Chết vì... chủ quan

Trong các nguyên nhân dẫn đến tai biến sản khoa, có những nguyên nhân có thể phòng được, chẳng hạn như nâng cao nhận thức của sản phụ.

Nhiều chuyên gia sản khoa cho biết ngoài một số trường hợp tai biến sản khoa bất khả kháng như tắc mạch ối rất hiếm gặp thì nhiều tai biến khi sinh có thể phòng ngừa hoặc khắc phục được bằng cách quản lý thai phụ tốt, tiên lượng các nguy cơ tử vong mẹ

Chỉ siêu âm thôi, chưa đủ

Khi xảy ra các ca tai biến sản khoa dẫn đến sản phụ tử vong, dư luận và người nhà sản phụ thường hoài nghi nguyên nhân do sự tắc trách, thiếu trách nhiệm, chuyên môn yếu của phía bệnh viện, bác sĩ. Thực tế không phải vậy. Việc quản lý thai không tốt của sản phụ và gia đình sẽ góp phần dẫn đến nguy cơ tai biến sản khoa cao.

PSG-TS Lê Hoài Chương, Phó Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Trung ương, cho rằng nếu việc quản lý thai nghén tốt thì người thầy thuốc có thể nắm chắc tình trạng sức khỏe bà mẹ và thai nhi, tiên lượng và chuẩn bị tốt cho ca đẻ, từ đó có thể phòng ngừa các biến chứng. “Có nhiều sản phụ đi khám một nơi rồi ngày đẻ mới vào bệnh viện. Điều này rất nguy hiểm, việc xử trí các bệnh lý của sản phụ nếu có từ trước đó sẽ rất khó” - bác sĩ Chương nói.

Theo các bác sĩ, việc sản phụ và gia đình quản lý thai tốt sẽ hạn chế được những tai biến

Việc quản lý thai nghén tốt được bác sĩ Nguyễn Thị Kim Dung, Trưởng Khoa Sản phụ - Trung tâm Y tế Thái Hà - TP Hà Nội, cho là rất quan trọng để hạn chế các tai biến sản khoa.

Do vậy, sản phụ cần tuân thủ khám thai định kỳ để bác sĩ tiên lượng được cuộc chuyển dạ, hạn chế tối đa các tai biến sản khoa. Ngoài ra, việc khám thai tại các cơ sở y tế cũng phải thực hiện đúng quy trình chuẩn với 9 bước cơ bản: hỏi - khám toàn thân - khám sản khoa - thử nước tiểu - vệ sinh thai nghén - tiêm chủng phòng ngừa bệnh - điều trị các bệnh đã phát hiện - vào sổ - dặn dò hẹn tái khám, chứ không đơn giản là siêu âm theo yêu cầu của sản phụ.

Tuy nhiên, cũng theo bác sĩ Dung, người thầy thuốc cũng phải có chuyên môn tốt để kịp thời phát hiện và điều trị những bệnh lý của sản phụ trong quá trình mang thai vì có những bệnh lý được coi là nguyên nhân dẫn đến tai biến sản khoa.

Phòng ngừa tai biến

Nói về các trường hợp phẫu thuật lấy thai, bác sĩ Chương cho biết có nhiều chỉ định để mổ lấy thai. Tuy nhiên, ngay cả các trường hợp được chỉ định mổ, đôi khi cũng gặp các tai biến cấp.

Do đó, tùy thuộc vào tình huống cụ thể mà người thầy thuốc có chỉ định cụ thể quyết định sinh thường hay mổ. Theo bác sĩ Chương, để sản phụ và mọi người hiểu được các nguy cơ và chỉ định phẫu thuật cho sản phụ thì nhân viên y tế phải tư vấn, giải thích cho người bệnh. Thế nhưng, những mâu thuẫn xảy ra giữa người nhà và nhân viên y tế phần nhiều là do việc trao đổi và tư vấn giữa thầy thuốc và bệnh nhân còn rất kém.

Một số bác sĩ cho rằng trong các nguyên nhân dẫn đến tai biến sản khoa thì có những nguyên nhân có thể phòng được, đó là nâng cao nhận thức của sản phụ và nâng cao trình độ năng lực cho tuyến điều trị, trang bị các phương tiện hồi sức, hồi sức cấp cứu. Với những bệnh viện sản khoa, bác sĩ Chương cho rằng nên đặt cạnh các trung tâm hồi sức cấp cứu để có thể kịp thời xử lý những ca tai biến.

Hạn chế là hiện nay, nhiều bệnh viện phụ sản chỉ có phòng hồi sức sau mổ, chưa có đơn nguyên hồi sức cấp cứu độc lập, cũng như dụng cụ, nhân lực dành cho hồi sức và cấp cứu bệnh nhân nặng. Đó là chưa nói đến nhiều nơi không có cả bác sĩ về sản khoa cũng như hồi sức cấp cứu.

Tai biến một phần do lỗi của bệnh viện

Bác sĩ Nguyễn Duy Khê, Vụ trưởng Vụ Bảo vệ Sức khỏe bà mẹ trẻ em (Bộ Y tế), cho biết Bộ Y tế vừa có báo cáo Chính phủ, nhấn mạnh nội dung yêu cầu sở y tế 7 tỉnh, thành để xảy ra tai biến sản khoa kiểm tra cụ thể từng trường hợp tử vong.

Theo quan điểm của Bộ Y tế, ngoài nguyên nhân bất khả kháng dẫn đến sản phụ, thai nhi tử vong thì một phần nguyên nhân xuất phát từ phía bệnh viện, như tổ chức bố trí nhân lực cho ca đẻ, quy trình theo dõi cấp cứu sản phụ, năng lực, trình độ cán bộ...