Vào hang dơi ở Trung Quốc tìm manh mối về đại dịch toàn cầu

Trước khi vào hang động, nhóm các nhà khoa học mặc quần áo bảo hộ đầy đủ, bảo vệ kỹ lưỡng vùng mặt và tay vì mọi kẽ hở dể chất dịch hoặc phân dơi xâm nhập có thể khiến họ nhiễm virus chết người.

Trang bị đèn pin, các nhà nghiên cứu chuẩn bị sẵn một chiếc lưới khổng lồ ở lối vào hang động, dựng bằng các thanh tre. Khi Mặt trời lặn, hàng ngàn con dơi bay ra khỏi hang tìm thức ăn và lao thẳng vào lưới.

Các nhà nghiên cứu cẩn thận bắt từng con dơi khỏe mạnh, tiêm thuốc mê để lấy mẫu máu từ cánh.

“Chúng tôi cũng lấy chất dịch trong miệng dơi và mẫu phân”, Peter Daszak, chuyên gia làm việc cho tổ chức EcoHealth, tổ chức tư nhân ở Mỹ chuyên phát hiện mẫu virus mới, giúp ngăn chặn đại dịch.

Daszak là thợ săn virus. Trong 10 năm qua, ông đã có mặt tại hơn 20 quốc gia, để tìm các loại virus, trong đó có những viruchết người tồn tại trong dơi.

Công việc của Daszak đóng vai trò không nhỏ giúp các nhà khoa học dự báo chủng virus nào có tiềm năng lây lan sang người trong tương lai, gây ra đại dịch giống như Covid-19.

“Đối với virus Corona, chúng tôi thu nhập được 15.000 mẫu nghiên cứu từ dơi, xác định 500 chủng virus mới”, Daszak nói.

Các chuyên gia lấy mẫu dịch từ cổ họng dơi.

Một trong những chủng virus Corona trên được tìm thấy trong hang động ở Vân Nam năm 2013, có thể là thủy tổ của virus Corona mới gây dịch Covid-19.

Trước đại dịch SARS, con người không mấy quan tâm đến virus Corona. Chỉ có 2 chủng virus Corona có khả năng lây lan sang người được phát hiện vào những năm 1960.

Năm 2009, dự án mang tên Predict được khởi động, do Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID) tài trợ ngân sách hoạt động, tập hợp các nhà khoa học về virus tại Đại học California Davis, tổ chức EcoHealth, Viện Smithsonian và nhiều tổ chức khác.

Dự án nhằm xác định và đề ra phương án đối phó với các chủng virus nguy hiểm, bao gồm cả virus Corona, trước khi chúng lây lan sang người.

Trong 10 năm hoạt động, dự án đã được cấp 200 triệu USD ngân sách, phát hiện 5 chủng virus Corona có thể lây lan sang người.

Daszak cũng tích cực hợp tác với các nhà khoa học Trung Quốc vì khu vực tỉnh Vân Nam, phía tây nam Trung Quốc có quần thể dơi rất lớn sống trong hang động.

Hang động ở tỉnh Vân Nam, Trung Quốc là nơi có virus Corona với kiểu gene di truyền giống 96,2% so với SARS-CoV-2.

Nhóm nghiên cứu cũng mở rộng hoạt động sang Myanmar và Kenya. Phát hiện 6 chủng virus Corona ở Myanmar.

Khu vực Đông Nam Á và Trung Quốc có nguy cơ lây lan virus từ dơi sang người nhất vì thói quen săn bắt sinh vật hoang dã, bày bán ngay tại các khu chợ dân sinh, Daszak nói.

“Dơi là động vật có cánh, cơ thể chúng phơi nhiễm với rất nhiều virus trong tự nhiên. Trải qua thời gian, cơ chế hoạt động của hệ miễn dịch trong cơ thể dơi phải thay đổi để chúng vẫn tồn tại dù mang trong mình số lượng virus lớn”, Daszak giải thích vì sao dơi lại là nguồn lây nhiễm virus.

Một khi nhóm của Daszak thu thập xong mẫu vật. Họ bảo quản trong nitơ lỏng và chuyển về các phòng nghiên cứu trên khắp thế giới để phân tích.

“Chúng tôi lựa chọn các phòng nghiên cứu tốt nhất ở từng quốc gia. Nếu quốc gia nào không có thì chúng tôi hỗ tợ nâng cao năng lực ở địa phương”, Daszak nói.

Các thông tin về virus được tập hợp và so sánh với GenBank - cơ sở lưu trữ dữ liệu virus tại Trung tâm Thông tin Công nghệ sinh học Quốc gia Mỹ (NCBI).

Các chuyên gia mặt đồ bảo hộ kín mít bước vào trong hang động,

Một virus được coi là virus mới hoàn toàn nếu có mã gene di truyền khác biệt với các chủng virus khác tới 20%.

Đối với dịch Covid-19, Daszak nói mã gene của SARS-CoV-2 giống tới 96,2% so với virus Corona bắt nguồn từ hang dơi ở Vân Nam. Đây là nơi Raszak và các cộng sự đến lấy mẫu nghiên cứu năm 2013.

Tỉ lệ 96,2% là chưa đạt đến mức có thể kết luận rằng hai chủng virus Corona trên là một, nhưng có thể là mối liên hệ theo kiểu họ hàng hoặc virus Corona tìm thấy ở hang dơi là thủy tổ của SARS-CoV-2, Daszak nói.

Trước đại dịch Covid-19, dự án Predict có nguy cơ dừng hoạt động vì hết ngân sách vào tháng 3.2020. Nhưng nay, đại dịch đã cho thấy sự cần thiết của các thợ săn virus.

Kết quả là dự án được tài trợ thêm 2,26 triệu USD, kéo dài thêm 6 tháng hoạt động. Ở thời điểm hiện tại, các thợ săn virus như Daszak phải tạm ngừng công việc săn tìm virus, tập trung hỗ trợ phương pháp xét nghiệm Covid-19 ở châu Phi, Trung Đông và châu Á.

“Hi vọng chúng tôi có thể sớm quay lại tìm hiểu kỹ lưỡng hơn về nguồn gốc của virus Corona gây dịch Covid-19”, Daszak nói.

Bộ Y tế khuyến cáo về việc cách ly, theo dõi sức khỏe trong phòng chống Covid-19:

- Đối với những người tiếp xúc gần với bệnh nhân dương tính với Covid-19: Phải cách ly ngay tại cơ sở y tế trong vòng 14 ngày, đồng thời lấy mẫu bệnh phẩm để xét nghiệm.

- Đối với người tiếp xúc với người tiếp xúc gần với bệnh nhân dương tính với Covid-19: Cách ly, theo dõi sức khỏe tại nhà, nơi lưu trú, cư trú trong vòng 14 ngày và thông báo với chính quyền cơ sở (phường, xã, thị trấn) và phải theo dõi chặt chẽ tình hình sức khỏe. Nếu thấy có biểu hiện sốt, ho, hắt hơi, sổ mũi, mệt mỏi, ớn lạnh hoặc khó thở thì lập tức cho cách ly ngay tại cơ sở y tế và lấy mẫu bệnh phẩm để xét nghiệm.

- Thường xuyên đeo khẩu trang, che miệng khi ho, hắt hơi.

- Rửa tay bằng xà phòng liên tục để tránh nguy cơ lây truyền bệnh cho những người khác.

- Chia sẻ lịch trình di chuyển của bản thân với nhân viên y tế.

- Gọi ngay đến đường dây nóng thông báo thông tin: 19003228 và 19009095.

Nguồn: [Link nguồn]Nguồn: [Link nguồn]