Toàn cảnh vụ UAV xâm nhập không phận Ba Lan

00:00 / 0:00

Chuẩn

Tốc độ đọc

Vụ UAV xâm nhập không phận Ba Lan đánh dấu căng thẳng mới giữa phương Tây và Nga khi Warsaw và các đồng minh NATO cho rằng đây là các UAV của Nga, trong khi Moscow phủ nhận.

Vụ UAV xâm nhập không phận Ba Lan đã nhanh chóng trở thành tâm điểm khu vực, khi các bên liên quan đồng loạt phản ứng, trong đó có Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) và Liên minh châu Âu (EU).

Ba Lan nói gì?

Ngày 10-9, Bộ Quốc phòng Ba Lan cáo buộc Nga tiến hành một “hành động gây hấn” khi cho UAV bay vào không phận nước này. Warsaw gọi đây là tình huống “chưa từng có tiền lệ”, theo hãng tin Reuters.

Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk thông báo với quốc hội nước này rằng đã có ít nhất 19 lần vi phạm trong vòng 7 giờ liền kéo dài từ đêm 9-9 đến rạng sáng 10-9, trong đó lực lượng Ba Lan bắn hạ 4 chiếc.

Ông Tusk nhấn mạnh điểm khác biệt là số lượng UAV xâm nhập lớn và nhiều trong số đó bay vào từ không phận Belarus thay vì từ Ukraine.

Hiện trường lực lượng Ba Lan kiểm tra các UAV bị bắn hạ khi chúng xâm nhập không phận Ba Lan. Ảnh: SHUTTERSTOCK

Ông Tusk cho biết sự cố không đe dọa đến các sân bay Ba Lan, dù một số đã phải tạm thời đóng cửa để quân đội ứng phó.

Thủ tướng Tusk cho biết các hoạt động phòng không vẫn tiếp diễn và ông đang ở trong tình trạng "liên lạc thường xuyên" với Tổng Thư ký NATO Mark Rutte.

Người phát ngôn chính phủ Ba Lan nói rằng ông Tusk đã chỉ đạo Hội đồng Bộ trưởng họp khẩn vào lúc 8 giờ sáng 10-9 (giờ địa phương).

Warsaw đã yêu cầu tham vấn chính thức với các nước NATO theo Điều 4 của hiệp ước thành lập khối.

“Việc những UAV này, vốn gây ra mối đe dọa an ninh, đã bị bắn hạ và làm thay đổi tình hình chính trị. Do đó, các cuộc tham vấn đồng minh đã trở thành một yêu cầu chính thức và cần kích hoạt Điều 4 của Hiệp ước NATO” - ông Tusk nói.

Điều 4 của NATO quy định các nước thành viên có quyền yêu cầu tham vấn chung khi “toàn vẹn lãnh thổ, độc lập chính trị hoặc an ninh của bất kỳ bên nào bị đe dọa”.

Nga lên tiếng

Trong thông cáo ngày 10-9, Bộ Quốc phòng Nga khẳng định trong các hoạt động ban đêm “không có mục tiêu nào được lên kế hoạch tấn công trên lãnh thổ Ba Lan”.

“UAV được cho là vượt biên giới có tầm hoạt động tối đa chưa đến 700 km. Tuy nhiên, chúng tôi sẵn sàng tiến hành tham vấn với Bộ Quốc phòng Ba Lan về vấn đề này” - theo Bộ Quốc phòng Nga.

Người phát ngôn Điện Kremlin - ông Dmitry Peskov bác bỏ cáo buộc rằng UAV Nga đã xâm phạm không phận Ba Lan, theo đài RT.

Ông Peskov nói rằng không có bằng chứng nào cho thấy các UAV này có liên quan Nga, đồng thời nhấn mạnh “lãnh đạo EU và NATO hằng ngày đều quy kết Nga khiêu khích và phần lớn không đưa ra lập luận nào”.

Trong khi đó, quyền Đại sứ Nga tại Warsaw - ông Andrei Ordash nói rằng các UAV bị Warsaw bắn hạ trong không phận Ba Lan vào đêm qua đã bay từ hướng Ukraine, hãng thông tấn RIA Novosti đưa tin.

“Chúng tôi chỉ biết một điều, những UAV này đã bay từ hướng Ukraine” - ông Ordash nói.

Belarus thông tin thêm

Minsk cho biết đã cảnh báo sớm cho quân đội Ba Lan về các UAV đang tiến vào không phận, theo RT.

Tổng tham mưu trưởng quân đội Belarus - Tướng Pavel Muraveiko nói rằng lực lượng nước này đã theo dõi UAV Nga và Ukraine trong các cuộc tập kích qua đêm, đồng thời cho biết một số đã “mất tín hiệu điều khiển do tác động từ các hệ thống tác chiến điện tử của hai bên”.

Belarus cũng thông báo đã bắn hạ một số UAV bay lạc và cho rằng cảnh báo sớm giúp Ba Lan kịp thời phản ứng.

Một tòa nhà dân cư ở Wyryki, miền đông Ba Lan bị hư hại sau vụ UAV xâm phạm không phận Ba Lan ngày 10-9. Ảnh: Wojtek Jargilo/EPA

Lập trường của EU và NATO

Nhiều quan chức phương Tây bày tỏ sự ủng hộ Ba Lan, cáo buộc Moscow hành xử khiêu khích.

. Trong bài phát biểu thường niên trước Nghị viện châu Âu hôm 10-9, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen gọi đây là một “hành động vi phạm liều lĩnh và chưa từng có” đối với không phận Ba Lan, đồng thời khẳng định “sự đoàn kết tuyệt đối” của EU đối với Warsaw.

. Đại diện cấp cao EU về đối ngoại Kaja Kallas cho rằng “có dấu hiệu cho thấy đây là hành động có chủ đích, không phải nhầm lẫn”.

. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron gọi vụ việc là “hoàn toàn không thể chấp nhận được”, kêu gọi Nga “chấm dứt sự leo thang liều lĩnh này”.

. Thủ tướng Anh Keir Starmer lên án Moscow đã thực hiện “một sự vi phạm nghiêm trọng và chưa từng có” đối với không phận Ba Lan.

. Thủ tướng Hungary - ông Viktor Orban, người thường chỉ trích cách tiếp cận của phương Tây với xung đột Ukraine, cũng tuyên bố đoàn kết với Ba Lan. Tuy nhiên, ông Orban không đổ lỗi cho Nga mà lập luận rằng sự cố này “chứng minh chính sách kêu gọi hòa bình của chúng tôi trong cuộc chiến Nga-Ukraine là hợp lý và đúng đắn”.

. Tổng thư ký NATO Mark Rutte nhắc lại các tuyên bố trước đó và hoan nghênh phản ứng chung của khối, bao gồm việc triển khai tiêm kích F-16 của Ba Lan, F-35 của Hà Lan, máy bay cảnh báo sớm AWACS của Ý, máy bay tiếp dầu của châu Âu, cùng hệ thống phòng thủ tên lửa Patriot do Đức vận hành.

“Dù là cố ý hay không, đây vẫn là hành động vô cùng liều lĩnh và nguy hiểm” - ông Rutte nói.

. Tổng thống Mỹ Donald Trump tỏ ra có phần ngạc nhiên trước việc UAV được cho là của Nga xâm nhập không phận Ba Lan.

“Chuyện gì đang xảy ra vậy, Nga lại vi phạm không phận Ba Lan bằng UAV à? Thế là bắt đầu rồi đây!” - ông Trump viết ngắn gọn trên mạng xã hội Truth Social.