi các triệu chứng khác xuất hiện.

Mặc dù những thay đổi thỉnh thoảng có thể vô hại hoặc liên quan đến chế độ ăn uống, nhưng sự đổi màu, sưng tấy, lớp phủ hoặc khó chịu dai dẳng có thể báo hiệu một tình trạng tiềm ẩn cần được chú ý. Học cách nhận biết những thay đổi này của lưỡi có thể giúp bạn hiểu rõ hơn về sức khỏe của mình và biết khi nào cần đi khám bác sĩ. Dưới đây là 10 dấu hiệu thường gặp ở lưỡi và các tình trạng sức khỏe có thể liên quan:

1. Lưỡi đỏ tươi

Lưỡi khỏe mạnh thường có màu đỏ hồng, nhưng khi lưỡi chuyển sang màu đỏ tươi hoặc bóng bất thường, đó có thể là dấu hiệu của tình trạng thiếu axit folic hoặc vitamin B12. Tình trạng thiếu hụt vitamin B12 có liên quan chặt chẽ với viêm lưỡi, dấu hiệu phổ biến là bệnh nhân thường có lưỡi trơn, đỏ tươi bất thường.

Những chất dinh dưỡng này hỗ trợ chức năng thần kinh và sản xuất tế bào máu, do đó sự thiếu hụt sẽ ảnh hưởng đến bề mặt lưỡi.

Đôi khi, tình trạng đỏ lưỡi có thể chỉ đơn giản là do ăn phải thực phẩm hoặc đồ uống có màu đỏ, hoặc do bị bỏng lưỡi khi tiếp xúc với đồ ăn/uống nóng.

Tình trạng đỏ lưỡi kéo dài, đặc biệt khi kèm theo mệt mỏi, ngứa ran, tăng sắc tố, thay đổi thị lực hoặc thay đổi tâm trạng,… là vấn đề cần được bác sĩ khám trực tiếp.

2. Các vết sưng trên lưỡi

Các cục u nhỏ bao phủ trên bề mặt lưỡi thường gọi là viêm nhú lưỡi. Tình trạng này thường xuất hiện do căng thẳng, hút thuốc hoặc thiếu ngủ. Những cục u này thường vô hại và sẽ cải thiện nếu chăm sóc tại nhà đơn giản.

Tuy nhiên, các cục u khác có thể hình thành từ vết loét, u nang chứa chất nhầy, nhiễm vi-rút hoặc các khối u liên quan đến HPV.

Vệ sinh răng miệng kém, kích ứng do niềng răng, thức ăn cay hoặc phản ứng dị ứng cũng có thể gây ra các cục u lưỡi tạm thời.

Duy trì uống đủ nước và tránh các tác nhân gây kích ứng sẽ giúp vết thương mau lành hơn.

Các cục u lớn hơn hoặc kéo dài đôi khi xuất hiện trong giai đoạn đầu của ung thư miệng, đặc biệt là ở hai bên hoặc mặt dưới của lưỡi. Nếu các cục u hoặc vết loét nào kéo dài hơn 2 tuần, bạn cần đến gặp bác sĩ để được khám và tư vấn.

3. Lưỡi nhẵn, bóng

Lưỡi trơn, bóng xảy ra khi các gai lưỡi co lại hoặc biến mất do viêm. Điều này có thể gây khó chịu và thay đổi đáng chú ý về vị giác.

Viêm lưỡi teo, một dạng viêm lưỡi nặng hơn, đôi khi liên quan đến bệnh celiac, trong đó gluten gây tổn thương ruột non. Các triệu chứng tiêu hóa như đầy hơi, đau bụng, táo bón hoặc tiêu chảy cũng có thể xuất hiện. Đây cũng có thể do hội chứng Sjögren, một tình trạng tự miễn dịch làm giảm sản xuất nước bọt và nước mắt, cũng có thể dẫn đến bề mặt lưỡi trơn, khô. Khi lưỡi mất lớp phủ trong thời gian dài, có thể liên quan đến một tình trạng bệnh lý tiềm ẩn.

Lưỡi có 10 dấu hiệu này cần đi khám sớm kẻo gặp họa - 2

4. Xuất hiện các mảng trắng hoặc lớp phủ và dấu hiệu của nhiễm trùng miệng

Lớp phủ trắng dày trên bề mặt lưỡi là dấu hiệu thường gặp của bệnh tưa miệng, một bệnh nhiễm trùng nấm men do nấm Candida phát triển quá mức. Bệnh này dễ xuất hiện ở những người bị tiểu đường, suy giảm miễn dịch hoặc khô miệng mãn tính.

Các mảng trắng cũng có thể là dấu hiệu của bệnh bạch sản, tình trạng tế bào tăng trưởng quá mức tạo ra các mảng trắng dày hơn không thể cạo sạch. Bạch sản có thể vô hại, nhưng một số trường hợp có thể tiến triển thành ung thư. Bất kỳ mảng trắng nào trông bất thường, dai dẳng hoặc trông giống như súp lơ đều cần đi khám bác sĩ để loại trừ nguy cơ mắc các tình trạng nghiêm trọng hơn.

5. Lưỡi có lông

Lưỡi trông như có lông khi các gai lưỡi dài ra khiến lưỡi trông có vẻ xù xì. Bạch sản lông có thể phát triển ở hai bên lưỡi và thường liên quan đến suy giảm miễn dịch. Tình trạng này thường liên quan đến virus Epstein-Barr, HIV hoặc các vấn đề liên quan đến miễn dịch khác. Vệ sinh răng miệng tốt và làm sạch thường xuyên có thể giúp cải thiện vấn đề này.

6. Lưỡi đen hoặc sẫm màu

Lưỡi đen hoặc nâu sẫm thường là kết quả của sự tích tụ tế bào da chết kết hợp với vết ố do trà, cà phê hoặc thuốc lá. Một số loại kháng sinh và vệ sinh răng miệng kém cũng có thể ngăn cản quá trình bong tróc tự nhiên của gai lưỡi, khiến lưỡi trông sẫm màu hơn.

Tình trạng này thường vô hại và có thể cải thiện bằng cách chải răng kỹ hơn, vệ sinh lưỡi sạch sẽ và giảm hút thuốc hoặc uống caffeine.

7. Đau lưỡi

Lưỡi bị đau hoặc nhạy cảm có thể xuất hiện do nhiều nguyên nhân, bao gồm loét miệng do căng thẳng, tiểu đường, chấn thương nhẹ hoặc kích ứng do thức ăn cay. Khi căng thẳng là tác nhân kích hoạt, các kỹ thuật thư giãn như hít thở sâu, yoga hoặc tập thể dục nhẹ nhàng thường có hiệu quả.

Tuy nhiên, tình trạng đau nhức dai dẳng mà không rõ nguyên nhân có thể là dấu hiệu của các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn, đặc biệt nếu kèm theo loét, khô miệng hoặc thay đổi lượng đường trong máu.

8. Các vết nứt trên lưỡi

Nứt lưỡi là những vết nứt hoặc rãnh dài có thể hình thành trên bề mặt lưỡi. Chúng có thể sâu hơn theo tuổi tác, tình trạng mất nước hoặc thiếu vitamin. Các mảnh vụn thức ăn có thể lắng đọng bên trong các rãnh này, đôi khi gây kích ứng hoặc hôi miệng.

Các bệnh tự miễn như hội chứng Sjögren cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến tình trạng nứt lưỡi do khô lưỡi mãn tính.

Nếu các vết nứt trở nên đau, viêm hoặc đột ngột trở nặng hơn cần được đi khám sớm. Vệ sinh răng miệng tốt, bao gồm chải lưỡi nhẹ nhàng và uống đủ nước, giúp ngăn ngừa khó chịu.

9. Lưỡi nóng rát

Cảm giác nóng rát hoặc ngứa ran có thể xảy ra ngay cả khi lưỡi trông bình thường. Cảm giác này có thể do khô miệng do thiếu nước hoặc uống thuốc, thiếu hụt dinh dưỡng, các vấn đề liên quan đến thần kinh, dị ứng hoặc trào ngược axit.

Những người thường xuyên nghiến răng hoặc siết chặt hàm cũng có thể bị nóng rát. Khi cảm giác nóng rát kéo dài hoặc ảnh hưởng đến việc ăn uống, nó có thể chỉ ra các vấn đề sâu hơn như trào ngược dạ dày thực quản (GERD), tưa miệng hoặc rối loạn chức năng thần kinh.

10. Lưỡi to bất thường

Lưỡi to hơn bình thường một cách đáng kể thường do các bệnh lý liên quan đến hormone và tuyến giáp. Lưỡi to có thể khiến giọng nói không rõ ràng, ảnh hưởng đến việc nuốt, hoặc dẫn đến ngáy ngủ và khó thở khi ngủ.

Nếu lưỡi thường xuyên có cảm giác quá lớn so với miệng hoặc gây ra các vấn đề về cơ học, cần đi khám sớm để bác sĩ kiểm tra nguyên nhân và cách xử lý.