Giá cá tra giảm lịch sử: Sau con số tỷ đô là... lỗ nặng

Hàng năm, kim ngạch xuất khẩu cá tra nước ta luôn lọt vào top các mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu tỷ USD. Nhưng đằng sau con số đó là nước mắt của nông dân, vì hiện người nuôi cá tra đang bị lỗ nặng, bởi giá cá tra đã giảm lịch sử, chỉ còn 20.000-20.500 đ/kg- dưới giá thành sản xuất.

Thời điểm này, những người nuôi cá tra ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long lại đứng ngồi không yên vì giá cá đang chạm đáy, khiến người nuôi lỗ nặng. Nguyên nhân trước mắt là do thị trường xuất khẩu gặp khó khăn nhưng sâu xa hơn là vấn đề quy hoạch vùng nuôi gắn với chế biến, sự phát triển vẫn theo phong trào đã khiến số phận con cá tra dự báo chưa thể hết long đong.

Người dân vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) cho biết, giá cá tra đang giảm sâu, nguyên nhân chủ yếu là do sản lượng tăng, sản phẩm cá tra chưa đáp ứng được nhu cầu của thị trường tiêu thụ.

Doanh nghiệp, ngân hàng “quay lưng”

Trao đổi với phóng viên NTNN, ông Nguyễn Hữu Nguyên - Chủ nhiệm Hợp tác xã (HTX) thủy sản Khánh Hòa (huyện Châu Phú, tỉnh An Giang) cho biết, các xã viên trong HTX đang gặp nhiều khó khăn do giá cá tra giảm mạnh.

“Hiện, giá cá tra chỉ từ 20.000 - 20.500 đồng/kg. Do giá giảm nên các doanh nghiệp không đến mua, nếu có đến, các doanh nghiệp cũng chỉ xem rồi hẹn đi hẹn lại mãi rồi không đến bắt cá luôn” - ông Nguyên nói.

Thu hoạch cá tra ở HTX cá tra Thới An, quận Ô Môn, TP.CầnThơ. (ảnh: Huỳnh Xây)

Ông Nguyên tính toán, những ao cá đang trong giai đoạn thu hoạch hiện nay có chi phí đầu tư rất lớn vì giá cá giống mua trước đó lên đến 40.000 - 50.000 đồng/kg trong khi giá cá giống hiện chỉ còn 18.000 đồng/kg. Chưa dừng lại ở đó, sau khi thả nuôi, một thời gian ngắn sau, số cá con này còn bị chết, có ao bị hao hụt 50%. Vì vậy, với giá bán trên, người dân thua lỗ nặng.

Chủ nhiệm HTX thủy sản Khánh Hòa cho hay, HTX có 18 hộ dân tham gia nuôi cá tra với tổng diện tích 50ha, hiện nay 18 hộ vẫn còn nuôi nhưng diện tích giảm đi rất nhiều, thay vì trước đây 1 hộ có đến 10 ao nuôi thì hiện nay mỗi hộ chỉ có dưới 5 ao.

Cũng như ông Nguyên, ông Nguyễn Văn Tấn - người dân có nhiều năm nuôi cá tra ở xã Vĩnh Thạnh Trung (huyện Châu Phú, tỉnh An Giang) cho hay, hiện giá cá từ 20.000 - 20.500 đồng/kg với loại cá đúng cỡ, còn cá cỡ lớn, quá lứa chỉ ở mức 19.500 - 20.000 đồng/kg. Nguyên nhân là do cung vượt quá cầu, thị trường tiêu thụ ở Trung Quốc quá khó khăn.

Ông Nguyễn Tấn Phong - Giám đốc HTX Đại Thắng (xã Đại Thành, thị xã Ngã Bảy, tỉnh Hậu Giang) cho biết, 3 tháng qua giá cá xuống thấp làm người dân trong HTX “ai nấy cũng buồn rầu”, người dân nơi đây không biết giá cả trong thời gian tới như thế nào mà chỉ biết nuôi cầm chừng.

“Do nước ngoài không ăn, đặc biệt là Trung Quốc yêu cầu nhập khẩu bằng đường chính ngạch, ràng buộc nhiều thứ nên giá cá giảm mạnh. HTX tôi có 22 hộ với tổng diện tích 8ha, hiện các xã viên vẫn nuôi cầm chừng, có một số hộ thu hoạch cá nhưng chưa dám thả nuôi mới” - ông Phong cho hay. Ông Phong nói thêm: “3 năm nay, người dân trong HTX không được phía ngân hàng cho vay, để nuôi được, phải sử dụng vốn tự có và “mua thiếu” từ đại lý thức ăn, có hộ còn cầm sổ đỏ để có vốn”.

Sản lượng quá lớn nên không bán hết

Ông Huỳnh Thanh Bình ở ấp Vĩnh Thọ (xã Vĩnh Bình, huyện Vĩnh Thạnh, TP.Cần Thơ) cho biết, vài năm trước đây, có thời điểm, giá cá tra “leo” lên đến mức 32.000 - 33.000 đồng/kg. Còn hiện nay, giá cá tra đã giảm nhiều và người nuôi phải lỗ 2.000 đồng/kg.

Theo tôi, nếu chúng ta kéo sản lượng cá tra giảm thì cũng không bán được nhiều mà phải cần có chất lượng. Theo đó, con giống, nhà máy chế biến phải đạt tiêu chuẩn, an toàn, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của nhà nhập khẩu”.

Ông Nguyễn Ngọc Hải - Chủ nhiệm HTX cá tra Thới An

Ngoài 4ha nuôi riêng, ông Bình dành trên 3ha đất đào ao nuôi gia công cho doanh nghiệp. Do nhiều nguyên nhân, giá nuôi gia công giảm đi rất nhiều, thay vì doanh nghiệp giao cho người nuôi từ 9.000 - 10.000 đồng/kg thì hiện chỉ có 4.900 đồng/kg, với giá này người nuôi không có lời.

“Có nhiều ý kiến nói giá cá tra lên rồi xuống bất thường nhưng theo tôi nghiên cứu qua nhiều năm cho thấy, giá cá đi theo một chu kỳ giảm chung, những lúc giá lên đột biến chỉ là đoạn hồi trong chu kỳ này mà thôi” - ông Bình phân tích.

Khi hỏi về tình hình giá cá tra hiện nay, ông Nguyễn Ngọc Hải - Chủ nhiệm HTX cá tra Thới An (quận Ô Môn, TP.Cần Thơ) nói: “Giá cá hiện đang làm người dân lỗ nặng. Không chỉ do giá cá bán ra thấp mà trước đó người dân mua cá giống thả với giá khá cao, tới 60.000 đồng/kg.

Theo ông Hải, HTX có nhiều hộ dân nuôi gia công cho doanh nghiệp không có lời do quản lý nuôi không tốt, kỹ thuật yếu, dịch bệnh cá chết nhiều. Ông Hải cho rằng, giá cá tra giảm như hiện nay là do quy luật cung cầu, sản lượng quá lớn dẫn đến việc tiêu thụ không hết. Để không còn tình trạng này, cần các cơ quan chức năng vào cuộc.

“Các cơ quan chức năng phải có thông tư, nghị định cụ thể, quy định vùng nào được nuôi, vùng nào không được nuôi. Khi sản lượng cung đủ là giá tự nhiên sẽ ổn định, tránh tình trạng như vài năm trước, thấy giá cá lên cao, người dân mạnh ai nấy nuôi, không có quy hoạch” - ông Hải chia sẻ.

Cũng theo ông Hải, người dân cần có chiến lược nuôi, cụ thể là bán ở thị trường nào, khu vực nào với tiêu chuẩn gì, từ đó đưa ra kế hoạch thỏa mãn thị trường đó.