Cảnh giác mua hàng trên mạng

Tại buổi hội thảo góp ý cho nghị định về thương mại điện tử (TMĐT) hôm 21-8, ông Trần Hữu Linh - cục trưởng Cục TMĐT và công nghệ thông tin, Bộ Công thương - đã khẳng định: để tránh những cú lừa trên mạng, trước tiên người tiêu dùng phải tự cảnh giác.

Trao đổi với PV, ông Linh nói:

- Trong những năm qua, TMĐT đã phát triển rất nhanh chóng. Với ưu thế nhanh, giảm chi phí, rất nhiều doanh nghiệp đã lập trang thông tin điện tử để bán hàng. Rất nhiều mô hình được lập ra như sàn giao dịch, chợ điện tử, thậm chí mô hình nhóm mua giá rẻ thế giới vừa ra đời đã xuất hiện tại VN và phát triển mạnh. Đến nay, được Bộ Công thương giao quản lý lĩnh vực TMĐT, gần như ngày nào Cục TMĐT chúng tôi cũng nhận được bộ hồ sơ đề nghị liên quan đến các hình thức kinh doanh TMĐT.

Bên cạnh mặt tích cực, thời gian qua chúng tôi nhận thấy xuất hiện những mô hình TMĐT không đúng, gây tác động xã hội xấu. Vì vậy, việc soạn thảo nghị định mới về TMĐT lần này sẽ tiếp thu những vấn đề từ thực tế để điều chỉnh kịp thời.

* Theo quy định, các sàn giao dịch phải có hồ sơ gửi Cục TMĐT, được đồng ý mới hoạt động. Nhưng hiện nhiều sàn chưa có phép vẫn hoạt động. Như mô hình MB24, khi vỡ lở, dân thiệt hại rồi sàn mới dừng hoạt động?

- Theo quy định, các doanh nghiệp muốn mở sàn giao dịch phải đăng ký với Bộ Công thương. Cục TMĐT và công nghệ thông tin là cơ quan trực tiếp phụ trách, quy trình xử lý của chúng tôi rất công khai.

Doanh nghiệp nào được đồng ý cho đăng ký, đơn vị nào không được đăng ký đều được công khai trên trang web của Cục TMĐT và công nghệ thông tin (http://www.vecita.gov.vn). Người dân hoàn toàn có thể vào đó để kiểm tra. Với doanh nghiệp chưa được đăng ký, người dân vẫn tham gia thì rõ ràng họ phải hết sức cẩn thận.

Rõ ràng là trước một phương thức kinh doanh mới, người tiêu dùng cần trang bị những kiến thức nhất định trước khi quyết định mua bán.

* Hiện còn khoảng 40 doanh nghiệp đang kinh doanh kiểu mô hình MB24, nhiều người dân đã thiệt hại. Vậy biện pháp xử lý của cục với vấn đề này như thế nào?

- Với bản thân mô hình MB24, công ty sở hữu sàn giao dịch này đã có đề nghị lên Cục TMĐT và công nghệ thông tin cho đăng ký nhưng chúng tôi có phát hiện những vấn đề qua hồ sơ đăng ký nên không chấp nhận. Trong điều kiện pháp lý hiện tại, bản thân cục cũng chủ động phối hợp với các đơn vị chức năng liên quan để thường xuyên phát hiện, chủ động cảnh báo các hoạt động TMĐT có thể gây tác động xấu.

Với việc xử lý, bắt các cá nhân liên quan đến MB24 vừa qua, tôi tin gần 40 doanh nghiệp liên quan đến mô hình kinh doanh tương tự sẽ phải ý thức được việc kinh doanh có thể phải chịu trách nhiệm như thế nào.

* Nghị định mới về TMĐT có khác gì so với nghị định cũ?

- Nghị định này chỉ làm rõ các nguyên tắc của Luật giao dịch điện tử với việc sử dụng thông điệp dữ liệu trong hoạt động thương mại, chưa đưa ra được điều chỉnh về các phương thức kinh doanh TMĐT. Trong khi đó, các luật như Luật TMĐT, Luật dân sự, Luật thương mại (sửa đổi) cũng chưa có quy định cụ thể, chi tiết về TMĐT. Nghị định mới sẽ quy định chi tiết hơn về các hình thức kinh doanh TMĐT, các đối tượng cũng như nguyên tắc hoạt động TMĐT, các bước để được kinh doanh... Quan điểm của chúng tôi khi xây dựng nghị định mới là phải bám sát được thực tiễn, theo kịp tốc độ phát triển TMĐT đang diễn ra.

* Nhưng dự thảo nghị định dù đầy đủ các điều kiện kinh doanh TMĐT nhưng lại thiếu hẳn phần xử phạt?

- Đúng là chúng tôi chưa đưa ngay vào nghị định này các quy định về xử phạt các hành vi vi phạm. Trước hết, bản thân nghị định về quản lý TMĐT cần được hoàn thiện để làm rõ đâu là những hành vi vi phạm. Sau khi đã làm rõ một cách đầy đủ hành vi nào vi phạm, chúng tôi sẽ tiếp tục đề xuất và soạn riêng một nghị định về xử phạt trong TMĐT. Việc có riêng một nghị định về xử phạt chứ không ghép vào nghị định sửa lần này sẽ giúp có quy định cụ thể hơn về các chế tài trong TMĐT...

Hiện chúng tôi đã hoàn thiện dự thảo nghị định, đã đưa ra công khai lấy ý kiến nhân dân. Dự kiến đến tháng 12-2012, Bộ Công thương sẽ chính thức trình Chính phủ dự thảo nghị định để Chính phủ thảo luận, thông qua.