Xuất khẩu gạo sẽ như... giải ngoại hạng!

Chỉ đạo mới đây của Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải yêu cầu giảm đầu mối xuất khẩu gạo xuống đang làm cho “cuộc đua” được tham gia hoạt động này khắc nghiệt hơn.

Rụng hết DN “ốm yếu”

Nghị định 109 ra đời ngày 4.11.2010 được xem là công cụ để loại bỏ bớt những DN yếu kém. Bởi từ đó cho đến nay, số DN được xuất khẩu gạo cứ giảm dần từ 284 DN năm 2010 xuống còn 211 DN trong 6 tháng đầu năm 2011 và đến nay chỉ còn có 150 DN. Thế nhưng trong 150 DN này có đến 79 DN chỉ được cấp giấy phép cấp tạm thời trong 1 năm mà với điều kiện kinh tế khó khăn như hiện nay e rằng sẽ còn có nhiều DN “rụng” nữa vào thời hạn ngày 30.9 sắp tới.

Bà Nguyễn Phúc Ánh - Giám đốc DN Lương thực Tấn Tài III, ở chợ Bà Đắc, huyện Cái Bè, Tiền Giang, ngậm ngùi cho biết: “Khi NĐ 109 được ban hành, tôi cũng lên kế hoạch xây kho chứa, nhà máy nhưng rồi không đủ vốn, đành bỏ cuộc”. Tương tự, bà Vũ Thị Thu Hạnh - Giám đốc Công ty Ngũ cốc Việt cũng cho biết, bà đã “quần” khắp khu vực ĐBSCL, tìm vị trí thích hợp để mua đất, lắp đặt máy móc theo yêu cầu của NĐ 109 nhưng tới nay vẫn chưa thể nộp hồ sơ xin thẩm định do chưa đầu tư máy móc theo đúng quy định.

Hoạt động xuất khẩu gạo lớn sắp tới sẽ không còn dành cho các DN “ốm yếu”

Sân chơi của “ông lớn”

Ông Phạm Văn Chinh- Vụ trưởng Vụ Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho biết, do thị trường khó, nhiều DN đã “lách” bằng cách chỉ xuất 1, 2 container vài chục tấn rồi ngừng. Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) từng cho biết, số DN xuất khẩu trên 10.000 tấn/năm chỉ có khoảng 50 - 60 DN, chiếm 1/3 số DN xuất khẩu gạo nhưng lại chiếm đến hơn 90% tổng lượng gạo xuất khẩu.

Theo thống kê của VFA, đến nay chỉ có 98 DN báo cáo tiến độ xây dựng cũng như diện tích kho chứa mà DN mình đang có. 52/150 DN còn lại chưa báo cáo, tức họ đang gặp vấn đề trong điều kiện phải có kho chứa lúa với sức chứa tối thiểu 5.000 tấn theo NĐ 109.

Từ những thực trạng đó, cộng với chỉ đạo của Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải, “sân chơi” sắp tới chắc chắn sẽ chỉ còn dành cho 100 “ông lớn”, trong đó thành viên của VFA chiếm hơn 80%. Như vậy, nếu từ đây đến ngày 30.9.2012, có hơn 100 DN đạt yêu cầu của NĐ 109 thì DN thứ 101, 102,… đó sẽ ra sao?

Theo lời của ông Phạm Văn Chinh và ông Trương Thanh Phong - Chủ tịch VFA thì hoạt động xuất khẩu gạo sắp tới sẽ như một giải bóng đá. Trong đó giải “ngoại hạng” sẽ chỉ dành cho 100 DN theo như chỉ đạo của Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải. Các DN còn lại sẽ “đấu” giải hạng nhất và tranh suất vào giải ngoại hạng sau mỗi mùa giải sau khi một số DN ngoại hạng “rớt đài”.