Dị tật bàn chân bẹt ở trẻ – cần kiểm tra & điều trị kịp thời

Là tật khá phổ biến, có đến 50% trẻ em mắc tật bàn chân bẹt, tuy nhiên các bậc cha mẹ lại chưa thực sự có cái nhìn nghiêm túc nhằm sớm phát hiện tình trạng bệnh và điều trị kịp thời cho con.

Bàn chân bẹt là tật dị dạng do lòng bàn chân không có hình vòm như bình thường, cung dọc của bàn chân bị sụp xuống, toàn bộ gan chân tiếp xúc với mặt đất. Khi đi bàn chân có xu hướng áp sát vào bên trong, hoặc bên ngoài do bàn chân mất cân bằng.

Quan niệm sai lầm: chân bẹt là sang

Dân gian thường quan niệm rằng ai có bàn chân phẳng, bẹt là quý tướng, mang đến sự giàu sang. Tuy nhiên, trong y học, đó lại là một dạng tật về chân gây ra nhiều bất lợi cho hệ vận động và bệnh nhân thường phải hứng chịu những cơn đau liên tục, kéo dài.

Theo y học, mỗi bàn chân phải có ba “vòm khung” nâng đỡ cả cơ thể, nếu một trong các vòm khung này thay đổi, cơ thể không được cân bằng như vốn có, gây ra chứng mất cân bằng của bàn chân và những tổn hại nghiêm trọng đến hoạt động của cơ thể. Theo Bác sĩ Wade Brackenbury (Giám đốc y khoa của Phòng khám chuyên khoa trị liệu thần kinh cột sống Hoa Kỳ - ACC) có đến 50% trẻ em ở Châu Á và phương Tây bị hội chứng bàn chân bẹt. Bàn chân bẹt có thể dẫn đến những vấn đề nghiêm trọng nếu không được điều trị, gây nên nhiều tác hại đến cuộc sống hiện tại và tương lai mai sau của trẻ - điều hoàn toàn trái ngược với những quan niệm sai lầm trong dân gian.

Hơn một nửa trẻ em bị tật bàn chân bẹt (hình minh họa)

Dấu hiệu nhận biết và những tác hại khôn lường của tật bàn chân bẹt ở trẻ

Thông thường trẻ dưới 2 tuổi đều có bàn chân bẹt. Từ 3 tuổi trở lên, các vòm bàn chân bắt đầu được hình thành. Nếu các vòm bàn chân không phát triển thì có thể gây ra các chứng đau đầu gối, lưng và cả ở bàn chân.

Nếu trẻ có bàn chân bẹt, bạn có thể thấy góc cạnh mắt cá chân cong khá nhiều khi trẻ đứng quay mặt lại với bạn. Trẻ có thể phàn nàn về đau ở bàn chân, mắt cá hoặc đầu gối. Trẻ cũng có thể có những biểu hiện vụng về hoặc gặp khó khăn trong khi chơi thể thao.

Bàn chân bẹt – trẻ đau đớn bởi bàn chân “sang”

Cha mẹ có thể thường nhận biết con của mình bị chứng bàn chân bẹt khi bàn chân của trẻ có khuynh hướng áp cạnh trong của bàn chân xuống đất. Điều này khiến bàn chân của trẻ biến dạng và ảnh hưởng đến việc đi lại hay chạy nhảy.

Bác sĩ Brackenbury cho biết, chứng bàn chân bẹt khiến các xương ở cẳng chân xoay khi đi lại, chạy nhảy, khiến các khớp đầu gối cũng xoay lệch, từ đó dẫn đến đau, viêm hoặc thậm chí thoái hóa khớp gối. Sự lệch trục cũng có thể ảnh hưởng lên tới lưng, cổ, gây ra các rắc rối ở đó. Vấn đề bàn chân bẹt không được can thiệp có thể dẫn đến cấu trúc bất thường ở ngón chân cái (ngón cái bị đẩy về phía ngón sát bên), gai gót chân, viêm cân gan chân...

Phát hiện sớm – trị liệu đúng cho con ngay bây giờ

Đa số người Việt Nam đều có thiên hướng chăm sóc con cái theo các quan niệm dân gian, tuy nhiên, tật bàn chân bẹt ở trẻ là một dị dạng bất thường và cần được trị liệu kịp thời.

Khi được phát hiện sớm, việc áp dụng phương pháp trị liệu không mổ với đế giày chỉnh hình y khoa được xem như giải pháp hiệu quả nhất nhưng cũng vô cùng đơn giản dùng để điều chỉnh tật bàn chân bẹt ở trẻ em. Trẻ ở độ tuổi từ trên 2 tới 7-8 tuổi đi đế giày chỉnh hình y khoa thường xuyên sẽ tự điều chỉnh được cấu trúc bàn chân trở về vị trí cân bằng mong muốn.

Phẫu thuật chỉnh hình sẽ không cần thiết khi trẻ dưới 8 tuổi và không bị dị tật quá nghiêm trọng ở bàn chân hay khu vực gân gót chân. Một số trường hợp hiếm cần phải can thiệp phẫu thuật khi trẻ đã lớn hơn 8 tuổi – là giai đoạn phát triển chiều cao  nhanh, và có gân gót chân (gân Achille) ngắn hơn bình thường.

Đế giày chỉnh hình y khoa cũng đã được chứng minh rất hiệu quả trong việc điều trị các bệnh đau cột sống, đầu gối và bệnh lý về chân ở người trưởng thành.

Phương pháp trị liệu không mổ sẽ hạn chế những đau đớn cho bé

Đế giày chỉnh hình y khoa

Đế giày làm theo kích cỡ của lòng bàn chân được quét bằng máy kỹ thuật số. Dựa trên kết quả của máy quét bác sỹ sẽ điều chỉnh nâng vòm bàn chân tới mức độ tối ưu để cắt khuôn đế chỉnh hình bằng máy CAD-CAM. Đế có thể sử dụng cho giày hoặc dép sandal.

Tật bàn chân bẹt không khó để nhận biết bằng mắt thường. Tuy nhiên, để biết được tình trạng bệnh của con, mức độ nặng nhẹ, bạn nên đưa con đến các phòng khám chuyên khoa với sự hỗ trợ của các thiết bị chuẩn đoán xương khớp chính xác nhằm nhận thức đúng – sớm phát hiện để có phương án trị liệu thích hợp cho bé không đau đớn.