Hệ lụy khi “nghiện” video ngắn ở người trẻ

Phía sau những phút giây giải trí tưởng chừng vô hại, việc lạm dụng video ngắn đang khiến nhiều người trẻ đánh mất sự tập trung, rơi vào lo âu, trầm cảm và nhiều hệ lụy khác về sức khỏe tinh thần.

Trong nhịp sống nhanh của xã hội hiện đại, người trẻ ngày nay vừa có nhiều cơ hội phát triển, vừa phải đối mặt với không ít thách thức về tâm lý, hành vi và các mối quan hệ.

Tuần này, chương trình “Câu Chuyện Cuộc Sống” mang đến ba chủ đề gần gũi nhưng cũng đầy suy ngẫm: “Hệ lụy khi ‘nghiện’ video ngắn ở người trẻ”, “Kiên trì với mục tiêu – chìa khóa giúp chạm tới thành công” và “Tôn trọng sự khác biệt giữa cha mẹ và con cái”.

Mỗi câu chuyện là một lát cắt chân thật của đời sống, phản ánh những vấn đề mà nhiều người trẻ đang trải qua trong hành trình tìm kiếm bản thân giữa thời đại số.

Nhiều khi định xem vài phút cho vui, nhưng rồi lại cuốn theo hàng chục video liên tiếp (Ảnh minh họa)Nhiều khi định xem vài phút cho vui, nhưng rồi lại cuốn theo hàng chục video liên tiếp (Ảnh minh họa)Nhiều khi định xem vài phút cho vui, nhưng rồi lại cuốn theo hàng chục video liên tiếp (Ảnh minh họa)

Nhiều khi định xem vài phút cho vui, nhưng rồi lại cuốn theo hàng chục video liên tiếp (Ảnh minh họa)

Hệ lụy khi “nghiện” video ngắn ở người trẻ

Chỉ cần vài thao tác chạm, hàng trăm video ngắn xuất hiện với nội dung phong phú, hình ảnh bắt mắt, âm thanh lôi cuốn. Từ TikTok, YouTube Shorts đến Reels, loại hình giải trí này đang chiếm lĩnh thời gian và tâm trí của hàng triệu người trẻ Việt Nam. Tuy nhiên, đằng sau những phút giây thư giãn ấy là những hệ lụy khó lường.

Chị T.V.K.V (TP.HCM) kể: “Nhiều khi định xem vài phút cho vui, nhưng rồi lại cuốn theo hàng chục video liên tiếp. Khi nhận ra thì đã khuya. Lúc xem thì thấy vui, nhưng sau đó lại nhức đầu, mỏi mắt và trống rỗng.”

Chị V.L.B.H (TP.HCM) cũng chia sẻ: “Tôi từng đặt giới hạn nửa tiếng, nhưng hiếm khi giữ được. Càng xem càng bị cuốn vào. Có lúc còn tự ti khi thấy người khác giỏi hơn mình.”

Theo bà Phan Tường Uyên (Giám đốc Hệ thống Tâm lý Doanh nghiệp và Hành vi tổ chức – Sài Gòn Psychub) chính cơ chế gợi ý thông minh khiến video ngắn dễ gây nghiện. “Ban đầu, chúng ta chọn xem vì thích, nhưng dần dần lại xem vì phụ thuộc. Khi mệt mỏi hay lo âu, nhiều người tìm đến video ngắn để quên đi căng thẳng. Tuy nhiên, não bộ liên tục bị kích thích, khiến người xem không còn không gian để suy nghĩ, đối diện và giải quyết vấn đề thật”, bà nói thêm.

ThS Đoàn Thị Minh Thoa (Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (ĐHQG TP.HCM)) cho rằng người trẻ cần học cách quản lý bản thân trong môi trường số: Đặt giới hạn thời gian sử dụng mạng xã hội; Biết điều chỉnh cảm xúc để không bị cuốn theo trào lưu; Lựa chọn nội dung tích cực, thậm chí trở thành người sáng tạo có trách nhiệm.

“Video ngắn không xấu, nhưng nếu không tỉnh táo, người dùng dễ trở thành nạn nhân của cảm xúc nhất thời,” bà Thoa nhấn mạnh.

Giải trí là cần thiết, nhưng chỉ thực sự ý nghĩa khi nó giúp con người thư giãn, học hỏi và phát triển, chứ không làm hao mòn năng lượng sống.

Trong hành trình theo đuổi ước mơ, không ít người trẻ từng chùn bước giữa khó khăn. (Ảnh minh họa)Trong hành trình theo đuổi ước mơ, không ít người trẻ từng chùn bước giữa khó khăn. (Ảnh minh họa)Trong hành trình theo đuổi ước mơ, không ít người trẻ từng chùn bước giữa khó khăn. (Ảnh minh họa)Trong hành trình theo đuổi ước mơ, không ít người trẻ từng chùn bước giữa khó khăn. (Ảnh minh họa)

Trong hành trình theo đuổi ước mơ, không ít người trẻ từng chùn bước giữa khó khăn. (Ảnh minh họa)

Kiên trì với mục tiêu – “Chìa khóa” chạm tới thành công

Trong hành trình theo đuổi ước mơ, không ít người trẻ từng chùn bước giữa khó khăn. Nhưng chính những lần muốn bỏ cuộc ấy lại là phép thử của sự kiên trì – yếu tố được xem là “chìa khóa vàng” dẫn đến thành công.

Em Nguyễn Xuân Sang (TP.HCM) chia sẻ: “Có lúc tôi muốn buông xuôi vì mệt mỏi, nhưng khi dừng lại suy nghĩ, tôi nhận ra nếu bỏ cuộc, tất cả nỗ lực trước đó sẽ thành vô nghĩa. Thế là tôi tiếp tục cố gắng.”

Em Phạm Lê Minh Duyên (TP.HCM) đặt mục tiêu đạt học sinh giỏi và giữ vững tinh thần dù gặp áp lực: “Đầu năm có nhiều lời nhận xét khiến tôi stress. Nhưng tôi nhận ra nếu để người khác chi phối, mình sẽ không thể đạt mục tiêu. Tôi chọn tập trung vào bản thân.”

Theo bà Phan Tường Uyên, sự kiên trì không phải là bẩm sinh, mà hoàn toàn có thể rèn luyện.

“Kiên trì là sự kết hợp giữa cảm xúc, động lực và khả năng tự điều tiết. Người biết quản lý cảm xúc sẽ ít nản lòng trước thất bại, từ đó củng cố tinh thần để tiến bước.”

Còn ThS Đinh Văn Mãi (Trường Đại học Văn Lang) phân biệt rõ giữa kiên trì và cố chấp: “Kiên trì là giữ vững mục tiêu nhưng linh hoạt trong cách thực hiện. Cố chấp là bám chặt phương pháp dù biết sai. Để rèn luyện kiên trì, mỗi người cần học hỏi, điều chỉnh và ghi nhận sự tiến bộ – dù nhỏ – trên hành trình của mình.”

Trong cuộc sống, đôi khi kiên trì còn quan trọng hơn cả tài năng, bởi tài năng giúp khởi đầu, nhưng chỉ có kiên trì mới đưa con người đến đích cuối cùng.

Mỗi gia đình là một thế giới nhỏ, nơi tình yêu thương luôn hiện hữu (Ảnh minh họa)Mỗi gia đình là một thế giới nhỏ, nơi tình yêu thương luôn hiện hữu (Ảnh minh họa)

Mỗi gia đình là một thế giới nhỏ, nơi tình yêu thương luôn hiện hữu (Ảnh minh họa)

Tôn trọng sự khác biệt giữa cha mẹ và con cái

Mỗi gia đình là một thế giới nhỏ, nơi tình yêu thương luôn hiện hữu, nhưng không ít lần bị che mờ bởi khác biệt thế hệ. Cha mẹ thường mong con đi theo con đường “an toàn”, trong khi con cái lại khát khao tự do và được sống với đam mê riêng.

Sinh viên Mai Văn Chiến (Đại học Gia Định) chia sẻ: “Tôi ước mơ làm trong ngành truyền thông, nhưng ba mẹ ban đầu không hiểu. Sau khi tôi giải thích, ba mẹ dần đồng ý và cùng tôi tìm hiểu các trường phù hợp. Tôi thật sự biết ơn vì ba mẹ đã lắng nghe.”

Chị Huỳnh Kế Mỹ Hạnh (TP.HCM) thì thừa nhận, trước đây chị từng khó chấp nhận sự khác biệt của con: “Tôi nghĩ mình đúng, nên hay áp đặt. Sau nhiều lần tranh cãi, tôi hiểu rằng nếu cứ ép, con sẽ không chia sẻ nữa. Giờ tôi lắng nghe nhiều hơn và xem con như một người trưởng thành.”

Theo ông Trịnh Hữu Chung (Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Gia Định): “Phụ huynh nên lắng nghe hết tâm tư của con, sau đó nhẹ nhàng định hướng. Chia sẻ từ trải nghiệm thật – như ‘mưa dầm thấm lâu’ – sẽ giúp con cảm nhận được tình thương và tự giác hơn.”

Chuyên gia tâm lý Phạm Quyền khẳng định, khác biệt giữa các thế hệ là điều tự nhiên: “Cha mẹ lớn lên trong thời kỳ coi trọng kỷ luật và ổn định, còn con cái trưởng thành trong xã hội đề cao tự do và cá nhân. Vấn đề không nằm ở khác biệt, mà ở cách ta phản ứng với nó. Khi cha mẹ biết lắng nghe, hỏi con tại sao, thay vì phán xét, không khí gia đình sẽ khác hoàn toàn.”

Một gia đình hạnh phúc không phải là nơi mọi người đều giống nhau, mà là nơi mỗi người được tôn trọng và thấu hiểu. Khi biết lắng nghe và chấp nhận sự khác biệt, cha mẹ và con cái sẽ tìm được tiếng nói chung – để yêu thương trở thành sợi dây gắn kết bền chặt nhất.