Không khí lạnh đến sớm, mùa đông năm nay sẽ diễn biến thế nào?

Thời tiết cuối năm 2025 được dự báo nhiều biến động, bão mạnh hơn trung bình, không khí lạnh dồn dập, mưa lũ dồn về Trung Bộ. Không khí lạnh bắt đầu hoạt động mạnh từ tháng 10, đặc biệt trong tháng 11–12.

Nắng nóng, bão dồn dập và mưa lớn diện rộng trong 2 tháng qua

Ông Nguyễn Đức Hòa, Phó Trưởng phòng Dự báo Khí hậu, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia cho biết, trong khoảng từ tháng 7 đến nửa đầu tháng 9/2025, thời tiết cả nước diễn biến rất phức tạp với nhiều hình thái cực đoan.

Nổi bật nhất là chuỗi bão và áp thấp nhiệt đới xuất hiện dồn dập. Tính từ tháng 7 đến nay, Biển Đông đã có 6 cơn bão và 2 áp thấp nhiệt đới, trong đó bão số 3, 5, 6 cùng một áp thấp ngày 16/8 ảnh hưởng trực tiếp đến Việt Nam. Các cơn bão này không chỉ gây gió mạnh, sóng lớn trên biển mà còn đem đến mưa lớn, dồn dập cho nhiều tỉnh miền Bắc và miền Trung.

Trong đó, bão số 3 (Wipha) đã gây mưa rất to từ ngày 19–27/7, lượng mưa nhiều nơi vượt 300–400mm. Trạm Văn Lý (Ninh Bình) ghi nhận tới 422mm, Yên Định (Thanh Hóa) 404mm. Bão số 5 (Kajiki) và bão số 6 (Nongfa) cũng gây mưa lũ nặng nề tại khu vực Bắc Trung Bộ, đặc biệt Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh.

Không khí lạnh bắt đầu hoạt động mạnh từ tháng 10, đặc biệt trong tháng 11–12. Rét đậm có thể xuất hiện ở Bắc Bộ từ nửa cuối tháng 12.

Ngoài bão, hiện tượng dông lốc, sét, mưa đá xảy ra rải rác ở nhiều nơi từ Bắc đến Nam. Đáng chú ý là các đợt dông lốc tại Quảng Ninh, Cao Bằng, Thái Nguyên, Đồng Nai, Lâm Đồng, An Giang, gây thiệt hại nhà cửa và sản xuất nông nghiệp.

Về nắng nóng, Bắc Bộ đã trải qua 6 đợt, trong đó đợt 2–5/8 khốc liệt nhất với nhiệt độ phổ biến 38–40°C, trạm Láng (Hà Nội) ghi nhận 40,3°C – vượt ngưỡng lịch sử. Bắc Trung Bộ và Nam Trung Bộ cũng ghi nhận 5 đợt nắng nóng, có thời điểm kéo dài liên tục hơn hai tuần. Ở Nam Bộ, nắng nóng cục bộ xuất hiện trong các ngày 19–20/8 và 5/9, mức nhiệt lên 36°C.

Trong khi đó, mưa lớn diện rộng xảy ra nhiều đợt ở Bắc Bộ (9 đợt) và từ Thanh Hóa đến Huế (3 đợt lớn). Nhiều trạm khí tượng ghi nhận lượng mưa ngày và tháng vượt kỷ lục từng có, như Bái Thượng (Thanh Hóa) ngày 25/8 đo được 338mm, cao hơn cả kỷ lục từ năm 1994.

Nhiệt độ trung bình tháng 8/2025 trên cả nước cao hơn trung bình nhiều năm 0,5–1°C, riêng Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ trong nửa đầu tháng 9 còn cao hơn 1–2°C.

Không khí lạnh mạnh dần, mưa lớn tập trung ở Trung Bộ

Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, từ tháng 10 đến tháng 12/2025, hiện tượng ENSO duy trì trạng thái trung tính và nghiêng về pha lạnh, song chưa đạt ngưỡng La Nina.

Nhiệt độ trung bình tháng 10/2025 phổ biến xấp xỉ trung bình nhiều năm, sang tháng 11–12/2025 có xu hướng thấp hơn khoảng 0,5°C.

Lượng mưa: từ tháng 10–11, phần lớn khu vực có mưa nhiều hơn 10–30% so với trung bình, riêng Tây Bắc có thể thiếu hụt 5–15%. Sang tháng 12, mưa tập trung nhiều ở Trung và Nam Trung Bộ, cao hơn 50–100mm so với trung bình; trong khi Bắc Bộ, Thanh Hóa–Hà Tĩnh lại có thể thiếu mưa.

Từ nay đến cuối năm, số cơn bão/áp thấp trên Biển Đông và ảnh hưởng đến Việt Nam dự báo cao hơn trung bình nhiều năm (trung bình 4,5 cơn, khoảng 2 cơn đổ bộ đất liền).

Không khí lạnh bắt đầu hoạt động mạnh từ tháng 10, đặc biệt trong tháng 11–12. Rét đậm có thể xuất hiện ở Bắc Bộ từ nửa cuối tháng 12.

Mưa lớn tập trung tại Trung Bộ, nhất là từ Hà Tĩnh đến Huế và vùng ven biển từ Quảng Ngãi đến Khánh Hòa.

Bước sang giai đoạn đầu năm 2026, ENSO vẫn trong trạng thái trung tính. Nhiệt độ trung bình phổ biến xấp xỉ trung bình nhiều năm, lượng mưa ở Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ duy trì ở mức trung bình, nhưng Nam Trung Bộ và Nam Bộ có xu hướng cao hơn 10–30mm. Đáng lưu ý, Nam Bộ có khả năng xuất hiện mưa trái mùa, đồng thời từ tháng 3/2026 có thể bước vào các đợt nắng nóng đầu tiên.

Thời tiết cuối năm 2025 được dự báo nhiều biến động, bão mạnh hơn trung bình, không khí lạnh dồn dập, mưa lũ dồn về Trung Bộ. Các hiện tượng cực đoan như lốc, sét, mưa đá, rét đậm, sương muối có thể tác động tiêu cực đến sản xuất và đời sống.

Do vậy, chính quyền và người dân cần thường xuyên theo dõi bản tin khí tượng thủy văn, đặc biệt là các cảnh báo ngắn hạn để kịp thời ứng phó với mưa bão, lũ lụt. Việc chủ động vận hành hồ chứa, bảo vệ hạ du, cùng với chuẩn bị cho các kịch bản rét đậm, nắng nóng và mưa trái mùa là cần thiết trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng gia tăng.