Sử dụng nụ hoa tam thất phải biết điều này

Nụ hoa tam thất – dược liệu chữa mất ngủ và tiêu khát, mỡ máu, béo phì… Tuy nhiên, việc sử dụng loài hoa này để uống cũng cần lưu ý nếu không muốn có hại cho sức khỏe.

Sử dụng nụ hoa tam thất phải biết điều này - 1

Uống hoa tam thất đúng cách giúp an thần, tốt cho hệ thần kinh tạo giấc ngủ ngon. Ảnh: T.L

Người huyết áp thấp, phụ nữ mang thai thận trọng khi dùng

Chị Vũ Thị Hồng (ở Pháo Đài Láng, Hà Nội) vốn có huyết áp khá thấp, chỉ khoảng 10/7 và đã nhiều lần bị tụt huyết áp đột ngột. Những ngày gần đây chị cảm thấy người luôn nóng bức, mất ngủ. Nghe mọi người nói nụ hoa tam thất rất tốt với người mất ngủ lại có tác dụng giải nhiệt trong những ngày nắng nóng, chị đã sử dụng hàng ngày. Có hôm, sau khi uống xong cốc nước hoa tam thất, chị Hồng bị tụt huyết áp đột ngột, hoa mắt chóng mặt phải đi khám. Bác sĩ kết luận, huyết áp tụt đột ngột lần này của chị chính là từ việc lạm dụng loại nước giải nhiệt từ hoa tam thất.

Bình thường đã thuộc kiểu “máu nóng” nên từ lúc bầu bí, chị Minh (ở Hà Đông) càng cảm thấy khó chịu hơn, khổ nhất là những ngày nắng nóng cao điểm vừa qua. Để cải thiện tình hình, chị tìm mọi cách giải nhiệt cho cơ thể, trong đó có việc uống nước từ nụ hoa tam thất. Sau một ngày uống nước mát này, chị cảm thấy khó chịu, bụng đau. Cơn đau dữ dội hơn, sợ hãi chị vội đi khám thì bác sĩ cho biết chị bị động thai. Tìm hiểu lại tiền sử mới biết do chị uống quá nhiều nước này.

Lương y Đa khoa Bùi Đắc Sáng (Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam, Hội Đông y Việt Nam) cho biết, trong y học cổ truyền tất cả các bộ phận của cây tam thất đều được dùng làm thuốc với nhiều giá trị chữa bệnh khác nhau. Ngoài củ tam thất (kim bất hoán) là một trong những dược liệu quý được dùng phổ biến lâu nay, hoa của cây này cũng được sử dụng rất nhiều trong Đông y là một vị thuốc rất tốt cho sức khỏe.

Mặc dù nụ hoa tam thất rất có giá trị lớn giúp tăng cường sức khỏe và hiếm gặp phải tác dụng phụ. Tuy nhiên, không phải uống bao nhiêu cũng được và có những người cần hạn chế. Những người bị huyết áp thấp cần thận trọng vì có tác dụng hạ huyết áp, dùng nhiều huyết áp sẽ tụt mạnh. Huyết áp bị tụt sẽ cảm thấy choáng váng, mệt mỏi. Thành phần tam thất bao giờ cũng mang tính chất hoạt huyết, hóa ứ khi uống quá nhiều có thể thanh lọc đường huyết quá nhiều. Phụ nữ mang thai cũng không nên dùng vì có thể ảnh hưởng đến thai. Ngược lại phụ nữ mới sinh ít sữa, uống thì rất lợi sữa.

TS.BS Phan Bích Nga, Trưởng khoa Khám tư vấn dinh dưỡng trẻ em (Viện Dinh dưỡng Quốc gia) cho rằng, trong mùa nóng ai cũng muốn tìm cách gì đó để cơ thể cảm thấy thoải mái hơn nhưng cần thận trọng nhất là khi sử dụng thuốc bổ hay các loại nước uống pha chế từ các vị thuốc Đông y như các loại nước chế từ lá, hoa tam thất... Những loại nước này thực chất không có năng lượng.

Khi uống quá nhiều cứ tưởng là càng tốt cho gan nhưng thực ra việc tiêu thụ nhiều loại nước này vào cơ thể lại khiến gan, thận của trẻ phải làm việc nhiều hơn để đào thải phần dư thừa chất ra bên ngoài. Do đó, lúc này nó không còn tốt cho sức khỏe mà lại gây hại. Mùa hè nên bổ sung cho trẻ những loại nước chế biến từ trái cây cùng với nước lọc, sữa... Ngay cả những người bị ung thư việc lạm dụng các loại nước lá mà không chú ý đến ăn uống cũng dễ dẫn tới suy kiệt.

Trao đổi rõ hơn về công dụng của nụ hoa tam thất, lương y Đa khoa Bùi Đắc Sáng cho biết, hoa tam thất có vị ngọt, hơi đắng, tính mát khác với bột tam thất có tính nóng. Chúng có tác dụng an thần, tốt cho hệ thần kinh giúp tạo giấc ngủ ngon, sâu và hết mê sảng; Tăng lực, giúp giảm căng thẳng mệt mỏi khi phải làm việc nặng nhọc với cường độ cao (đặc biệt trong những ngày mùa hè oi bức).

Loại nụ hoa này được chứng minh là vị thuốc rất tốt cho hệ tim mạch nên những bệnh nhân tim mạch nên sử dụng để có một trái tim khoẻ mạnh. Các khảo cứu của y học hiện đại cũng cho thấy, hoa tam thất có hoạt chất chính giống hoạt chất có trong nhân sâm như: Rb1, Rb2... có tác dụng thanh nhiệt giải nhiệt rất tốt, điều hòa chức năng của tạng can giúp hạ huyết áp và an thần, trấn tĩnh, thường được dùng để chữa các chứng bệnh như cao huyết áp, phòng ngừa các biến chứng tim mạch, tai biến mạch máu não, tai biến não, chữa những người kém trí nhớ, ngăn ngừa chứng lú lẫn ở người cao tuổi... Ngoài ra, giúp ngăn ngừa, phòng chống bệnh ung thư, ức chế sự hình thành và phát triển của khối u.

Mỗi ngày dùng từ 2- 4g

Lương y Đa khoa Bùi Đắc Sáng cho biết, hoa tam thất có 2 dạng tươi và khô, ngoài ra còn có loại được sấy khô tán thành bột mịn. Người bệnh chỉ cần lấy vài nụ hoa tam thất cho vào cốc nước sôi, hãm như hãm trà mạn uống đến khi nào trà hết vị ngọt đắng thì thay bằng ấm mới. Hoa tam thất có vị ngọt hơi đắng, hương thơm thanh mát nên rất dễ uống, có thể sử dụng hàng ngày từ 2 - 4g pha với nước sôi lấy nước uống cho đến khi hết vị ngọt đắng thì thôi. Không chỉ sử dụng độc vị hoa tam thất, mọi người có thể kết hợp với trà cúc hoa sẽ rất tốt.

Để đảm bảo sức khỏe cũng như tác dụng mang lại, các bạn cần chú ý về nguồn gốc của loại hoa tam thất mà mình sử dụng. Hiện tại trên thị trường có không ít các sản phẩm nụ hoa tam thất có nguồn gốc không rõ ràng, được tẩm hóa chất độc hại từ đó gây ảnh hưởng đến sức khỏe người dùng. Các gia đình có thể dùng loại hoa chưa nở tự phơi sấy khô, đóng gói dùng dần. Nụ của loại hoa tam thất sẽ có nhiều hoạt chất quý hơn loại hoa đã nở.

Hiện trong nước phổ biến 2 loại nụ tam thất sấy khô và bột, giá bán giao động từ 150.000 – 1 triệu đồng/kg. Riêng hàng tươi rất hiếm, khách phải tới tận vườn mới mua được, thậm chí phải đặt hàng từ trước. Cùng với đó, thị trường cũng xuất hiện mặt hàng nhập, chủ yếu là Trung Quốc. Với nụ hoa tam thất Trung Quốc được nấu lên một lần nên sau khi phơi khô có hiện tượng ngả sang màu nâu đen. Trong khi sản phẩm trong nước phơi trực tiếp hoặc sấy khô sẽ có màu xanh và còn nguyên cẳng nụ. Sản phẩm đã nghiền thành bột sẽ rất khó phân biệt. Để tránh nguồn gốc nhập nhèm và tận dụng tối đa tác dụng của loài hoa quý này mọi người nên dùng hoa tươi.