10 sự kiện nổi bật nhất thế giới năm 2014

Năm 2014 là năm chứng kiến hàng loạt các tai nạn thảm khốc và nhiều bất ổn về an ninh, chính trị toàn cầu.

1. 2014 - năm thảm họa của ngành hàng không thế giới

Chỉ trong năm 2014, thế giới đã chứng kiến gần 20 vụ tai nạn máy bay làm hơn 1.000 người thiệt mạng và mất tích. Tiêu biểu nhất trong số đó là 2 vụ tai nạn của hãng hàng không Malaysia Airline.

Ngày 8.3, chiếc máy bay chở khách mang số hiệu MH370 của hãng hàng không Malaysia Airlines hành trình Kuala Lumpur - Bắc Kinh mang theo 227 hành khách và 12 thành viên phi hành đoàn đột nhiên mất tích. Sau hàng loạt các cuộc tìm kiếm quy mô lớn, cho đến nay, người ta vẫn chưa tìm thấy bất kỳ một dấu hiệu nào về chiếc máy bay MH30. Đây vẫn được xem là một trong những vụ mất tích bí ẩn nhất trong lịch sử hàng không thế giới.

Xác của chiếc máy bay MH17.

Chưa hết vận đen, ngày 17.7, một máy bay khác của hãng hàng không Malaysia là MH17 tiếp tục gặp tai nạn khi đang trên đường bay từ Amsterdam (Hà Lan) về Kuala Lumpur (Malaysia).

Chiếc máy bay xấu số được cho là bị bắn rơi trên không phận đang diễn ra chiến sự giữa quân đội Ukraine và lực lượng ly khai miền Đông. Vụ tai nạn đã làm 298 người thiệt mạng và khiến ngành hàng không thế giới rúng động. Đến nay, vẫn chưa có kết luận cuối cùng về thủ phạm gây ra thảm kịch nói trên.

Ngoài ra trong tháng 7, tháng tồi tệ nhất trong năm của ngành hàng không thế giới khi còn xảy ra 2 vụ tai nạn máy bay khác ở Đài Loan và Mali cướp đi gần 200 sinh mạng.

2. Biển Đông dậy sóng

Năm 2014 cũng là năm có nhiều bất ổn về an ninh khu vực, đặc biệt là tại khu vực biển Đông và biển Hoa Đông.

Ngày 2.5, Tổng công ty Dầu khí hải dương Trung Quốc (CNOOC) ngang nhiên kéo giàn khoan Hải Dương-981 cùng hàng trăm tàu tuần tra vào thềm lục địa và đặc quyền kinh tế của Việt Nam trái phép. Hành vi trên của Trung Quốc vi phạm trắng trợn chủ quyền hợp pháp của Việt Nam cũng như Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển (UNCLOS)

Trung Quốc đặt giàn khoan Hải Dương-981 trái phép trong vùng biển và thềm lục địa của Việt Nam hồi tháng 5.2014

Việt Nam kịch liệt lên án hành vi trái luật pháp quốc tế của Trung Quốc. Trên bình diện quốc tế, nhiều quốc gia như Mỹ, Nhật, Ấn Độ... cũng bày tỏ quan ngại và chỉ trích hành vi gây bất ổn an ninh khu vực của Trung Quốc.

Căng thẳng Biển Đông chỉ lắng dịu khi ngày 15.7, Trung Quốc rút giàn khoan Hải Dương-981 ra khỏi vùng biển của Việt Nam, sớm hơn kế hoạch ban đầu của Bắc Kinh một tháng.

3. Thảm họa chìm phà Sewol

Ngày 16.4, chiếc phà Sewol đang di chuyển từ thành phố Incheon đến đảo Jeju, Hàn Quốc bất ngờ gặp nạn và chìm ngoài khơi. Khi đó, có tổng cộng 459 người trên phà, đa phần là học sinh trường Trung học Danwon tại thành phố Ansan. Tai nạn trên khiến 304 hành khách thiệt mạng và trở thành một trong những thảm họa tồi tệ nhất trong lịch sử đường thủy ở Hàn Quốc.

Chìm phà Sewol ở Hàn Quốc tháng 4.2014. 

Thuyền trưởng phà Sewol là Lee Joon-Seok  và một số thuyền viên đã phải ra hầu tòa và lĩnh án tù vì tội vô trách nhiệm. Lực lượng cảnh sát biển Hàn Quốc sau vụ việc trên đã bị giải tán vì ứng cứu chậm và kém hiệu quả. Thậm chí Thủ tướng Hàn Quốc Jung Hong Won đã phải từ chức.

4. Nga sát nhập bán đảo Crimea

  
Người dân Crimea tập trung ở quảng trường Lenin, tại thủ phủ Simferopol, ăn mừng kết quả của cuộc trưng cầu dân ý.

Ngày 26.2, cuộc xung đột đầu tiên giữa những người ủng hộ và phản đối Nga trên bán đảo Crimea nổ ra, làm ít nhất 20 người bị thương. Đây được xem là sự kiện thúc đẩy việc bán đảo này tổ chức trưng cầu dân ý, sát nhập vào Lãnh thổ Nga bất chấp sự phản đối của Ukraine và phương Tây.

Ngày 17.3, kết quả trưng cầu cho thấy, gần 100% cư dân Crimea ủng hộ tách khỏi Ukraine, gia nhập Nga. Ngày 18.3, tổng thống Nga Vladimir Putin ký sắc lệnh cuối cùng, hoàn tất quy trình sáp nhập bán đảo Crimea vào lãnh thổ Liên bang Nga bất chấp sự phản đối cũng như các biện pháp trừng phạt của Mỹ và Liên minh châu Âu.

 5. Khủng hoảng Ukraine vẫn chưa có hồi kết

Năm 2014 chứng kiến nhiều biến chuyển lớn trong khủng hoảng chính trị ở Ukraine từ việc "phế truất" cựu Tổng thống Yanuovych hồi tháng 2; "ông trùm kẹo ngọt" Petro Poroshenko đắc cử Tổng thống Ukraine cũng như  vùng Đông Ukraine đơn phương tuyên bố thành lập các nhà nước cộng hòa ly khai dẫn đến cuộc xung đột đẫm máu trong khu vực giữa quân đội Kiev và các lực lượng ly khai địa phương.

Quân đội Ukraine ở miền Đông Ukraine

Trong năm nay, đã có khoảng 4.300 người thiệt mạng vì bạo lực ở Ukraine kể từ khi diễn ra các cuộc giao tranh giữa quân đội chính phủ và lực lượng ly khai ở miền Đông nước này. Mặc dù hai bên đã đạt được một thỏa thuận ngừng bắn vào trong tháng 9 nhưng thỏa thuận này nhiều lần bị vi phạm. Đến nay, Ukraine vẫn chìm sâu vào trong khủng hoảng và chưa tìm ra được giải pháp giải quyết hữu hiệu.

6. Sự trỗi dậy bất ngờ của Nhà nước Hồi giáo (IS)

Được thành lập vào tháng 4.2013 với tên gọi ban đầu là Nhà nước Hồi giáo tại Iraq và cận Đông (ISIS), nhóm khủng bố này được cho là một chi nhánh của tổ chức khủng bố khét tiếng al-Qaeda. Nhóm này làm giàu chủ yếu nhờ các hoạt động bắt cóc, tống tiền và buôn bán dầu mỏ và ma túy.

Cảnh khủng bố IS hành quyết nhà báo Mỹ James Foley gây bàng hoàng cho toàn thế giới.

Chỉ trong tháng 6.2014, ISIS bắt đầu mở chiến dịch tấn công chiếm đóng nhiều khu vực ở Iraq, nắm quyền kiểm soát một vùng rộng lớn ở Syria, tuyên bố thành lập vương quốc Hồi giáo và đổi tên thành Nhà nước Hồi giáo (IS). Ngày 19.8, IS khiến thế giới bàng hoàng khi liên tiếp tung lên mạng các đoạn video quay cảnh cắt đầu các công dân Mỹ, Pháp, Anh.

Chính quyền của Tổng thống Obama đã thực hiện một chiến dịch không kích vào các mục tiêu khủng bố ở Iraq và Syria từ tháng 8 đến nay. Ngoài ra, Mỹ còn thành lập một liên minh chống IS toàn cầu với sự tham gia của 62 quốc gia nhưng đến nay vẫn chưa có dấu hiệu nào cho thấy, các phần tử khủng bố cực đoan này sẽ bị tiêu diệt.

7. Biểu tình Ferguson, thức tỉnh phong trào chống phân biệt chủng tộc Mỹ

Hôm 9.8, Michael Brown, một thanh niên da màu, bị một cảnh sát da trắng bắn chết trong tình trạng không có vũ khí và đã giơ tay xin hàng. Cái chết của Brown làm dấy lên làn sóng biểu tình trên khắp nước Mỹ.

Ngày 24.11, bồi thẩm đoàn hạt St. Louis ra phán quyết đầy tranh cãi khi miễn truy tố đối với cảnh sát Darren Wilson - người đã bắn chết Michael Brown. Phán quyết này đã châm ngòi cho làn sóng biểu tình, bạo loạn chưa từng có ở Mỹ trong nhiều năm gần đây.

Chỉ trong 3 ngày từ 25-27.11, biểu tình và bạo loạn nhằm phản đối phán quyết của toà án đã lan rộng ra các thành phố lớn ở Mỹ như Boston, New York, Los Angeles, California làm tê liệt giao thông và xáo trộn cuộc sống thường nhật. Ít nhất 400 người tham gia biểu tình đã bị bắt giữ.

Biểu tình phản đối phân biệt chủng tộc lan rộng khắp nước Mỹ.

Tình hình căng thẳng đã buộc Tổng thống Barack Obama phải liên tục kêu gọi các bên kiềm chế. Trước đó, nhà lãnh đạo Mỹ cũng đã cử các nhóm thuộc Bộ An ninh nội địa và Cục điều tra liên bang Mỹ (FBI) tới Ferguson điều tra vụ việc.

8. Biểu tình đòi dân chủ ở Hong Kong

Ngày 28.9, hàng nghìn người Hong Kong đã xuống đường tại khu vực trung tâm kinh tế, tài chính, nơi đóng văn phòng chính quyền ở Hong Kong. Sau đó, biểu tình lan qua khu mua sắm Causeway Bay và nhiều khu vực khác làm cho việc lưu thông tại Hong Kong bị tê liệt, công sở và trường học phải đóng cửa. Nguyên nhân của cuộc biểu tình này là do người dân Hong Kong phản đối những cải cách bầu cử do Bắc Kinh áp đặt.

Hàng nghìn người tham gia biểu tình, phong tỏa kín các đường phố ở Hong Kong.

Tuy nhiên, ngày 2.12, lãnh đạo phong trào Occupy Central ra đầu hàng cảnh sát và kêu gọi giải tán cuộc biểu tình. Ngày 11.12, cảnh sát Hong Kong tuyên bố sẽ dọn sạch khu vực biểu tình chính ở khu Admiralty và huy động tới 7.000 cảnh sát tham gia chiến dịch này.

Mặc dù phong trào biểu tình đòi dân chủ ở Hong Kong không giành được kết quả như mong đợi, nhưng dư luận thế giới đã rất bất ngờ với tính tổ chức cao của những người biểu tình Hong Kong trong 75 ngày diễn ra chiến dịch chiếm các khu trung tâm. Tại Hong Kong đã không có các hiện tượng đập phá, hôi của, xả rác như nhiều cuộc biểu tình khác.

9. Ebola, đại dịch của năm 2014

Khởi phát từ tháng 12.2013 ở Guinea, dịch Ebola bắt đầu lan rộng ra nhiều quốc gia Tây Phi khác như Liberia, Sierra Leone, rồi lan sang Nigeriavà Mali.

Tính đến tháng 12.2014, đó có khoảng 18.000 người bị nhiễm virus Ebola và hơn 6.000 người thiệt mạng, chủ yếu là ở các quốc gia Tây Phi. Tuy nhiên WHO cũng cảnh báo con số thực tế có thể cao gấp ba lần.

Hơn 6.000 người đã thiệt mạng vì đại dịch Ebola.

10. Mỹ - Cuba bình thường hóa quan hệ sau hơn 50 năm

Ngày 17.12.2014, Tổng thống Mỹ Barack Obama và Chủ tịch Cuba Raul Castro cùng lúc có bài diễn văn lịch sử thông báo nối lại quan hệ ngoại giao giữa Washington và  Habana gián đoạn sau hơn nửa thế kỷ thù địch.

  
Người dân Cuba vui mừng sau khi Cuba - Mỹ  bình thường hóa quan hệ

Tổng thống Barack Obama ca ngợi , đây là "thay đổi quan trọng nhất trong chính sách của Hoa Kỳ với Cuba trong vòng 50 năm qua". Còn người dân Cuba đổ ra đường ăn mừng sau khi hai nước đạt được thỏa thuận bình thường hóa sau hơn nửa thế kỷ chờ đợi.  Mỹ áp đặt lệnh cấm vận kinh tế đối với Cuba năm 1960 và hai nước không có quan hệ ngoại giao kể từ năm 1961. 

Sắp tới,  quan hệ hai nước hứa hẹn sẽ có nhiều thay đổi bao gồm cả việc mở đại sứ quán Mỹ ở Cuba, bắt đầu các cuộc đàm phán bình thường hóa quan hệ, mở lại ngân hàng Mỹ - Cuba, tăng cường xuất nhập khẩu.