Những điều chỉnh làm Thủ Thiêm biến dạng

Khu đô thị mới Thủ Thiêm bị thay đổi so với quy hoạch dẫn đến khiếu nại của người dân kéo dài mười mấy năm qua.

Thanh tra Chính phủ (TTCP) đã chỉ ra hàng loạt sai phạm của UBND TP HCM, Bộ Xây dựng và cả Văn phòng Chính phủ liên quan đến dự án khu đô thị mới Thủ Thiêm (TP HCM). Trong đó có việc giao đất tràn lan làm mất đất tái định cư (TĐC), từ đó làm biến dạng quy hoạch khu đô thị này.

Làm mất đất tái định cư

Quyết định 367/1996 của Thủ tướng phê duyệt khu TĐC có diện tích 160 ha, giáp ranh quy hoạch khu đô thị mới Thủ Thiêm. Tuy nhiên, TP vẫn lấy đất khu vực này giao cho doanh nghiệp làm 51 dự án nhà ở, văn phòng, khu vui chơi giải trí, công trình công cộng... với tổng diện tích khoảng 144,6 ha. Hậu quả là không có đủ đất để bố trí TĐC theo quy hoạch được Thủ tướng phê duyệt.

Những điều chỉnh làm Thủ Thiêm biến dạng - 1

Các hộ dân khiếu nại về ranh quy hoạch đối với 4,3 ha thuộc khu phố 1, phường Bình An sống tạm bợ trong nhiều năm qua - Ảnh: SỸ HƯNG

Tổng diện tích đất được UBND quy hoạch, bố trí TĐC là hơn 46 ha. Theo TTCP, so với quy hoạch, TP còn thiếu gần 114 ha bố trí TĐC nhưng không báo cáo Thủ tướng. Để bù phần đất còn thiếu, phải bổ sung bằng các quỹ đất khác ở nhiều nơi trên địa bàn quận 2. Cụ thể, năm 2002, UBND TP yêu cầu các sở - ngành rà soát quỹ đất trên địa bàn quận 2, thu hồi đất của các dự án chậm triển khai, không nhất thiết một địa điểm.

Qua kiểm tra các dự án trên, TTCP đã phát hiện nhiều vi phạm. Đó là giao đất cho doanh nghiệp không đúng với giấy phép kinh doanh, không đúng thẩm quyền, không có quy hoạch chi tiết 1/2.000 được duyệt; chưa ký hợp đồng thuê đất vẫn cho phép sử dụng; giao đất công không qua đấu giá... Các dự án này đều có vi phạm về quy hoạch và giấy phép xây dựng như lấn sông, xây dựng công trình sai quy hoạch, vượt số tầng; tính toán tiền sử dụng đất chưa đúng quy định.

Kiến trúc sư trưởng TP vượt quyền

Ngày 28-8-1995, UBND TP có tờ trình gửi Bộ Xây dựng thẩm định quy hoạch chi tiết khu trung tâm mới Thủ Thiêm. Đến ngày 15-5-1996, Bộ Xây dựng gửi văn bản cho Thủ tướng xét duyệt quy hoạch khu đô thị này là khoảng 759,7 ha.

Đến ngày 27-5-1996, UBND TP gửi tờ trình đề nghị Thủ tướng phê duyệt quy hoạch xây dựng 1/5.000 với diện tích 770 ha - nhiều hơn khoảng 10 ha so với thẩm định của Bộ Xây dựng; đồng thời bổ sung khu chuyển dân TĐC 160 ha giáp ranh phạm vi lập quy hoạch (chưa có ý kiến thẩm định của Bộ Xây dựng). Ngày 4-6-1996, Thủ tướng có Quyết định 367 phê duyệt quy hoạch xây dựng khu đô thị mới Thủ Thiêm với tổng diện tích 930 ha gồm: khu đô thị mới 770 ha và khu TĐC 160 ha. Theo TTCP, toàn bộ các văn bản như tờ trình, văn bản thẩm định của UBND TP, Bộ Xây dựng và quyết định phê duyệt của Thủ tướng đều nêu không đầy đủ, cụ thể về ranh giới, vị trí quy hoạch, nhất là các hồ sơ kèm theo.

Ngoài ra, bản đồ quy hoạch tổng mặt bằng 1/5.000 khu đô thị mới Thủ Thiêm ghi ngày 12-6-1995 có đóng dấu của các đơn vị liên quan (Công ty Dịch vụ phát triển đô thị - đơn vị lập bản đồ, Sở Xây dựng TP và Kiến trúc sư trưởng TP) cho thấy phần diện tích 4,3 ha thuộc khu phố 1 (phường Bình An, quận 2) chỉ thể hiện ở bước nghiên cứu, đề xuất... TTCP khẳng định phần diện tích 4,3 ha không có trong ranh quy hoạch khu đô thị mới Thủ Thiêm được Thủ tướng phê duyệt.

Mặt khác, ngày 16-9-1998, Kiến trúc sư trưởng TP phê duyệt quy hoạch chi tiết tỉ lệ 1/2.000 khu đô thị mới Thủ Thiêm với diện tích mới là 748 ha (gồm 618 ha đất và 130 ha mặt nước sông Sài Gòn). Trong đó diện tích khu đô thị lại bị giảm 26,3 ha (bao gồm 3 ha mặt nước) so với Quyết định 367. Việc làm này khiến ranh quy hoạch thay đổi về phía Bắc thuộc khu phố 1 là 4,3 ha. Theo TTCP, Kiến trúc sư trưởng TP không có thẩm quyền phê duyệt quy hoạch này, bởi theo Nghị định 91/1994 của Chính phủ, thẩm quyền thuộc UBND TP.

Khẩn trương giải quyết khiếu nại

TTCP cho rằng các động thái trên của TP đã phá vỡ quy hoạch khu đô thị Thủ Thiêm được Thủ tướng phê duyệt; thể hiện sự buông lỏng quản lý, sử dụng đất. Đây là nguyên nhân khiến cuộc sống nhiều người dân bị ảnh hưởng, khiếu nại kéo dài, việc xây dựng khu đô thị mới Thủ Thiêm bị đình trệ.

Trên cơ sở đó, UBND TP được yêu cầu làm rõ trách nhiệm các tổ chức, cá nhân liên quan việc phê duyệt, điều chỉnh quy hoạch; thu hồi đất, đền bù, TĐC; việc lưu trữ hồ sơ, tài liệu, bản đồ; công khai nhận trách nhiệm về những khuyết điểm, vi phạm dẫn đến khiếu nại kéo dài trong thời gian vừa qua. Đối với những hộ dân bị ảnh hưởng, TP cần rà soát từng trường hợp, đặc biệt là các hộ trong khu vực 4,3 ha ngoài ranh quy hoạch để bồi thường, hỗ trợ và TĐC phù hợp.

Liên quan đến vấn đề này, thời gian vừa qua, Ban Thường vụ Thành ủy TP đã khẩn trương chỉ đạo, đồng thời thành lập tổ công tác giải quyết khiếu nại liên quan công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ TĐC thực hiện quy hoạch khu đô thị mới Thủ Thiêm. Tổ trưởng là Chủ tịch UBND TP Nguyễn Thành Phong, Tổ phó là Phó Chủ tịch phụ trách đô thị Trần Vĩnh Tuyến.

Tổ công tác sẽ giải quyết từng khiếu nại theo mốc thời gian cụ thể, từ 1 - 4 tháng tính từ thời điểm TTCP có kết luận. Đối với những trường hợp khiếu nại liên quan đến nội dung nằm trong hay ngoài ranh quy hoạch, sau khi có kết luận của TTCP, có ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng, trong vòng 1 tháng, UBND TP phải có văn bản trả lời hộ dân.