Đề xuất nhiều chính sách đột phá nhằm thu hút các nguồn lực làm đường sắt

00:00 / 0:00

Chuẩn

Tốc độ đọc

Dự thảo Luật Đường sắt (sửa đổi) theo hướng khuyến khích đa dạng hóa nguồn lực đầu tư của địa phương, các thành phần kinh tế khác thông qua hình thức PPP như BOT, BT...

Chiều 27/5, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, đã trình Quốc hội Dự thảo Luật Đường sắt (sửa đổi), với nhiều nội dung cải cách mang tính đột phá.

Dự luật được xây dựng trên tinh thần đơn giản hóa thủ tục hành chính, tăng cường phân cấp, đồng thời tạo hành lang pháp lý thuận lợi nhằm thúc đẩy phát triển hạ tầng, vận tải và công nghiệp đường sắt.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh. Ảnh: Như Ý

Theo Bộ trưởng Trần Hồng Minh, dự thảo Luật tập trung vào 5 nhóm đổi mới quan trọng: Đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng; quản lý, khai thác hạ tầng; hoạt động vận tải; kết nối các phương thức vận tải; và phát triển công nghiệp, nguồn nhân lực.

Một trong những điểm mới nổi bật là việc khuyến khích đa dạng hóa nguồn lực đầu tư của địa phương, các thành phần kinh tế khác, thông qua hình thức PPP như BOT, BT...

Dự luật cho phép địa phương sử dụng ngân sách để tham gia đầu tư các hạng mục thuộc kết cấu hạ tầng đường sắt quốc gia. Đây là bước tiến quan trọng, giúp địa phương chủ động hơn trong việc thúc đẩy các dự án đường sắt đô thị.

Đặc biệt, thủ tục đầu tư cũng được đơn giản hóa khi cho phép áp dụng thiết kế kỹ thuật tổng thể (FEED) thay cho thiết kế cơ sở, đồng thời UBND cấp tỉnh được phép quyết định đầu tư dự án đường sắt đô thị mà không cần thực hiện thủ tục về chủ trương đầu tư như trước.

Những sửa đổi này được kỳ vọng sẽ đẩy nhanh tiến độ triển khai các tuyến metro tại Hà Nội, TP.HCM, góp phần hiện thực hóa Kết luận 49-KL/TW của Bộ Chính trị về phát triển giao thông đô thị.

Bên cạnh đó, dự thảo luật mới cũng nhấn mạnh vai trò kết nối giữa đường sắt với các phương thức vận tải khác. Các cảng hàng không, cảng biển lớn bắt buộc phải có quy hoạch kết nối với đường sắt.

Chủ đầu tư các dự án cảng cũng phải dành quỹ đất cho hạ tầng đường sắt. Đây là một bước đi cần thiết trong bối cảnh chi phí logistics của Việt Nam vẫn cao so với khu vực.

Ngoài ra, dự luật cũng mở rộng các hoạt động dịch vụ, thương mại trong khu vực nhà ga, cho phép khai thác hiệu quả quỹ đất vùng phụ cận (TOD), đồng thời khuyến khích phát triển vận tải liên vận quốc tế bằng đường sắt – một giải pháp hữu hiệu giúp tăng tính cạnh tranh cho hàng hóa Việt Nam.

Cắt giảm 20% thủ tục hành chính, 33% điều kiện kinh doanh

Điểm mới đáng chú ý khác là việc đưa một số sản phẩm đường sắt vào danh mục công nghệ cao được ưu tiên phát triển, đồng thời yêu cầu nhà thầu nước ngoài chuyển giao công nghệ và đào tạo nhân lực cho phía Việt Nam.

Ngoài ra, các doanh nghiệp trong ngành sẽ được ưu tiên sử dụng sản phẩm trong nước nếu đáp ứng yêu cầu kỹ thuật, qua đó tạo động lực cho công nghiệp phụ trợ phát triển.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy. Ảnh: Như Ý

So với Luật Đường sắt 2017, dự thảo mới đã cắt giảm 20% thủ tục hành chính và 33% điều kiện kinh doanh. Qua đó, chỉ giữ lại 6 thủ tục hành chính quan trọng, đồng thời phân quyền mạnh mẽ cho địa phương trong cấp phép xây dựng, quản lý vận hành và đăng ký phương tiện.

Việc phân cấp này được kỳ vọng sẽ giảm gánh nặng cho Chính phủ, đồng thời phát huy tính chủ động của chính quyền các tỉnh, thành phố.

Thẩm tra, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cơ bản đồng tình với các nội dung đổi mới. Tuy nhiên, Ủy ban đề nghị làm rõ thêm một số nội dung về kết nối vận tải, tiêu chí quy hoạch và chính sách khai thác quỹ đất ga đường sắt.

Ngoài ra, việc luật hóa một số cơ chế đặc thù đang thí điểm theo nghị quyết Quốc hội cũng cần được báo cáo xin ý kiến cấp có thẩm quyền để đảm bảo tính minh bạch, hợp hiến.

Liên quan đến cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp trong vận tải phục vụ nhiệm vụ đặc biệt và an sinh xã hội, cơ quan thẩm tra đề nghị làm rõ các tiêu chí cụ thể để xác định chi phí hợp lý và quy trình bù đắp chi phí cho doanh nghiệp, bao gồm cách thức xác minh và kiểm tra các khoản chi phí này.

Cơ quan thẩm tra cũng lưu ý bổ sung các quy định về công khai thông tin trong quá trình hỗ trợ tài chính đối với doanh nghiệp thực hiện các nhiệm vụ đặc biệt và an sinh xã hội.