Lợi nhuận siêu khủng nhờ dự án chuyển nhượng kiểu “cai đầu dài”

Hiệp hội bất động sản Thành phố Hồ Chí Minh (HoREA) cho rằng, hình thức chỉ định chủ đầu tư đối với một số dự án đã mang lại lợi nhuận rất lớn, thậm chí lợi nhuận siêu ngạch cho các nhà đầu tư.

Đây là nội dung trong văn bản HoREA gửi UBND, HĐND, Thành ủy và Sở Xây dựng TP HCM.

Nhiều dự án chỉ định nhà đầu tư đã xuất hiện tình trạng chuyển nhượng theo kiểu “cai đầu dài”, đứng trung gian hưởng lợi. 

Chỉ rõ hơn, theo HoREA, quyết định 86/2010 của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành quy chế tài chính phục vụ di dời các cơ sở gây ô nhiễm môi trường và cơ sở phải di dời theo quy hoạch xây dựng đô thị đã quy định: “Doanh nghiệp phải di dời tự làm chủ đầu tư hoặc liên doanh với nhà đầu tư khác hình thành pháp nhân mới làm chủ đầu tư để thực hiện chuyển mục đích sử dụng đất”.

Điều này khiến hầu hết dự án đầu tư xây dựng bất động sản trên nền cơ sở sản xuất ô nhiễm và các cơ sở phải di dời theo quy hoạch xây dựng đô thị đều thông qua hình thức chỉ định nhà đầu tư, không lựa chọn nhà đầu tư bằng hình thức đấu giá đất, hoặc đấu thầu rộng rãi.

Trong khi ấy, nghị định của Chính phủ về lựa chọn nhà đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP) trong đó có loại hợp đồng BT đã nêu rõ: "Việc lựa chọn nhà đầu tư được thực hiện theo hình thức đấu thầu rộng rãi hoặc chỉ định thầu".

Từ đó, hệ quả là nhiều dự án xuất hiện tình trạng chuyển nhượng theo kiểu “cai đầu dài”, đứng trung gian hưởng lợi. 

Ví dụ như, nhà đầu tư nước ngoài nhận công trình xã hội hóa đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP) bằng hình thức hợp đồng BT và được thanh toán đối ứng bằng các quỹ đất. Tuy nhiên sau đó, nhà đầu này không thực hiện dự án mà chuyển nhượng lại các khu đất này cho nhà đầu tư khác để hưởng lợi.

Có trường hợp nhà đầu tư thực hiện xong dự án rồi chuyển nhượng hoặc thậm chí chưa thực hiện xong dự án nhưng đã chuyển nhượng dự án cho nhà đầu tư khác nhằm trục lợi.

Những vấn đề trên theo phía HoREA là do sơ hở, lỏng lẻo trong các quy định của pháp luật.

HoREA kiến nghị thực hiện phổ biến phương thức đấu thầu rộng rãi trong nước, đấu thầu rộng rãi quốc tế để lựa chọn nhà đầu tư các dự án có sử dụng đất, các công trình xã hội hóa đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP), nhất là hình thức hợp đồng BT được thanh toán bằng quỹ đất đối ứng.

Hiệp hội BĐS TP HCM cũng kiến nghị Chính phủ sớm ban hành Nghị định quy định việc sử dụng tài sản công để thanh toán cho nhà đầu tư khi thực hiện dự án theo hình thức hợp đồng xây dựng - chuyển giao (BT). Đây là văn bản quy phạm pháp luật còn thiếu để thực hiện Luật Quản lý, sử dụng tài sản công.