Mỹ ngăn cản Vành đai Con đường của Trung Quốc?

Mới đây, chính phủ Rumani đã yêu cầu công ty nhà nước chấm dứt đàm phán với các đối tác Trung Quốc về kế hoạch xây dựng 2 lò phản ứng cho nhà máy điện hạt nhân của nước này, một động thái được đánh giá là do có sự tác động của Mỹ.

Rumani tuyên bố hủy dự án xây lò phản ứng hạt nhân với Trung Quốc (ảnh: SCMP)

Theo biên bản ghi nhớ được ký kết vào năm 2015, Tập đoàn năng lượng hạt nhân Trung Quốc (CGN) sẽ giúp Rumani xây dựng 2 lò phản ứng cho nhà máy điện hạt nhân, cung cấp khoảng 1/5 sản lượng điện cho Rumani.

Tuy nhiên, đầu tháng 6, chính phủ Rumani đã yêu cầu công ty năng lượng nhà nước Nuclearelectrica chấm dứt hợp tác với GCN Trung Quốc.

Trước đó, Israel – một đồng minh thân cận của Mỹ – cũng quyết định không giao công ty Trung Quốc xây dựng nhà máy khử nước mặn lớn nhất thế giới. Động thái của Israel được giới quan sát đánh giá là xuất phát từ tác động của Washington.

Theo các chuyên gia, việc Trung Quốc bị “hụt” 2 dự án lớn đã thể hiện sự cạnh tranh ảnh hưởng ngày càng gay gắt giữa Mỹ - Trung trong bối cảnh quan hệ ngoại giao ngày càng đi xuống.

Các cuộc đàm phán để xây dựng lò phản ứng hạt nhân ở Rumani được tiến hành từ tháng 11.2013, khi ông Lý Khắc Cường trở thành thủ tướng đầu tiên của Trung Quốc thăm Rumani sau gần 2 thập kỷ.

Rumani là quốc gia quan trọng trong chiến lược thắt chặt ngoại giao của Trung Quốc với khu vực Đông Âu.

Tuy nhiên, triển vọng hợp tác giữa Trung Quốc – Rumani đã bị “lung lay” khi Rumani ký tuyên bố chung với Mỹ năm ngoái, cam kết hợp tác chặt chẽ hơn về năng lượng hạt nhân.

Mỹ liên tiếp có những động thái cản trở dự án thuộc Sáng kiến Vành đai Con đường của Trung Quốc, theo chuyên gia (ảnh: SCMP)

Đầu tháng 1, Thủ tướng Rumani Ludovic Orban cảnh báo ông sẽ hủy thỏa thuận hợp tác xây lò phản ứng hạt nhân với Trung Quốc.

“Những cảnh báo về Sáng kiến Vành đai Con đường của Mỹ và EU là nguyên nhân khiến Rumani thay đổi quyết định hợp tác với Trung Quốc”, Andreea Brinza – chuyên gia tại Viện nghiên cứu châu Á - Thái Bình Dương Rumani – nhận định.

Tháng 8.2019, Mỹ liệt CGN vào danh sách đen. Mỹ cáo buộc CGN đã “cố gắng ăn cắp những công nghệ hạt nhân tiên tiến”.

Jakub Jakobowski – chuyên gia tại Trung tâm Nghiên cứu Phương Đông ở Warsaw – cho rằng, Bắc Kinh đã kỳ vọng dự án xây lò phản ứng ở Rumani sẽ trở thành “tấm gương thành công” cho những kế hoạch khác của Trung Quốc ở châu Âu.

“Dự án ở Rumani có thể thúc đẩy một diễn đàn hợp tác năng lượng giữa Trung Quốc với các nước Trung và Nam Âu”, chuyên gia Jakub Jakobowski nhận định.

“Áp lực từ Mỹ cùng sự mất kiên nhẫn với các lợi ích kinh tế mà Trung Quốc hứa hẹn buộc các nước ở khu vực Trung và Nam Âu phải suy nghĩ lại về mối quan hệ với Bắc Kinh.

Chính phủ nhiều nước trong khu vực đã quyết định sẽ hy sinh một phần quan hệ với Trung Quốc để ghi điểm với Mỹ. Dù sao thì những lợi ích mà Trung Quốc hứa hẹn cũng không khả quan cho lắm”, ông Jakobowski nói thêm.

Mỹ nhiều lần cáo buộc Vành đai Con đường của Trung Quốc là “bẫy nợ” (ảnh: SCMP)

Theo ông Jakobowski, Mỹ đang tăng cường sức ảnh hưởng để các nước không tham gia vào Vành đai Con đường của Trung Quốc. Động thái hủy thỏa thuận với Trung Quốc của Rumani sẽ có tác động tiêu cực đến việc triển khai sáng kiến của Bắc Kinh.

Bất chấp những tác động tiêu cực đối với kinh tế do dịch Covid-19, Trung Quốc vẫn muốn đổ thêm tiền vào Sáng kiến Vành đai Con đường.

Trung Quốc cho biết, 4 tháng đầu năm nay, nước này đã thu về hơn 5,23 tỷ USD nhờ đầu tư vào 53 quốc gia.

Mỹ đã nhiều lần chỉ trích Vành đai Con đường của Trung Quốc là “bẫy nợ”.

Các quốc gia nghèo vay tiền của Trung Quốc từ sáng kiến này có thể đã nghèo lại càng nghèo hơn. Đây là cách Bắc Kinh dùng để mở rộng ảnh hưởng ra thế giới, Mỹ cáo buộc.

Mỹ đã công khai phản đối các dự án cơ sở hạ tầng do Trung Quốc thực hiện ở nhiều nước châu Phi, Mỹ Latinh và châu Á. Trong chuyến thăm Warsaw (Ba Lan) vào tháng 2 năm ngoái, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo tuyên bố Mỹ sẽ đẩy mạnh hợp tác với khu vực Trung, Nam Âu về quốc phòng và năng lượng.

Nguồn: [Link nguồn]Nguồn: [Link nguồn]