Hà Nội rà soát lại quy hoạch mạng lưới trường học

Năm học 2025-2026, toàn thành phố Hà Nội có 2.954 trường học các cấp tuy nhiên ở bậc THPT, chỉ có hơn 200 trường công lập lẫn tư thục. Trước thềm năm học mới, lãnh đạo UBND Thành phố đề nghị Sở GD&ĐT, UBND các xã, phường rà soát lại quy hoạch mạng lưới trường học các cấp phù hợp mô hình chính quyền địa phương 2 cấp và phù hợp thực tiễn.

Thiếu trường lớp, áp lực dồn lên học sinh

Theo Sở GD&ĐT Hà Nội, chuẩn bị bước vào năm học mới, Hà Nội mở rộng quy mô trường lớp với 2.954 trường học các cấp, đáp ứng nhu cầu học của gần 2,3 triệu học sinh trên toàn thành phố.

Trong đó, trường công lập từ mầm non, tiểu học, THCS, THPT có 2.310 trường, số còn lại là khối trường tư thục. Tuy nhiên, có thể thấy số lượng trường công lập ở bậc THPT hiện nay quá ít (tính đến năm học 2024-2025, toàn thành phố chỉ có 119 trường, năm học tới có thêm 3 trường đi vào hoạt động, nâng số lượng lên 122 trường). Trong khi đó ở bậc mầm non có khoảng 813 trường, bậc tiểu học có 728 trường, bậc THCS khoảng 650 trường.

Phối cảnh Trường THPT Đỗ Mười, một trường công lập ở bậc THPT được đưa vào hoạt động từ năm học này.

Năm học tới, toàn thành phố tăng khoảng 60.000 học sinh các cấp so với năm học trước. Địa phương này đã rất nỗ lực khi trong một năm học đã xây mới 43 ngôi trường, tuy nhiên trong đó chỉ có vẻn vẹn 3 trường THPT gồm: THPT Đỗ Mười, THPT Phúc Thịnh, THPT ở Cầu Giấy (chưa hoạt động), số còn lại vẫn chủ yếu ở bậc mầm non và tiểu học.

Có quá ít trường THPT công lập, thiếu chỗ học cho học sinh nên hằng năm kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 của Hà Nội luôn khiến học sinh căng thẳng, áp lực để giành được “tấm vé” học trường công.

Trong số trường công lập ở bậc THPT hiện có ở Hà Nội có thể dễ dàng nhận thấy, số trường ở vùng nội đô rất ít, nếu tính theo quận cũ, mỗi quận chỉ có 2-3 trường trong khi số học sinh tốt nghiệp THCS hằng năm rất lớn. Tỉ lệ cạnh tranh cao, mức điểm chuẩn ở các trường vùng nội đô, đông dân cư luôn cao ngất ngưởng. Có những học sinh, sau 4 năm dùi mài, bài thi đạt 8 điểm/môn nhưng chọn nguyện vọng không khéo vẫn rơi vào tình trạng trượt công lập.

Xây thêm trường công lập

Tỉ lệ học sinh trúng tuyển vào lớp 10 THPT công lập của Hà Nội năm học vừa qua là 64%, con số này đã tăng 3% so với năm học trước.

Trong khi đó, tại TP.HCM, số học sinh đỗ công lập năm học 2025-2026 đạt hơn 80%. Lãnh đạo Sở GD&ĐT TP.HCM cho biết, mục tiêu đến năm 2030, tỉ lệ học sinh chuyển cấp từ THCS lên THPT và các trình độ khác đạt hơn 90%.

Các chuyên gia cho rằng, giải pháp hiện nay là thành phố cần đầu tư xây dựng trường công lập ở bậc THPT để gia tăng chỗ học, giải toả sức ép cho học sinh. Hiện nay, khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, một số cơ quan phường xã bỏ không, thành phố có thể sửa chữa, cải tạo, chuyển đổi chức năng thành trường học sẽ giải pháp tốt.

Theo Sở GD&ĐT Hà Nội, Nghị quyết HĐND thành phố năm 2022, đối với các trường trực thuộc Sở GD&ĐT có 139 dự án được sửa chữa, xây mới, sau đó quyết định giảm 9 dự án các cấp nhưng chủ yếu ở bậc THPT.

Về tiến độ, đến nay Hà Nội đã phê duyệt chủ trương đầu tư 90 dự án. Trong đó, đã khởi công 63/90 dự án; đã hoàn thành 11/90 dự án. Chưa phê duyệt chủ trương đầu tư đối với 3 dự án, nguyên nhân cụ thể là do Cầu Giấy có 2 dự án gồm xây lại Trường THPT Yên Hoà và THPT Cầu Giấy nhưng UBND phường đang triển khai thủ tục điều chỉnh cục bộ quy hoạch phân khu với chỉ tiêu 4 tầng lên thành 5 tầng và có 1 tầng hầm để xe. Huyện Thanh Oai cũ có 1 dự án xây trường THPT tại ô đất thuộc Khu đô thị Thanh Hà nhưng chưa được chủ đầu tư bàn giao đất để thực hiện xây dựng.

Sở GD&ĐT cho biết, năm học 2025-2026, với sự nỗ lực rất lớn, ngành mới tăng được 3% chỉ tiêu tuyển sinh trường công lập với khoảng 5.000 học sinh, trong đó đa số là sửa chữa, xây thêm đơn nguyên để tăng số phòng học.

Thời gian tới, ngành tiếp tục tham mưu với Thành phố bố trí đủ nguồn lực cho giáo dục, rà soát bổ sung, quy hoạch lại mạng lưới cơ sở giáo dục và đào tạo đáp ứng các tiêu chuẩn, quy chuẩn, bảo đảm chất lượng giáo dục.

Tại Hội nghị tổng kết năm học 2024-2025 mới đây của Sở GD&ĐT Hà Nội, Phó Bí thư Thành uỷ Hà Nội Nguyễn Văn Phong đề nghị Sở GD&ĐT, UBND các xã, phường rà soát lại quy hoạch mạng lưới trường học các cấp phù hợp mô hình chính quyền địa phương 2 cấp và phù hợp thực tiễn.

Ông Phong băn khoăn khi có phường vì thiếu trường học nhiều năm không được xây nên khi được phép xây luôn 2 trường tiểu học cạnh nhau vừa có chỗ cho học sinh học nhưng cũng để dễ kiểm định đạt chuẩn quốc gia. Ông cảnh báo xu hướng phát triển của các đô thị trên thế giới, sau một thời gian sẽ có sự biến động dân cư, tỉ lệ sinh giảm, khi đó sẽ dẫn đến tình trạng thừa trường học.

Ngoài ra, Phó Bí thư Thành uỷ Hà Nội cũng cho rằng, công tác phân luồng học sinh sau bậc học THCS của ngành giáo dục hiện “chưa hiệu quả” cần phải tính toán.

Trong khi đó, TS Nguyễn Tùng Lâm, Chủ tịch Hội đồng Trường THPT Đinh Tiên Hoàng (Hà Nội) cho rằng, Hà Nội cần có chính sách đầu tư phát triển cơ sở giáo dục, nhanh chóng mở rộng và xây mới trường học các cấp đáp ứng nhu cầu học tập của học sinh khi dân số tăng nhanh.

Trong số 2.310 trường công lập các cấp của Hà Nội hiện nay, bậc THPT chỉ có 122 trường. Đây là con số rất thấp, chưa đáp ứng được nhu cầu học tập của học sinh toàn thành phố ở bậc học này.