Đừng biến trẻ em thành công cụ câu “view”

Trong những năm gần đây, TikTok trở thành nền tảng giải trí thu hút hàng triệu người dùng Việt Nam. Bên cạnh những nội dung sáng tạo, tích cực cũng có những trào lưu gây tranh cãi. Một trong số đó phải kể đến trào lưu cha mẹ cho con nhỏ mặc quần áo người lớn, thậm chí hở hang, rồi nhảy theo các điệu gợi cảm để quay clip đăng mạng. Việc làm này không chỉ phản giáo dục mà còn tiềm ẩn rủi ro xâm hại quyền trẻ em.

Trào lưu “con nhảy gợi cảm” trên TikTok và hệ lụy

Trong những năm gần đây, TikTok không chỉ trở thành nơi giải trí mà còn là “sân chơi” thu hút hàng triệu người dùng Việt Nam, từ giới trẻ đến cả các bậc phụ huynh. Nền tảng này tràn ngập những nội dung sáng tạo, hài hước và lôi cuốn, nhưng đồng thời cũng xuất hiện nhiều trào lưu gây tranh cãi, trong đó phải kể đến trào lưu “Vua chúa cũng chỉ đến thế mà thôi”.

Cụ thể, TikTok xuất hiện hàng trăm clip ghi lại cảnh các ông bố trong nhiều bối cảnh khác nhau, từ bàn nhậu, giường ngủ đến bể bơi cổ vũ con gái chỉ tầm 5-7 tuổi mặc đồ người lớn, trang điểm đậm, uốn éo tay chân, lắc hông theo điệu nhạc với động tác gợi cảm vốn thuộc về người trưởng thành.

Trào lưu “Vua chúa cũng chỉ đến thế mà thôi” gây nhiều tranh cãi.

Xu hướng này đang trở thành “cơn sốt” trên TikTok, thu hút hàng trăm nghìn lượt xem cùng hàng chục nghìn lượt thích, chia sẻ. Tuy nhiên, sự lan rộng nhanh chóng của nó cũng làm dấy lên nhiều tranh cãi khi ranh giới giữa “vui nhộn” và “phản cảm” ngày càng mờ nhạt.

Một clip được tài khoản “Hung Ngo” chia sẻ ghi lại hình ảnh bé gái mặc áo croptop, quần short ôm sát, đứng giữa phòng khách trải thảm màu hồng, từng bước chân nhịp nhàng theo điệu nhạc pop nước ngoài, đôi tay lia qua lia lại gợi cảm, mái tóc búi cao phất phơ theo chuyển động, khiến người xem khó tin đây là trẻ em.

Có clip bé gái đội tóc giả xoăn lọn, đeo kính râm oversized, đứng trên ghế sofa, nhún nhảy theo nhạc EDM nhịp nhanh, xoay người, uốn lưng, lắc vai, đưa tay lên cao hệt như ca sĩ đang trình diễn MV chuyên nghiệp. Một số bé khác đứng trên sàn gỗ, ánh đèn RGB nhấp nháy chiếu sáng cơ thể nhỏ bé, môi đỏ chót, tay cầm micro giả, miệng mấp máy theo nhạc, cố bắt chước thần thái người lớn, thậm chí học theo những động tác sexy, lắc hông, quay hông, gập người, đôi mắt long lanh nhưng lạc lõng trong thân hình non nớt.

Hay tài khoản “Bé đẹp” với hơn 200 nghìn follow, thường xuyên đăng clip cô con gái tầm 5,6 tuổi nhảy múa. Hầu hết các clip, bé gái đều mặc đồ như người lớn, nhảy uốn éo, lắc hông. Dưới phần bình luận, bên cạnh vài lời khen “dễ thương” thì đa số đều tỏ vẻ lo ngại. Tài khoản có tên “Li.en” nói: “Con nhỏ như vậy nên cho con nét ngây thơ dễ thương, chứ đâu mà mặc đồ khêu gợi không phù hợp rồi nhiều thành phần xấu biến thái dòm ngó”.

Trước sự quan tâm ấy, chủ tài khoản “Bé đẹp” cũng đồng thời là mẹ bé gái đáp trả: “Chị ơi, người lớn ăn mặc hở hang thì gọi là khêu gợi chứ trẻ con mà đầu óc mấy chị vẫn nghĩ ra được điều đó thì chắc mấy chị suốt ngày chỉ nghĩ đến cái việc đó thôi hả chị”. Dù bị phản ứng mạnh mẽ nhưng tài khoản “Li.en” vẫn bình tĩnh giải thích: “Người lớn đủ trưởng thành để bảo vệ bản thân. Bạn chưa nghe về các vụ xâm hại trẻ à. Tôi không phải là người cổ hủ về ăn mặc nhưng đối với trẻ thơ nên giữ lại nét ngây thơ đúng độ tuổi…”.

Theo các nhà xã hội học, động cơ đằng sau hiện tượng này bắt nguồn từ tâm lý “sính like”, thích khoe con, thậm chí muốn con “nổi tiếng sớm”. Nhiều phụ huynh cho đó chỉ là trò vui, nhưng thực tế, việc này đang biến trẻ thành “công cụ câu view” hơn là đối tượng được bảo vệ, chăm sóc và nuôi dưỡng đúng cách.

Chia sẻ về clip đu trend con gái nhảy uốn éo trước mặt bố vừa xuất hiện trên TikTok, chuyên gia tâm lý Hồng Hương, Thường trực tại Thư viện lưu trú thuộc Hội Bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam nhận định: “Các bậc cha mẹ thường chưa đánh giá hết hệ lụy. Về mặt truyền thông, cha mẹ có thể cho rằng điều đó tốt cho con, hoặc đơn giản là thấy vui thì theo. Nhưng chính cách làm này đang tạo ra tình trạng nhiều gia đình vô tình lạm dụng trẻ em, họ đang lạm dụng con cái của chính mình mà không hề nhận ra”.

Chuyên gia tâm lý Hồng Hương, Thường trực tại Thư Viện Lưu Trú thuộc Hội Bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam.

Bà Hương phân tích thêm, việc cho trẻ mầm non nhảy múa theo các bài nhạc gợi dục nhằm thu hút lượt xem, câu like trên mạng xã hội không chỉ phản giáo dục mà còn có thể cấu thành hành vi xâm hại quyền trẻ em. Trẻ em có quyền sống đúng lứa tuổi, được bảo vệ khỏi những nội dung không phù hợp về tình dục và bị thương mại hóa hình ảnh cá nhân. Khi cha mẹ cho trẻ biểu diễn những động tác của người lớn rồi đăng lên mạng, họ vô tình khiến trẻ mất đi sự hồn nhiên, hình thành nhận thức lệch lạc về cơ thể và giá trị bản thân. Những hình ảnh đó còn có nguy cơ bị khai thác, lan truyền và biến trẻ thành mục tiêu của kẻ xấu.

“Việc ép trẻ “diễn” để phục vụ sự nổi tiếng ảo không còn là trò đùa mà đã tiệm cận lạm dụng trẻ em vì mục đích lợi nhuận, thậm chí có thể vi phạm luật lao động trẻ em nếu hành vi diễn ra thường xuyên, có tổ chức và mang tính thương mại. Các bậc cha mẹ cần tỉnh táo và nhận thức rằng việc bảo vệ con là để trẻ lớn lên an toàn, đúng với lứa tuổi chứ không phải biến con thành công cụ thỏa mãn sự chú ý của người lớn”, bà Hương nhấn mạnh.

Trách nhiệm của gia đình và xã hội

Khi trào lưu trẻ nhảy gợi cảm trên mạng lan rộng, câu hỏi đặt ra không chỉ là về giải trí hay giáo dục, mà còn liên quan trực tiếp đến trách nhiệm của gia đình và xã hội trong việc bảo vệ trẻ. Cha mẹ, nền tảng mạng xã hội, pháp luật và cộng đồng đều đóng vai trò quan trọng nhưng ai cũng cần nhận thức rõ rằng mỗi hành vi, mỗi clip hay hình ảnh chia sẻ đều để lại hậu quả thực sự, tác động lâu dài đến sự an toàn và phát triển của trẻ nhỏ.

Nói về vấn đề này, ông Phạm Mạnh Đức, CEO TOPMO Group, đối tác chính thức của TikTok Việt Nam nhận định: “Việc các bậc phụ huynh và trẻ nhỏ nhanh chóng nắm bắt xu hướng trên Internet phần nào phản ánh khả năng thích nghi và tiếp cận công nghệ - văn hóa toàn cầu của xã hội hiện nay. Đây là một tín hiệu đáng mừng. Tuy nhiên, mặt trái của sự lan truyền quá nhanh là thiếu chọn lọc trong tiếp nhận và chia sẻ nội dung. Điều này khiến một số phụ huynh và giới trẻ vô tình tiếp tay cho những nội dung không phù hợp, gián tiếp ảnh hưởng đến nhận thức của trẻ em là lứa tuổi nhạy cảm với các tác động từ môi trường xung quanh”.

Ông Phạm Mạnh Đức: “trách nhiệm bảo vệ trẻ không thuộc một bên nào, mà cần sự đồng hành của gia đình, cộng đồng và hệ sinh thái số”.

Thực tế, khi một nội dung được đăng lên mạng xã hội, nếu không có xác nhận từ người trong cuộc, khó có thể kết luận về mục đích thật sự phía sau. Đa số trường hợp, hình ảnh của con được chia sẻ bởi cha mẹ xuất phát từ tình yêu thương, niềm tự hào. Bố mẹ nào chẳng thấy con dễ thương, đáng yêu và muốn lan tỏa niềm hạnh phúc đó đến cộng đồng, nhận sự đồng cảm, lời khen hay sự động viên.

Bên cạnh đó, hình ảnh trẻ em dễ tạo hiệu ứng, thu hút lượt xem, tương tác và sự chú ý nên không ít phụ huynh nhìn thấy cơ hội. Họ bắt đầu dùng hình ảnh con trong chiến lược nội dung, nhằm mục đích kinh doanh, bán hàng online hay xây dựng thương hiệu cá nhân. Nhiều gia đình thành công với mô hình này, thậm chí có buổi livestream đạt doanh thu hàng tỷ đồng.

Ông Đức cho rằng, việc khai thác hình ảnh con hợp lý hoàn toàn có thể là chiến lược hiệu quả. Nhưng quan trọng là cha mẹ cần đặt giới hạn, nguyên tắc rõ ràng và luôn đặt quyền lợi, sự an toàn cùng cảm xúc của con trẻ lên hàng đầu.

Cũng theo ông Đức, từ góc nhìn pháp lý, Bộ luật Dân sự Việt Nam quy định mọi cá nhân đều có quyền đối với hình ảnh của mình, bao gồm trẻ em. Sử dụng hình ảnh trẻ, dù là con ruột cho mục đích thương mại cần cân nhắc kỹ, đặc biệt khi trẻ chưa đủ nhận thức và đồng thuận. Trong một số trường hợp, nếu khai thác gây tổn thương tinh thần, xâm phạm đời tư hoặc ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển, hoàn toàn có thể bị xử lý theo pháp luật.

Nói cách đơn giản, quyền làm cha mẹ không đồng nghĩa toàn quyền sử dụng hình ảnh con cho mục đích cá nhân. Tình yêu dành cho con cần đi kèm hiểu biết về ranh giới và trách nhiệm, đặc biệt trong môi trường mạng phức tạp như hiện nay.

“Thực tế, các nền tảng mạng xã hội đã có bước tiến đáng kể trong việc xây dựng chính sách bảo vệ quyền trẻ em. TikTok là nền tảng có lượng người dùng trẻ lớn đã ban hành nhiều quy định rõ ràng về việc sử dụng hình ảnh trẻ trong sáng tạo nội dung và hoạt động thương mại. Tính đến đầu năm 2025, các chính sách này tiếp tục được cập nhật và siết chặt hơn. Tuy nhiên, với hàng triệu nội dung mỗi ngày, kiểm soát tuyệt đối gần như không thể, dù có hệ thống thuật toán hiện đại hay đội ngũ kiểm duyệt”, ông Đức cho biết thêm.

Một thực tế khác cần thẳng thắn nhìn nhận, phần lớn các nền tảng mạng xã hội phổ biến không được xây dựng tại Việt Nam. Điều này đồng nghĩa văn hóa, chuẩn mực đạo đức hay thuần phong mỹ tục Việt có thể không phải ưu tiên hàng đầu trong chính sách vận hành.

Khi có người tỏ ra lo lắng về cách uốn éo và ăn mặc không phù hợp của đứa trẻ, chủ kênh đã phản ứng rất dữ dội.

Vì vậy, thay vì trông chờ nền tảng, mỗi cá nhân, đặc biệt cha mẹ nên chủ động trang bị kiến thức cơ bản về quyền riêng tư, an toàn số và cách bảo vệ con trước rủi ro trên môi trường mạng. Trách nhiệm bảo vệ trẻ không thuộc một bên nào, mà cần sự đồng hành của gia đình, cộng đồng và hệ sinh thái số.

Trong 2 năm trở lại đây, Nhà nước đã có những bước đi rõ ràng và quyết liệt trong quản lý, bảo vệ không gian mạng, đặc biệt liên quan trẻ em. Các văn bản pháp lý mới liên tục được ban hành, điều chỉnh hoạt động cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng xã hội kịp thời và sát thực tế. Đáng chú ý, đầu năm 2025, Nghị định 147/2024/NĐ-CP có hiệu lực. Nội dung nổi bật là tất cả người dùng mạng xã hội bắt buộc xác minh danh tính. Trẻ em dưới 16 tuổi tham gia mạng xã hội phải đăng ký, xác minh danh tính do phụ huynh thực hiện. Cha mẹ chịu trách nhiệm giám sát quá trình sử dụng, và chịu trách nhiệm pháp lý nếu xảy ra hệ quả tiêu cực từ hành vi lệch chuẩn.

Ông Đức cho rằng, bên cạnh gia đình, báo chí, tổ chức truyền thông và cộng đồng sáng tạo cũng đóng vai trò quan trọng. Việc phản ánh kịp thời, lên án mạnh mẽ những hành vi sai lệch, đặc biệt nội dung ảnh hưởng tiêu cực đến trẻ em là một phần trách nhiệm chung tay xây dựng môi trường mạng lành mạnh.

Tuy nhiên, trọng trách lớn nhất vẫn thuộc mỗi gia đình. Cha mẹ cần nâng cao nhận thức, không chỉ dừng ở “thấy vui thì đăng” hay “thấy trend thì làm theo”. Trong thế giới số, một hành động nhỏ cũng có thể ảnh hưởng lâu dài, đặc biệt với trẻ em. Cha mẹ cần học hỏi, cập nhật kiến thức, định hướng con phát triển an toàn, tích cực và đúng lứa tuổi.

Mạng xã hội tuy là môi trường ảo, nhưng hậu quả thật. Mỗi hình ảnh, mỗi dòng trạng thái đăng lên đều có thể trở thành “dấu vết kỹ thuật số” khó xóa. Hãy suy nghĩ kỹ, tìm hiểu đầy đủ và đặt câu hỏi: “Liệu nội dung này có ảnh hưởng gì cho chính mình, người thân, đặc biệt là con trẻ trong tương lai?”

Những vụ việc gần đây minh chứng rõ không ít người vì mải mê tương tác, lan truyền nội dung thiếu kiểm soát đã vướng vòng lao lý, với những bản án nặng chờ đợi. Đây không còn là cảnh báo, mà là thực tế. Nếu cha mẹ không chủ động bảo vệ con, không ai thay họ làm được. Trách nhiệm nằm trong từng hành động, từng lựa chọn mỗi ngày của họ.