Ký ức bi hùng về Khe Thui

Ở Khe Thui (xã Hoá Thanh, huyện Minh Hóa, Quảng Bình) từng có 11 thanh niên xung phong của C758 thương vong trong một buổi chiều định mệnh. Tuy nhiên đến nay, nơi các anh, các chị hy sinh vẫn chưa có một tấm bia tưởng niệm...

Khe Thui thuộc Km 468 đường 15A, cách Ngã ba Khe Ve (điểm khởi đầu của đường 12A ác liệt) chưa đầy 1km về phía Bắc. Nơi đây được coi như "túi bom" mà máy bay Mỹ ngày đêm giội xuống. Bởi trọng điểm này là "yết hầu" của con đường vận chuyển hàng hóa, đạn dược từ Bắc vào Nam theo Quốc lộ 15A và sang nước bạn Lào theo Quốc lộ 12A.

Buổi chiều định mệnh

Ông Đinh Minh Đức - một cựu TNXP của C758 đưa chúng tôi vào thăm Khe Thui. Nếu không được một người lính đã từng chiến đấu ở đây giới thiệu thì những người thuộc thế hệ sau như chúng tôi không thể nào hình dung nổi nơi đây từng là một “toạ độ lửa”, là nơi 7 chiến sĩ TNXP đã hy sinh cùng một lúc khi tuổi đời mới mười chín, đôi mươi. Bởi hiện tại, ngay bên con đường Hồ Chí Minh trải nhựa phẳng lì, Khe Thui chỉ là một cái khe cạn, cây dại mọc um tùm. Chứng tích duy nhất là một ngôi mộ đá được những người đồng đội như ông Đức đắp lên để thắp hương tưởng nhớ đồng đội mỗi lần lên thăm.

Buổi trưa hè đứng bóng, ông Đức khó nhọc (bởi ông cũng chỉ còn một cánh tay sau một trận bom) đốt hương tưởng nhớ đồng đội. Phút tĩnh lặng, ông không khỏi nghẹn ngào khi nhớ về những ký ức bi hùng của một thời đạn lửa. Ông Đức kể: “Đêm 19, rạng sáng ngày 20/7/1968, máy bay địch lại đánh phá ác liệt trọng điểm Khe Ve, Khe Thui. Để kịp thời thông đường cho hàng trăm chiếc xe chở lương thực, vũ khí đang mắc kẹt, Đại đội 758 do ông Trương Thanh Hân (ở xã Minh Hóa) làm Đại đội trưởng giao nhiệm vụ cho Tiểu đội 3 gồm 11 đồng chí phải gạt hết số đất đá trên mặt đường. Còn cả đơn vị, trong đó có tôi thì dồn sức mở một đoạn cua làm đường tránh để thông xe.

Cả đơn vị vừa làm vừa tránh máy bay Mỹ ập đến oanh tạc. Khoảng 3 giờ chiều, khi chúng tôi đang mở cua đường tránh cách đó không xa thì điếng người bởi tiếng nổ đinh tai nhức óc ở chỗ 11 đồng chí đang làm nhiệm vụ gạt mặt đường. Cả đơn vị chạy đến thì thấy một hố bom sâu hoắm. Có 4 người bị thương được đưa đi cấp cứu ở Trạm Quân y 14 (thuộc Binh trạm 12) đóng ở xã Hóa Tiến. Còn lại 7 người hy sinh tại chỗ (đều là người ở huyện Minh Hoá) thì tìm thấy 5 nữ xác không còn nguyên vẹn nhưng vẫn nhận dạng được, còn 2 người nam thì không còn xác. Chúng tôi gom nhặt từng mảnh thịt, mớ tóc, manh áo của các anh vương vãi khắp nơi rồi đem đi mai táng”.

Ông Đinh Minh Đức - một cựu TNXP C758 thắp hương viếng đồng đội ở ngôi mộ đá mà các ông đắp nên

Xin đừng quên các anh, các chị

Chúng tôi tìm gặp những người đồng đội của 7 chiến sĩ TNXP hy sinh ở Khe Thui ngày 20/7/1968, những chàng trai, cô gái tuổi 20 ngày nào bây giờ đã lên chức ông, chức bà nhưng nhiều năm qua trong lòng họ vẫn đau đáu một nỗi niềm: Ở chỗ đồng đội của họ hy sinh vẫn chưa có một tấm bia tưởng niệm, chưa được công nhận là di tích lịch sử, họ sợ rằng thế hệ sau sẽ không ai biết đến một sự kiện Khe Thui bi hùng như thế.

“Vẫn biết mọi sự so sách đều khập khiễng và sự hy sinh nào cho đất nước cũng lớn lao và đáng được Tổ quốc ghi nhận. Những địa danh và sự kiện lịch sử khác như Ngã ba Đồng Lộc, Truông Bồn, Hang 8 Cô, Đồi Chạ Quang… đều đã được lập bia tưởng niệm, được công nhận là di tích lịch sử. Trong khi đó, Khe Thui rất xứng đáng để được lập bia, được công nhận là di tích lịch sử nhưng đến nay chúng tôi và đồng đội vẫn đang phải chờ. 45 năm đã trôi qua, xin đừng quên đồng đội của chúng tôi”- ông Trương Thanh Hân nghẹn ngào.

Ông Đinh Xuân Bình – Phó Bí thư Đảng uỷ, Chủ tịch HĐND xã Hoá Thanh cho biết: “Với tư cách là địa phương của “sự kiện” Khe Thui, từ lâu nhiều thế hệ lãnh đạo xã Hoá Thanh rất muốn làm một điều gì đó để tri ân những người đã ngã xuống trên quê hương mình nhưng do điều kiện khó khăn nên chúng tôi đành lực bất tòng tâm. Lãnh đạo xã đã nhiều lần đề xuất lên các cấp có thẩm quyền mong tìm được một sự đồng thuận nhưng cũng chưa thấy gì”.

Chúng tôi đem sự việc này trao đổi với ông Đinh Quý Nhân - Chủ tịch UBND huyện Minh Hoá. Ông Nhân cho biết, UBND huyện vừa tổ chức một cuộc hội thảo gặp mặt các nhân chứng lịch sử bao gồm một số cựu TNXP thuộc C758 và thân nhân các liệt sĩ đã hy sinh tại Khe Thui. Đồng thời huyện cũng đang làm hồ sơ đề nghị các cơ quan có thẩm quyền sớm công nhận Khe Thui là Di tích lịch sử quốc gia. “Gia đình, thân nhân, đồng đội các liệt sĩ Khe Thui đã đợi lâu lắm rồi. Huyện sẽ làm hết sức mình để tri ân những người ngã xuống, để thế hệ mai sau biết đến một Khe Thui bi hùng như thế…”.