Câu chuyện mới về men vi sinh (Probiotics)

Tổng hợp từ các báo cáo khoa học tại Hội Thảo “Các nghiên cứu mới về men vi sinh” tổ chức tại Khách sạn Legend – TP.HCM – Tháng 8/2013.

Men vi sinh (Probiotics) đem lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, đặc biệt là hỗ trợ điều trị các rối loạn tiêu hóa như: Tiêu chảy, táo bón, kém hấp thu....Tuy nhiên, men vi sinh rất dễ hư hỏng, dễ mất tác dụng. Do đó, bài viết này cung cấp các thông tin khoa học mới, giúp người tiêu dùng hiểu, lựa chọn và sử dụng men vi sinh hiệu quả.

Hiểu đúng về men vi sinh (Probiotics)

Định nghĩa theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO): Men vi sinh (Probiotics) là các vi sinh vật “sống”, đem lại các “hiệu quả mong muốn”.

Sở dĩ WHO nhấn mạnh “men vi sinh sống” vì trước đây, ngành dược vẫn dùng xác của men vi sinh, được giết nhanh bằng phương pháp tyndallized để phòng chống tiêu chảy nhờ cơ chế bám chắc trên thành ruột, nhưng không tạo được những lợi ích lâu dài cho sức khỏe như men vi sinh đang sống trong ruột.

Tương tự như vậy, men yaourt (L. bulgaricus) và các chủng Bacillus cũng chỉ sống trong ruột một thời gian rất ngắn, vì ruột không phải là “quê hương” của chúng (Bacillus chủ yếu sống trong đất).

+ Các chủng men vi sinh thông dụng:

- Chủng Lactobacillus, Bifidobacterium: Là các chủng men vi sinh có nhiều nghiên cứu khoa học nhất, đa số sống lâu trong cơ thể người, được FDA-Mỹ cấp tiêu chuẩn An toàn (GRAS), nên được sử dụng rộng rãi.

- Chủng Bacillus: Ít được sử dụng rộng rãi, chưa được FDA cấp tiêu chuẩn GRAS và thường chỉ sống trong ruột người trong thời gian rất ngắn.

+ Men vi sinh ngày càng được dùng rộng rãi trên thế giới:

Theo Pubmed, trong 10 năm từ 1991 đến 2001, số công trình nghiên cứu về men vi sinh tăng gần 200 lần.

Doanh số men vi sinh trên thế giới lên đến 2 tỷ USD trong mỗi năm.

Các men vi sinh rất dễ hỏng

Theo TS. Ngọc Lan, Bộ môn vi sinh, ĐH Y Dược TP. HCM, có 4 yếu tố làm men vi sinh hư hỏng: Nhiệt độ, oxy, dịch tiêu hóa, độ ẩm.

Hoạt độ nước: PGS. TS. Trịnh Văn Lẩu, Chủ tịch Hội đồng Dược điển, phân tích sâu hơn về độ ẩm: Độ ẩm bao gồm lượng nước không hoạt động (không ảnh hưởng đến men vi sinh) và nước hoạt động (gây ảnh hưởng trực tiếp đến men vi sinh). Lượng nước hoạt động (Water activity) được biểu thị bằng Aw. Nếu Aw < 0,2%, men vi sinh sẽ rất bền vững.

Các công nghệ hiện đại để giúp men vi sinh bền vững

Men vi sinh là món quà thiên nhiên ban tặng cho sức khỏe con người, nhưng rất dễ chết trong quá trình bảo quản và đi qua dạ dày. Sản xuất men vi sinh đòi hỏi nhiều trang thiết bị và công nghệ phức tạp:

- Bao vi nang (microencapsulated) giúp men vi sinh ít chết trong dịch tiêu hóa. TS. Ngọc Lan, Đại học Y Dược và ThS. Nguyễn Thị Vĩnh Hồng, Viện Kiểm nghiệm thuốc Trung ương có trình bày các nghiên cứu thực nghiệm chứng minh men vi sinh bao vi nang có tỷ lệ sống cao hơn khi đi qua dạ dày so với men không bao.

ThS. Lệ Minh, Công ty Liên doanh Dược phẩm Mebiphar-Austrapharm đã giới thiệu về hai công nghệ mới để bảo vệ men vi sinh.

- Đóng gói trong Nitơ.

- Duy trì hoạt độ nước (Aw) thấp ≤ 0, 2%: Đây là yếu tố then chốt để giúp men vi sinh bền vững.

Các chuyên gia trao đổi tại hội thảo khoa học “Các nghiên cứu mới về men vi sinh” (2013)

Các xu thế mới trong sử dụng men vi sinh

- Phải xác định chính xác tên men vi sinh: Các nghiên cứu của Viện Kiểm nghiệm cho thấy một số sản phẩm men vi sinh ghi là chứa Lactobacillus acidophilus, nhưng khi kiểm nghiệm thì chứa tới 15- 45% những chủng Lactobacillus khác.

- Sử dụng Men vi sinh có Nghiên cứu lâm sàng.

- Kết hợp nhiều loại men vi sinh.

- Phối hợp cặp đôi “thanh mai trúc mã” Men vi sinh (Probiotics) và FOS (Prebiotics): Chất xơ hòa tan FOS vừa đem lại nhiều lợi ích cho đường tiêu hóa, vừa được xem là “thức ăn” tốt nhất cho men vi sinh phát triển.