Ông Trump nói “kinh tế Mỹ đang vĩ đại trở lại”: Thực tế ra sao?

Tổng thống Donald Trump liên tục khẳng định nền kinh tế Mỹ đang bùng nổ nhờ doanh thu từ thuế quan và dòng vốn đầu tư đổ vào. Nhưng những người Mỹ đang vật lộn với chi phí sinh hoạt lại cảm nhận một thực tế hoàn toàn khác.

Với nhiều người Mỹ, kinh tế được đo bằng phép tính rất đơn giản: thu nhập trừ chi phí. Nếu tiền lương tăng nhanh hơn giá cả, kinh tế tốt. Nếu không, kinh tế tệ. Tuy nhiên, ông Trump sử dụng một phép tính hoàn toàn khác.

Thay vì nói về khả năng chi trả, điều ông nhiều lần gọi là “trò lừa đảo”, ông Trump tập trung vào doanh thu Bộ Tài chính thu được từ thuế quan và các khoản đầu tư của doanh nghiệp. Theo ông, Mỹ đang “thu về hàng nghìn tỷ USD”, đặc biệt nhờ các dự án nhà máy ô tô và trung tâm AI mà doanh nghiệp quốc tế đổ tiền vào.

Tuy những khoản thu này có thể đóng góp tích cực cho nền kinh tế, song chúng không giải quyết được vấn đề mà cử tri quan tâm nhất: chi phí sinh hoạt. Và việc ông Trump nhấn mạnh “chúng ta giàu” dường như không chạm tới tâm tư của những người đang phải trả hóa đơn đắt đỏ từng ngày.

Ông Trump đang nói gì về thành tựu kinh tế của mình?

Ông Trump lặp lại hai luận điểm cốt lõi: thuế quan đang mang lại hàng trăm tỷ USD, và doanh nghiệp toàn cầu cam kết đầu tư hàng nghìn tỷ USD vào Mỹ. Ông cũng quảng bá chương trình “Gold Card” – thị thực trị giá 1 triệu USD – sẽ thu về hàng tỷ USD cho ngân khố.

Dữ liệu cho thấy doanh thu thuế quan trong nhiệm kỳ của ông Trump thực sự tăng hơn 200 tỷ USD so với thời Biden. Đồng thời, nhiều tập đoàn và quốc gia đưa ra các lời hứa đầu tư trị giá hàng nghìn tỷ USD vào Mỹ. Tuy nhiên, phần lớn trong số đó mới dừng ở cam kết.

Ông Trump cũng nhấn mạnh rằng nhờ đầu tư vào các doanh nghiệp chiến lược, trong đó có khoản nắm giữ 10% cổ phiếu Intel, chính phủ đã thu lợi “hàng triệu USD” nhờ giá cổ phiếu tăng.

Nhưng dù những con số này gây ấn tượng, chúng vẫn không trả lời câu hỏi người dân đang đặt ra: khi nào chi phí sinh hoạt giảm?

Kế hoạch kinh tế của ông Trump “hoạt động” như thế nào?

Chính quyền Trump cho rằng nguồn thu mới, đặc biệt từ thuế quan sẽ giúp tài trợ cho các chương trình đắt đỏ như séc hỗ trợ 2.000 USD và gói giảm thuế lớn đã được thông qua. Ông Trump còn nói thuế quan có thể thay thế hoàn toàn thuế thu nhập cá nhân.

Về dài hạn, ông kỳ vọng doanh thu thuế quan có thể dùng để trả nợ quốc gia, hiện đã lên tới 38.000 tỷ USD. Nếu giảm được chi phí trả lãi nợ, ngân sách sẽ có thêm dư địa cho các hỗ trợ về khả năng chi trả, chẳng hạn như trợ cấp nông dân mà ông Trump cho rằng đã được “thuế quan chi trả hoàn toàn”.

Ngoài ra, ông lập luận rằng các cam kết đầu tư sẽ mang việc làm sản xuất, AI và chuỗi cung ứng trở lại Mỹ – từ đó tăng cơ hội việc làm và thu nhập.

Thực tế, con số không đứng về phía ông Trump. Doanh thu thuế quan khoảng 200 tỷ USD/năm là quá nhỏ trong nền kinh tế 30.000 tỷ USD không thể tài trợ cho giảm thuế lớn, không thể thay thế thuế thu nhập, và càng không thể trả nợ quốc gia.

Các cam kết đầu tư cũng chưa chắc trở thành hiện thực. Lịch sử từng chứng kiến những thương vụ “cắt băng khánh thành” đình đám rồi… biến mất, như nhà máy Foxconn ở Wisconsin. Ngay cả khi mọi dự án thành hiện thực, thị trường lao động Mỹ vẫn thiếu người, còn nhiều công việc sản xuất đã bị tự động hóa – điều mà đầu tư không thể đảo ngược.

Quan trọng hơn, thuế quan đang làm giá cả tăng chứ không giảm. Chủ tịch FED Jerome Powell xác nhận chính sách thuế quan của ông Trump là nguyên nhân khiến giá cả tăng nhanh hơn mục tiêu 2%.

Thuế quan của ông Trump mang lại hàng chục tỷ USD, chính phủ Mỹ đang làm gì với số tiền này?

Dưới thời Tổng thống Donald Trump, chính sách áp thuế lên hàng hóa nhập khẩu đã mang về cho Mỹ hàng chục tỷ USD mỗi tháng. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra...

Bấm xem >>