Đừng quên, Federer vẫn là Vua sân cỏ

Federer vẫn là số 1 trên mặt sân cỏ, nơi anh có thể phần nào vượt qua những trở ngại của tuổi tác.

Cơn khát danh hiệu kéo dài mười tháng của Federer vừa được chấm dứt ở Gerry Weber ATP 250, một giải đấu tổ chức trên mặt sân cỏ.

Nói theo ngôn ngữ của môn boxing, chiếc đai vô địch duy nhất mà Federer vẫn còn giữ được cho tới giờ phút này trong số bốn đai vô địch danh giá nhất của tennis thế giới, cũng là một giải đấu tổ chức trên mặt sân cỏ - Wimbledon.

Hẳn không dễ quên, đó cũng là danh hiệu đã kết thúc cơn khô hạn ở hệ thống Grand Slam từng kéo dài hơn hai năm cho Federer - người đang nắm giữ kỷ lục vĩ đại nhất trong lịch sử môn thể thao này với 17 chức vô địch.

Federer đã có 7 chức vô địch Wimbledon

Xen giữa hai danh hiệu trên sân cỏ ấy, Federer chỉ có một lần lên ngôi vô địch khác, đó là ở Cincinnati - giải Masters trên mặt sân cứng vẫn thường tổ chức trước thềm US Open.

Dù cho Federer đã không thể chiến thắng ở Olympic, sự kiện được tổ chức trên sân cỏ (tại chính địa điểm thi đấu của Wimbledon), nhưng suy cho cùng, anh vẫn là người giàu thành tích nhất ở mặt sân này trong quãng thời gian 12 tháng qua. Andy Murray là người duy nhất có thể so bì được với Federer về mặt thành tích trong giai đoạn ấy, với tấm HCV ở Olympic, vào CK Wimbledon và vừa mới vô địch ở Queen's Club ATP 250.

Thành tích ấy giúp anh không chỉ là Vua của quá khứ với bảy danh hiệu Wimbledon mà còn là người xuất sắc nhất trên mặt sân cỏ trong 12 tháng qua.

Khi bóng bay trên đầu ngọn cỏ

Trận chung kết với Mikhail Youzhny, Federer tạo nên sự khác biệt nhờ cú giao bóng. Anh thực hiện 11 cú ace trong cả thảy 16 game anh cầm giao bóng (cùng loạt tiebreak) với 97 lần giao bóng một.

Trận bán kết với Tommy Haas, anh còn đạt hiệu suất cao hơn hẳn: 15 cú ace sau 14 game với 78 lần giao bóng một.

Đó là còn chưa tính tới một chỉ số khác, anh ăn điểm khi giao bóng một thành công với hiệu suất rất cao, từ 75% ở trận chung kết tới 80% ở bán kết.

Dễ dàng nhận thấy hiệu số giao bóng này vượt trội so với các chỉ số của chính anh cách nay hơn một tuần. Tại Roland Garros, trong trận tứ kết với Tsonga, Federer có 100 cú giao bóng một trong 15 game, nhưng anh không tạo nên nổi cú giao bóng ăn điểm trực tiếp nào.

Đấu với Gilles Simon ở vòng tứ kết, người không được đánh giá cao về kỹ năng trả giao bóng, Federer cũng chỉ có thể tạo ra chín cú ace, nhưng lại kèm với hai lỗi kép trong trận đấu kéo dài năm set, có tới 21 game giao bóng và 117 cú giao bóng một của Federer.

Sân cỏ sẽ giúp những cú giao bóng của Federer trở nên uy lực hơn

Kể từ đầu năm 2013, Federer chỉ đạt được hiệu suất giao bóng tốt như thế khi anh gặp các tay vợt trẻ, không giỏi về trả giao bóng như trận thắng sau ba set trước Raonic ở Australian Open anh có 15 cú ace, giành điểm giao bóng một thành công lên tới 90%, hay trước Tomic với 11 cú ace sau ba set tại cùng giải đấu.

Yếu tố làm nên sự khác biệt ở đây có thể là ở thời điểm, khi Roland Garros với nhiều sức ép còn Gerry Weber thoải mái hơn với tính chất của một giải ATP 250 làm nóng trước thềm Wimbledon.

Nhưng điều cốt lõi nằm ở mặt sân. Đất nện đã lấy đi tốc độ sau khi bóng chạm mặt sân- một trong những điểm mạnh nhất từ cú giao bóng một của Federer, trong khi cú giao bóng hai của anh lại dễ bị hóa giải khi các đối thủ đứng lùi sâu hơn ở trên mặt sân này để chờ tốc độ bóng cũng như độ cao của đường bóng giảm xuống.

Trong khi ấy, dù máy tính đôi khi cho thấy anh chỉ giao bóng trong khoảng 180-190km/h ở trận đấu với Youzhny, nhưng Federer vẫn tạo được ra những cú ace (đặc biệt là ở ô số 1, bóng đi ra mang). Các ngọn cỏ đã giúp cho bóng của Federer vốn thường giao bóng đập (flat serve) trượt đi khá nhanh.

Nhưng ngọn cỏ có đủ mạnh để chống lưng Federer?

Với Federer, lẽ sống của anh là tấn công. Nói cách khác, tấn công là phương thức duy nhất anh thực hiện để chiến thắng. Và đây là sự khác biệt. Nếu như Nadal cũng tấn công, nhưng không phải là từ cú chạm vợt đầu tiên, thường là từ kiên nhẫn phòng ngự và chờ cho tới khi cơ hội trở nên chín muồi, tay vợt người Tây Ban Nha mới tung ra series đòn từ cú thuận tay chí mạng, thì Federer luôn cố gắng tấn công ngay từ khoảnh khắc đầu tiên.

Lối chơi ấy đòi hỏi Federer phải đạt được sự chủ động, tấn công trước đối phương một nhịp. Ở độ tuổi này, khi thể lực chống lại anh, Federer thậm chí còn phải tấn công sớm hơn nữa, để áp đảo đối thủ.

Federer phải tấn công nhanh hơn nếu muốn thêm một lần thành công tại Wimbledon

Nhưng, Federer lại mới chỉ có thể thực hiện được chiến thuật ấy khi anh cầm giao bóng, và trước những người chưa phải xuất sắc nhất trong kỹ năng trả giao bóng. Còn khi đối phương cầm bóng trong tay, phía trước Federer lại là một câu chuyện khác.

Đó là lý do Federer đã đứng gần bên bờ vực của một thất bại trong trận chung kết với Youzhny, đã vô cùng vất vả trong trận đấu với Tommy Haas nhiều hơn anh tới bốn tuổi.

Cả hai trận đấu ấy, Federer đều có tới chín điểm break points, nhưng anh vẫn phải thi đấu ba set. Đặc biệt, ở trận chung kết, anh thua game đầu tiên khi đã dẫn trước 0-40.

Ở chung kết Rome Masters 2013, Federer đã thực hiện một chiến thuật trả giao bóng cực kỳ chủ động trước Nadal. Anh hầu như không cắt bóng khi Nadal giao bóng ở ô số 2 (điểm lẻ) đi vào tay trái. Federer cố gắng chủ động đáp trả bằng một cú bung trái. Chiến thuật này đôi khi phát huy hiệu quả, nhưng nó chưa bù đắp được những hạn chế khác khi gặp phải Nadal, người như sinh ra để khắc chế anh.

Có một thực tế khác nữa, cũng vì muốn thiết lập lối đánh tấn công chủ động trong mọi tình thế, nên Federer luôn cố gắng tung ra các cú đánh năm ăn năm thua nhiều hơn trước. Anh hiểu rằng, nuôi bóng bền sẽ là bất lợi trong thời điểm anh không có nền tảng thể lực tốt nhất.

Trên mặt sân cỏ, Federer đã và sẽ có những thuận lợi để thi triển cách đánh ấy khi đối phương có ít thời gian hơn để phòng thủ. Ở trận đấu với Haas, anh mắc 27 lỗi trong khi Haas chỉ mắc 19 lỗi. Ở trận đấu với Youzhny, anh mắc 20 lỗi, ngang bằng với đối thủ. Trong khi đó, ở mặt sân đất nện, gặp Tsonga anh mắc tới 34 lỗi tự đánh hỏng cũng chỉ sau ba set.

Rõ ràng, Federer cần phải trả giao bóng tốt hơn để không phải rơi vào tình thế tựa lưng vào tường, buộc phải tung ra các cú đánh mạo hiểm.

Khi Federer không phải ứng viên số 1

Ở Gerry Weber, Federer đã lần thứ hai lập trong sự nghiệp tạo ra trận thắng với tỉ số 6-0, 6-0. Lần đầu tiên Federer làm được điều đó là năm 2005.

Nhưng đó không phải là căn cứ để khẳng định Federer đã trở lại với thời kỳ phong độ đỉnh cao. Năm 2005, anh giành 11 danh hiệu. Năm 2013, anh mới chỉ có một.

Tám năm trước, Federer không cho đối thủ ăn game nào trong khuôn khổ giải đấu quy tụ tám cây vợt hàng đầu cuối năm (ATP World Tour Finals bây giờ). Nạn nhân của anh là Gaston Gaudio, một trong những tay vợt cá tính của Argentina.

Còn giờ đây, là Mischa Zevrev, người đứng thứ 156 trên thế giới, theo đuổi lối đánh tấn công trên lưới nhưng lại hay gặp vấn đề về giao bóng.

Danh hiệu đầu tiên trong năm nay của Federer, ngoài giá trị như một sự nhắc nhở thế giới tennis rằng, anh vẫn là một huyền thoại khi đứng trên sân cỏ, nó được nhìn nhận như một cú hích về tinh thần với bản thân anh nhiều hơn.

Dù khi đếm thành tích trong 12 tháng qua, Federer đích thực là Vua sân cỏ, nhưng anh chỉ là hạt giống số 3 ở Wimbledon này. Anh đứng sau Djokovic (số 1), Murray và đứng trên lần lượt Ferrer và Nadal (số 5). Tức là nó cũng phản ánh tương đối chính xác biểu đồ phong độ, thể lực của anh trong mối tương quan chung.

Nhưng năm ngoái, Federer cũng đã vô địch Wimbledon trong thời điểm anh không được đánh giá cao khi so với Djokovic, Nadal - những người sau đó đều không lọt vào tới chung kết.

Chắc chắn rằng tất cả những ai nuôi hy vọng vô địch giải đấu danh giá nhất cũng đang và sẽ phải tính tới khả năng ấy.