Mỹ “chiều ý” Nga, châu Âu quyết ủng hộ Ukraine

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky chịu sức ép ngày càng lớn từ Mỹ trong đàm phán hòa bình giữa lúc châu Âu nỗ lực củng cố lập trường ủng hộ Kiev.

Giới chức Mỹ thời gian qua dồn dập tổ chức các cuộc gặp với cả phía quan chức Ukraine lẫn Nga để tìm giải pháp thống nhất các điều khoản nhằm chấm dứt xung đột giữa 2 quốc gia láng giềng này.

Các cuộc đàm phán tập trung vào hai vấn đề chính: Nga yêu cầu Ukraine nhượng toàn bộ khu vực Donbas, bao gồm cả những phần Moscow chưa kiểm soát và Ukraine yêu cầu Mỹ bảo đảm an ninh đủ mạnh để không còn nguy cơ Nga tái diễn hành động quân sự trong tương lai.

Từ trái qua phải: Thủ tướng Đức Friedrich Merz, Thủ tướng Anh Keir Starmer, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron gặp nhau tại thủ đô London – Anh ngày 8-12. Ảnh: Toby Melville/AP

Trong bối cảnh các bên chưa tìm được tiếng nói chung, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky dường như đang chịu sức ép ngày càng rõ rệt hơn trong kế hoạch hòa bình do Tổng thống Mỹ Donald Trump đề xuất.

"Có vẻ như Mỹ đang cố gắng thuyết phục chúng tôi theo nhiều cách khác nhau để đáp ứng yêu cầu của Nga kiểm soát toàn bộ vùng Donbas" – trang Axios dẫn lời một quan chức Ukraine – "Washington đang thúc ép Tổng thống Volodymyr Zelensky mạnh hơn nhiều so với cách họ gây áp lực lên Tổng thống Nga Vladimir Putin".

Giới chức Ukraine cho rằng bầu không khí đàm phán trở nên căng thẳng hơn sau cuộc gặp kéo dài 5 giờ giữa cố vấn Steve Witkoff và ông Jared Kushner, con rể Tổng thống Donald Trump với nhà lãnh đạo Nga tại Điện Kremlin tuần trước. 

Trong cuộc gọi sau đó với Tổng thống Zelensky, hai đặc phái viên Mỹ dường như kỳ vọng nhà lãnh đạo Ukraine đưa ra câu trả lời "đồng ý" ngay lập tức. Ukraine cho rằng Mỹ đang cố thuyết phục họ chấp nhận toàn bộ yêu cầu của Nga về Donbas.

Dù có một số tiến triển, Mỹ và Ukrsine chưa đạt đột phá về vấn đề lãnh thổ hay cơ chế bảo đảm an ninh. 

Trước sức ép từ Mỹ, Tổng thống Zelensky tìm cách củng cố sự ủng hộ từ châu Âu khi tới thăm Anh.

Tại thủ đô London ngày 8-12, nhà lãnh đạo Ukraine đã gặp Thủ tướng Anh Keir Starmer, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Đức Friedrich Merz nhằm xây dựng lập trường chung.

Các lãnh đạo châu Âu cho rằng Ukraine không nên vội vàng nhượng bộ và châu Âu luôn đứng sau Kiev.

Ngược lại, Washington cho rằng cuộc gặp trên khiến tiến trình đàm phán chậm lại. Phía Ukraine phản bác, cho rằng Mỹ đang muốn "tách" Tổng thống Zelensky khỏi các đồng minh châu Âu để gây áp lực hiệu quả hơn. 

Ukraine khẳng định mọi quyết định lớn đều phải có sự tham vấn đầy đủ với châu Âu.

Tổng thống Zelensky cho biết Ukraine và châu Âu sẽ trình bản đề xuất cho Mỹ trong ngày 9-12. Ông nhấn mạnh  Ukraine "không có quyền" từ bỏ lãnh thổ theo Hiến pháp, luật pháp quốc tế và nguyên tắc đạo lý.

Nhà lãnh đạo Ukraine cũng tiết lộ bản kế hoạch ban đầu gồm 28 điểm đã được rút xuống còn 20 điểm, trong đó đã loại bỏ các điều khoản "rõ ràng chống Ukraine".

Kết thúc chuyến thăm Anh, Tổng thống Zelensky sẽ tới Brussels – Bỉ để tiếp tục thảo luận với lãnh đạo NATO và Liên minh châu Âu (EU) về phòng không, hỗ trợ tài chính dài hạn và tình hình năng lượng trong mùa đông khắc nghiệt.