Đặng Hồng bị cấm, Bích Tuyền thì chưa: Rối não xét nghiệm giới tính thể thao

(Tin thể thao, tin bóng chuyền) Vụ việc Đặng Thị Hồng bị loại và tranh cãi quanh Bích Tuyền cho thấy những rối rắm từ quy định xét nghiệm giới tính mới, đặt thể thao nữ giữa bài toán công bằng, bao dung và quyền lợi của vận động viên.

📰⚡ Thực trạng vụ việc Đặng Thị Hồng & Bích Tuyền

Liên đoàn Bóng chuyền Thế giới (FIVB) gây chú ý khi loại vận động viên Đặng Thị Hồng khỏi giải bóng chuyền U21 thế giới với lý do “không đủ điều kiện thi đấu theo quy định”. Theo nguồn tin, quyết định này xuất phát từ việc một đội đối thủ gửi khiếu nại, buộc FIVB phải tiến hành xét nghiệm y tế chuyên sâu.

Bị cấm thi đấu ở giải quốc gia dành cho nữ nhưng Đặng Thị Hồng có thể tự hào mình vẫn là nữ giới, cô không được thi đấu nữa là vì những quy định xét nghiệm y tế mới nhất

Trong khi đó, trường hợp của Bích Tuyền, một trong những trụ cột của đội tuyển bóng chuyền nữ Việt Nam cũng đang bị dư luận đặt nhiều dấu hỏi. Dù có giấy tờ pháp lý và giới tính trên hồ sơ là nữ, nhưng với những quy định mới khắt khe hơn về xét nghiệm sinh học, khả năng cô có thể rơi vào tình trạng “không đủ điều kiện” thi đấu trong tương lai là điều hoàn toàn có thể xảy ra.

❓⚖️ Vì sao Hồng bị loại, còn Tuyền chưa?

Theo quy định mới của FIVB, liên đoàn có quyền yêu cầu xét nghiệm giới tính nếu có khiếu nại hoặc nghi vấn từ đối thủ, kèm theo “yêu cầu bằng chứng y tế”. Trong trường hợp của Đặng Thị Hồng, khiếu nại đã được gửi đến, và kết quả xét nghiệm về hồ sơ hoặc giới tính khiến cô bị loại.

Quy định “Sports Regulations 2025” cũng cho phép áp dụng điều khoản “Change of Gender” nếu vận động viên thể hiện những đặc điểm sinh học vượt ngưỡng, có thể tạo lợi thế cạnh tranh không công bằng ở hạng mục nữ. Nếu không đáp ứng các yêu cầu này, vận động viên sẽ không được công nhận đủ điều kiện thi đấu.

Ngược lại, Bích Tuyền đến nay chưa bị loại có thể vì chưa có khiếu nại chính thức, hoặc chưa trải qua quá trình xét nghiệm đầy đủ để xác định mức độ “lợi thế thể thao từ đặc điểm sinh học”. Ngoài ra, chưa có bằng chứng rõ ràng cho thấy cô vượt ngưỡng hormone hay đặc điểm cơ thể theo quy định.

🌫️🔥 Những vùng mờ & tranh cãi

Vấn đề nổi lên hiện nay không chỉ nằm ở cá nhân vận động viên mà còn ở chính những quy định và cách thực thi. Vì tính chất nhạy cảm, FIVB thường chỉ thông báo ngắn gọn rằng một VĐV “không đủ điều kiện thi đấu” mà không đi sâu vào chi tiết. Cách xử lý này vô tình tạo ra dư luận trái chiều, thậm chí để lại tổn thương cho chính những người trong cuộc.

Điểm khó nhất chính là việc xác định đâu mới là “lợi thế cạnh tranh”. Liệu testosterone có phải yếu tố duy nhất quyết định, hay cần xét thêm khung xương, sức mạnh cơ bắp, quá trình huấn luyện và kinh nghiệm thi đấu? Việc chỉ dựa vào một chỉ số sinh học duy nhất dễ dẫn đến tranh cãi về tính công bằng.

Những quy định mới nhất, cũng có thể đẩy nữ VĐV Bích Tuyền vào thế khó trong thời gian tới. Cô vẫn dự giải bóng chuyền nữ VĐQG 2025 nhưng cơ hội dự SEA Games vào cuối năm còn bỏ ngỏ

Bên cạnh đó, quyền riêng tư và nhân phẩm của vận động viên cũng bị đặt vào tình thế mong manh. Các xét nghiệm liên quan tới hormone, nhiễm sắc thể hay gen luôn tiềm ẩn nguy cơ xâm phạm đời tư và có thể gây tổn thương tâm lý nặng nề nếu kết quả bị công khai sai lệch hoặc gắn mác tiêu cực.

Giữa công bằng và bao dung, thể thao thế giới đang đứng trước một bài toán khó. Có luồng ý kiến cho rằng những quy định nghiêm ngặt là cần thiết để bảo vệ sự công bằng cho hạng mục nữ. Nhưng cũng không ít quan điểm ngược lại, cho rằng những tiêu chuẩn cứng nhắc có thể trở thành rào cản, mang tính phân biệt đối xử với những trường hợp mang đặc điểm sinh học khác biệt nhưng vẫn sống, tập luyện và thi đấu với bản dạng giới nữ.

🧠🌍 Rối não với nhưng quy định xét nghiệm giới tính mới nhất & áp dụng quốc tế

Dưới đây là những quy định mới được quốc tế áp dụng, đặc biệt từ FIVB (Liên đoàn Bóng chuyền quốc tế), World Athletics (Liên đoàn Điền kinh Thế giới), WADA (Cơ quan Phòng chống Doping Thế giới), có thể ảnh hưởng đến các vận động viên đang thi đấu trên toàn thế giới.

Tổ chức	Quy định liên quan tới giới tính / xét nghiệm	Nội dung chính / yêu cầu mới
FIVB	Quy định thể thao 2025 ‒ “Sports Regulations 2025”	- Điều 3.2.2: xác định giới tính ban đầu bằng giấy khai sinh phản ánh giới tính sinh học khi sinh. - Nếu giấy khai sinh không trùng với đăng ký thi đấu đầu tiên, giới tính sinh học khi sinh vẫn được ưu tiên. - Quy định về Change of Gender (thay đổi giới tính) chỉ được phép một lần, phải qua "Gender Eligibility Committee" của FIVB. Committee này xem xét tổng thể từ nhiều yếu tố: y tế, sinh học, hormone, hình thể, kinh nghiệm thi đấu, v.v. - Các cuộc khiếu nại về việc không đủ điều kiện có thể được giải quyết bằng quy trình kháng cáo trong FIVB.
World Athletics	Quy định về DSD & TG (transgender / difference of sex development) cập nhật từ năm 2025	- Từ 01/09/2025, có điều luật mới thay thế điều luật phân loại nữ cũ. - Yêu cầu các vận động viên DSD (có nhiễm sắc thể XY hoặc đặc điểm sinh học tương tự) phải có nồng độ testosterone dưới 2,5 nmol/L trong một thời gian nhất định nếu muốn thi đấu trong hạng mục nữ, áp dụng cho tất cả nội dung nữ. - Đề xuất xét nghiệm gen (ví dụ kiểm tra gene SRY qua mẫu niêm mạc má – cheek swab) để xác định các đặc điểm sinh học vốn có ảnh hưởng.
WADA	Về testosterone, doping & hormone ngoại sinh	- WADA cấm sử dụng testosterone ngoại sinh (tức là đưa từ bên ngoài vào). Nếu vận động viên có mức testosterone tự nhiên vượt mức cho phép (theo quy định từng môn), có thể bị yêu cầu điều chỉnh. - Vấn đề hormone cũng là một phần trong quy trình xác minh “hiệu quả thể thao công bằng” cho vận động viên nữ/DSD. - WADA không trực tiếp kiểm soát “giới tính pháp lý” hay “bản dạng giới”, mà tập trung vào yếu tố sinh học (hormone, nhiễm sắc thể, đặc điểm thể chất nếu có yêu cầu) nếu liên quan tới lợi thế cạnh tranh không công bằng.

Câu chuyện của Đặng Thị Hồng và Bích Tuyền chỉ là một lát cắt trong bức tranh lớn về tương lai thể thao thế giới. Để tránh những cú sốc như vụ việc của Hồng, các liên đoàn trong nước cần chủ động cập nhật sớm các quy định quốc tế, giúp vận động viên nắm rõ và chuẩn bị đầy đủ nếu có khả năng bị kiểm tra.

Đồng thời, việc thực thi nên minh bạch và công bằng hơn, cần công bố rõ loại xét nghiệm áp dụng, ngưỡng hormone hoặc gen nào là tiêu chuẩn, cùng với quyền kháng cáo và cơ chế bảo mật thông tin của vận động viên. Song song đó, cần có sự hỗ trợ y tế và tâm lý dành cho những người bị ảnh hưởng, để họ không đơn độc trước áp lực dư luận.