Nỗi đau khi cho người thân vay tiền và bị "bể nợ"

Chỉ một phút tin người thân trong chuyện tiền bạc cũng có thể khiến tình thân rạn nứt và “bốc hơi” hàng trăm triệu đồng.

"Chị em gỡ rối" đưa khán giả đến với những câu chuyện thật về tiền bạc.

Với chủ đề “Bể nợ”, chương trình "Chị em gỡ rối" đưa khán giả đến với những câu chuyện thật về tiền bạc, lòng tin và cách ứng xử trong các mối quan hệ tài chính.

Mở đầu, MC Phương Uyên kết nối với câu chuyện của một khán giả: người em gái cho chị thân thiết vay 200 triệu đồng để làm ăn, tin tưởng vì từng trả lãi đúng hẹn bốn tháng liền. Không ngờ, chị không chỉ vay của cô mà còn vay cả mẹ và em ruột, tổng cộng 600 triệu đồng, rồi đem cho người khác vay lại để hưởng chênh lệch. Khi con nợ bỏ trốn, chị vỡ nợ, mất khả năng chi trả và chỉ xin khất nợ dần.

Nghe chuyện, diễn viên Tuyền Mập cho rằng, đây là ví dụ điển hình cho câu nói “tham thì thâm”. Cô nhận định, người chị đã quá mạo hiểm khi dùng vốn vay để cho vay lại, biến người thân thành nạn nhân của lòng tham và sự thiếu suy xét.

MC Phương Uyên cho rằng “bị giật nợ” là một dạng tai nạn tài chính phổ biến. Tiến sĩ tâm lý Tô Nhi A phân tích sâu hơn: lỗi không chỉ ở người vay mà còn ở người cho vay, khi cho vay vì “thấy có lời” đã là một sự toan tính. Bà chỉ ra bốn sai lầm thường gặp: không tìm hiểu mục đích vay; Không xác định khả năng trả;  Thiếu theo dõi sau khi cho vay và Không có nguyên tắc tài chính rõ ràng.

Tiến sĩ tâm lý Tô Nhi A phân tích: lỗi không chỉ ở người vay mà còn ở người cho vay.

Theo Tiến sĩ, mỗi người cần đặt ra giới hạn và chuẩn bị tinh thần rằng, khi đã cho vay thì phải chấp nhận rủi ro mất tiền để không đánh đổi sự bình yên trong cuộc sống.

MC Phương Uyên chia sẻ thêm, thực tế có nhiều trường hợp còn nghiêm trọng hơn, từ vài trăm triệu ban đầu, người cho vay vì ham lãi mà dốc hết tiền tiết kiệm, tiền người thân rồi cuối cùng vỡ nợ hàng tỷ đồng. Câu hỏi được đặt ra: “Khi người vay tuyên bố không có khả năng trả, liệu còn cách nào đòi lại tiền?”.

Tiến sĩ Tô Nhi A thẳng thắn: “Không có cách nào cả”. Dù có kiện thắng, nếu người vay không còn tài sản thì bản án cũng chỉ mang tính hình thức. Diễn viên Tuyền Mập cảnh báo thêm, nếu lãi suất cho vay vượt mức cho phép, người cho vay còn có thể “thua ngược” khi bị xử lý về hành vi cho vay nặng lãi.

Điều khiến khán giả đồng cảm là nỗi đau mất niềm tin, đặc biệt khi người trong cùng gia đình lại giấu nhau chuyện tiền bạc. Diễn viên Tuyền Mập cho rằng, nếu việc vay mượn minh bạch và vì mục đích làm ăn nghiêm túc, sẽ chẳng cần phải giấu giếm; càng giấu, càng dễ khiến tình cảm rạn nứt.

Từ góc độ chuyên môn, Tiến sĩ Tô Nhi A khuyên người mất tiền nên học cách đối diện thực tế, coi như “tiền đã mất”, tập trung dọn dẹp lại tâm trí và xem đó là bài học tài chính và cảm xúc.

Về mặt pháp lý, Luật sư Dương Ánh Nga cho biết, vay mượn giữa cá nhân là giao dịch dân sự hợp pháp nếu có hợp đồng rõ ràng. Tuy nhiên, khi người vay mất khả năng chi trả, việc khởi kiện gặp nhiều trở ngại, tòa có thể xử thắng nhưng nếu người vay không có tài sản thì việc thi hành án vẫn “bó tay”.

Bà khuyến cáo, người cho vay nên yêu cầu tài sản thế chấp – điều mà hầu hết các khoản vay thân quen thường bỏ qua.

Luật sư cũng cảnh báo: Nếu người vay có hành vi gian dối, chiếm đoạt tài sản, họ có thể bị truy tố hình sự theo Điều 175 Bộ luật Hình sự với mức phạt cao nhất đến tù chung thân. Ngược lại, người cho vay cũng phải cẩn trọng: Nếu cho vay lãi nặng vượt 100%/năm, có thể bị xử lý hình sự theo Điều 201, mức phạt tù đến 3 năm.

“Niềm tin là quý giá nhưng khi gắn với tiền bạc mà thiếu hiểu biết pháp luật, cái giá phải trả có khi còn lớn hơn cả số tiền mất đi” – Luật sư Dương Ánh Nga nhấn mạnh.

Chương trình tiếp tục với câu chuyện người con bị mất tiền gửi mẹ ruột giữ hộ. Vì sợ tiêu hoang, cô gái gửi tiền cho mẹ giữ, tin rằng an toàn hơn gửi ngân hàng. Nhưng khi cần rút để mua xe, mẹ né tránh rồi bật khóc thú nhận đã đem toàn bộ tiền chơi hụi, bị giật mất sạch.

Diễn viên Tuyền Mập cho rằng, gốc rễ mọi bi kịch tài chính đều nằm ở lòng tin mù quáng trong quan hệ thân thiết.

Diễn viên Tuyền Mập chia sẻ, trong hoàn cảnh thì phải nghĩ tích cực: “Tiền có thể kiếm lại, quan trọng là rút kinh nghiệm và không lặp sai lầm”.

Tiến sĩ Tô Nhi A nhận định, nếu người mẹ thật sự muốn giúp con, đã không cần giấu. Việc giấu giếm cho thấy sự chủ quan hoặc toan tính riêng. Bà khuyên người con nên buông bỏ, vì nếu theo lý sẽ tổn thương, mà theo tình thì chỉ thêm đau lòng.

MC Phương Uyên kết luận: không ai hoàn toàn đúng hay sai. Người mẹ sai vì giấu con, nhưng cũng là nạn nhân của lòng tin sai chỗ; người con thì mất tiền và niềm tin. Cả hai cần học cách lên kế hoạch tài chính và giữ lại cho mình một khoảng an toàn.

Khép lại chủ đề “Bể nợ”, diễn viên Tuyền Mập cho rằng, gốc rễ mọi bi kịch tài chính đều nằm ở lòng tin mù quáng trong quan hệ thân thiết. Tiến sĩ Tô Nhi A đúc kết: “Hạnh phúc chỉ thật sự bền vững khi con người đạt được sự độc lập tài chính. Đừng trao quyền quyết định tiền bạc cho bất kỳ ai – dù đó là người thân.”