Kinh tế 24h: Doanh nghiệp Mỹ vay tiền từ Trung Quốc nhiều nhất thế giới

00:00 / 0:00

Chuẩn

Tốc độ đọc

Doanh nghiệp Mỹ vay tiền từ Trung Quốc nhiều nhất thế giới; Chứng khoán tăng 3 phiên liên tiếp... là những tin tức kinh tế - thị trường nổi bật 24h qua.

Doanh nghiệp Mỹ vay tiền từ Trung Quốc nhiều nhất thế giới

Doanh nghiệp Mỹ đã vay hơn 200 tỷ USD từ các ngân hàng quốc doanh Trung Quốc trong giai đoạn 2000-2023, trở thành quốc gia vay nhiều nhất thế giới từ nền kinh tế lớn thứ hai. Con số này gây bất ngờ và được đánh giá là “mỉa mai” khi các chính quyền Trump và Biden liên tục cảnh báo doanh nghiệp Mỹ tránh phụ thuộc tài chính vào Trung Quốc.

Ảnh đồ họa cờ Mỹ và Trung Quốc đan xen nhau. Ảnh: Reuters

Phần lớn khoản vay được dùng để hỗ trợ doanh nghiệp Trung Quốc thâu tóm cổ phần tại các công ty Mỹ, đặc biệt trong những lĩnh vực công nghệ cao và nhạy cảm về an ninh quốc gia như robot, bán dẫn, công nghệ sinh học. Sau khi Bắc Kinh công bố kế hoạch “Made in China 2025”, tỷ lệ các khoản vay liên quan đến 10 ngành công nghệ trọng điểm tăng vọt từ 46% lên 88%.

Các khoản vay thường được giấu kín qua mạng lưới công ty vỏ bọc tại Cayman, Bermuda, Delaware… khiến giới chức Mỹ khó phát hiện. Một trường hợp điển hình năm 2015: ngân hàng Trung Quốc cho vay 1,2 tỷ USD để doanh nghiệp nước này mua 80% cổ phần Ironshore – công ty bảo hiểm có khách hàng là nhân viên CIA và FBI; sau đó Mỹ buộc bên mua phải thoái vốn.

Vốn Trung Quốc chảy vào khắp nước Mỹ, tập trung tại Đông Bắc, khu vực Ngũ Đại Hồ, Bờ Tây và Vịnh Mexico. Trên toàn cầu, các ngân hàng quốc doanh Trung Quốc đã giải ngân hơn 2.000 tỷ USD cho doanh nghiệp nước ngoài trong cùng giai đoạn, gấp đôi mọi ước tính trước đây, cho thấy mạng lưới cho vay rộng lớn và tinh vi hơn nhiều so với nhận thức của phương Tây. Từ 2020, Mỹ đã siết chặt giám sát thông qua CFIUS để bảo vệ các lĩnh vực then chốt.

Chứng khoán tăng 3 phiên liên tiếp

Thị trường chứng khoán Việt Nam tiếp tục đà tăng tích cực ngày 18/11/2025 (Thứ Ba), đánh dấu phiên tăng thứ ba liên tiếp, với VN-Index khép phiên tại mức sát 1.660 điểm, tích lũy tổng cộng 28 điểm sau ba ngày. Dù thị trường giằng co mạnh mẽ với nhu cầu chốt lời ngắn hạn, chỉ số nhiều lần đảo chiều từ tăng sang giảm và có lúc mất hơn 8 điểm, dòng tiền cuối phiên đổ mạnh vào các mã lớn đã giúp VN-Index bật tăng hơn 5 điểm. Tuy nhiên, tình trạng "xanh vỏ, đỏ lòng" vẫn hiện hữu khi số cổ phiếu giảm (161 mã) vượt trội so với tăng (152 mã) trên sàn TP.HCM.

Động lực chính đến từ nhóm Vingroup, với bốn mã VIC, VHM, VRE và VPL đều đóng cửa xanh. Nổi bật, VIC tăng 1,4% lên 220.000 đồng/CP, góp gần 3 điểm cho chỉ số; các mã còn lại đảo chiều từ đỏ sang xanh với biên độ 0,1-2%. Theo ngành, chứng khoán dẫn đầu hưng phấn khi toàn bộ mã tăng giá, ORS và VND dẫn đầu với 1,8% và 1,3%. Nhóm thép cũng tích cực, HPG tăng 0,7% lên 27.500 đồng/CP. Ngược lại, bất động sản phân hóa mạnh: NVL, LDG và "họ" Vingroup xanh điểm, nhưng HDG, DIG, SCR, NLG, HQC giảm hơn 1%. Ngân hàng dao động hẹp, TPB và VPB tăng trên 2,5%, LPB giảm 1,3%; các mã đầu ngành như VCB, BID, TCB chỉ biến động dưới 1%.

Thanh khoản cải thiện rõ rệt, đạt 22.250 tỷ đồng trên HoSE – cao nhất tuần, tăng 700 tỷ so với phiên trước. VIX dẫn đầu giá trị khớp lệnh với hơn 1.150 tỷ đồng, theo sau là HPG, SSI, SHB. Nhà đầu tư nước ngoài tiếp tục bán ròng phiên thứ 10 liên tiếp, với giá trị rút ròng hơn 6.400 tỷ đồng từ đầu chuỗi; hôm nay bán 2.800 tỷ, mua 2.750 tỷ, tập trung xả MBB (5,7 triệu CP), VIX, VCI, VND.

Theo phân tích Yuanta, việc vượt mốc kháng cự 1.655 điểm kết thúc giai đoạn tích lũy, rủi ro điều chỉnh giảm, triển vọng tích cực hơn. Nhà đầu tư có thể mua mới với tỷ trọng thấp.

Chính phủ đề xuất thêm 3 trường hợp Nhà nước thu hồi đất

Chiều 18/11/2025, Chính phủ trình Quốc hội dự thảo Nghị quyết tháo gỡ khó khăn thi hành Luật Đất đai, đề xuất bổ sung ba trường hợp Nhà nước được thu hồi đất vì lợi ích kinh tế - xã hội.

Thứ nhất là các dự án khu thương mại tự do và trung tâm tài chính quốc tế – những dự án có quy mô sử dụng đất lớn, tạo nguồn thu ngân sách mạnh, tăng việc làm nhưng hiện chưa có cơ chế thu hồi đất. Thứ hai, khi chủ đầu tư đã tự thỏa thuận được trên 75% diện tích hoặc với 75% người có đất, HĐND cấp tỉnh sẽ thu hồi phần còn lại để giao cho nhà đầu tư. Thứ ba là thu hồi đất để tạo quỹ đất thanh toán hợp đồng BT, cho thuê đất hoặc tiếp tục sản xuất kinh doanh. Hiện Luật Đất đai chỉ cho phép thu hồi trong 32 trường hợp như công trình công cộng, trụ sở cơ quan, dự án quan trọng quốc gia, khu công nghiệp, khu công nghệ cao, lấn biển…

Dự thảo cũng quy định bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất sẽ áp dụng bảng giá đất kết hợp hệ số điều chỉnh K thay vì giá đất cụ thể như hiện nay; bảng giá mới do HĐND tỉnh quyết định, áp dụng từ 1/1/2026, xây dựng theo loại đất, vị trí, thậm chí đến từng thửa ở nơi có cơ sở dữ liệu giá. Dự án lấn biển sẽ nộp tiền theo giá đất cụ thể.

Ủy ban Kinh tế Quốc hội đồng tình nhưng yêu cầu làm rõ căn cứ tỷ lệ 75%, có cơ chế xử lý phần đất còn lại, đảm bảo bồi thường hài hòa để tránh khiếu nại vì giá bảng thường thấp hơn mức đã thỏa thuận. Cơ quan thẩm tra nhấn mạnh cần lộ trình thận trọng, phương pháp định giá khoa học và tăng giám sát độc lập để thực hiện nguyên tắc định giá theo thị trường. Dự thảo sẽ được thảo luận tổ ngày 19/11, tại hội trường ngày 1/12 và dự kiến thông qua ngày 11/12/2025.

Sàn giao dịch vàng của Việt Nam: Lý do trước mắt chỉ cho phép vàng vật chất

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đang nghiên cứu đề án sàn giao dịch vàng quốc gia theo chỉ đạo của Chính phủ, với tờ trình dự kiến gửi lên kèm phân công nhiệm vụ các bộ ngành. Tuy nhiên, Cục Quản lý Ngoại hối (NHNN) nhấn mạnh cần triển khai thận trọng theo lộ trình 3 giai đoạn, ưu tiên giao dịch vàng vật chất trước, do nhiều thách thức lớn.

Thứ nhất, Việt Nam không có nguồn khai thác vàng nội địa; từ 2014-2023, NHNN hạn chế nhập khẩu để điều hành tỷ giá và tích lũy ngoại hối, chỉ can thiệp vàng miếng không thường xuyên với khối lượng nhỏ. Điều này khiến nguồn cung khan hiếm, dễ gây biến động thị trường.

Thứ hai, thiếu hạ tầng: chưa có kho lưu trữ tập trung an toàn, trung tâm kiểm định vàng chuyên biệt, trong khi vàng đòi hỏi bảo mật cao hơn tiền mặt. Bài học từ sàn vàng tự phát 2006-2010 cho thấy sử dụng đòn bẩy tài chính (như CFD) dẫn đến rủi ro lớn, thao túng giá và thiệt hại nhà đầu tư khi giá biến động mạnh.

Thứ ba, lo ngại hạn ngạch nhập khẩu: nếu ưu tiên ngân hàng lớn và doanh nghiệp nội bộ, các nhà sản xuất trang sức khác khó tiếp cận, làm giảm tính sôi động và điều tiết thị trường.

Lộ trình đề xuất: giai đoạn 1 chỉ giao dịch vàng nguyên liệu nhập khẩu; giai đoạn 2 mở rộng phân phối doanh nghiệp; giai đoạn 3 mới xem xét phái sinh khi pháp lý hoàn thiện. Chuyên gia Nguyễn Minh Tuấn (AFA Capital) nhấn mạnh sàn phải dựa trên vàng vật chất, minh bạch giao-nhận, tránh lặp mô hình CFD cũ. TS Cấn Văn Lực gợi ý mô hình độc lập hoặc tích hợp sở hàng hóa, với cơ chế niêm yết giá, thuế phí rõ ràng. Ông Vũ Hùng Sơn (Bảo Tín Mạnh Hải) lo ngại hạn ngạch sẽ kìm hãm doanh nghiệp nhỏ. Ông Ngô Trí Long và Nguyễn Thế Hùng nhấn mạnh thiết kế sàn phải cho phép giám sát thời thực, giảm đầu cơ, dựa trên dữ liệu thực để can thiệp hiệu quả, đồng thời siết điều kiện tham gia. Sàn vàng đúng chuẩn sẽ giúp thu hẹp chênh lệch giá trong nước-quốc tế, ổn định kinh tế vĩ mô.